2 milyon + 11 uyğur
... Yaxud Türk və islam dünyasının ikili standartı
MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ
-
Çində güclü fırtına
7 nəfər ölüb, 93 min insana ziyan dəyib
-
“Əlaqələr kəsilməməlidir”
ABŞ və Çin arasında kritik görüş – “Tayvan qırmızı xətdir”
-
“Tayvanın maketi” həyəcan yaratdı
İşğala hazırlıq, yoxsa psixoloji müharibə təbliğatı?
-
... Avropanın ilk beşliyində
Milyarderlər məskəni, sevimli-əziz şəhər ...
-
Əsəd mühasirədən çıxır(mı?)
Açılış bəhanəsilə Çin səfəri
-
Çinin əhalisi niyə azalıb?
Demoqrafik kiçilmənin səbəbləri ...
-
Son üç ildə ilk səfər
“Hərbi qarşıdurmanı iqtisadi əlaqələrlə qarışdırmayaq”
-
Yumşalma rahatlıq əvəzinə təlaş yaratdı
Camaatın axışdığı bazarlarda, apteklərdə limon və ağrıkəsici yoxa çıxıb
-
... Kanada da ABŞ-a qoşulub
Tayvan adasının qorunmasında ...
-
TikTok-a qadağa
Tayvan və ABŞ-ın bir çox ştatında Çindən gələn bəzi tətbiqlərə məhdudiyyət qoyulub
-
Polis çinlilərin izində
Rəsmi Pekinin İtaliyada qurduğu məntəqələrlə bağlı araşdırma başladılıb
-
Dünyanın gözü zillənən zirvə
ABŞ Çinin sərhədlərinə yaxınlaşarkən, Pekin Vaşinqtonun oylağında at oynadır
-
ABŞ-dan Çini qəzəbləndirən addım
428 milyon dollarlıq silah-sursat satışına icazə verildi
-
Tayvan Ukraynaya bənzəyəcək
Vaşinqtonun hədəfləri – ilk sırada Çin dayanır
-
Kanada Çin münasibətləri gərginləşir
Rəsmi Ottava Tayvan boğazına hərbi gəmilər göndərir
-
ABŞ-ın yaratdığı boşluq Çini cəlb edir
Si Tsinpin Səudiyyə Ərəbistanına tarixi səfəri ilə Qərbə meydan oxuyur?
Çində uyğurların vəziyyəti Qərb dövlətləri və mediasının diqqətindədir, müsəlman dünyası isə üç meymunu oynayır. Aydındır ki, ABŞ-ın Çinin qlobal yürüşünü dayandırmağa, onu basqı altına almağa yönəlmiş yeni siyasi kursu olmasaydı, Qərb dünyası da müsəlman ölkələri kimi bu məsələdə kar, kor, lal olacaqdı. Amma hər halda, hər nə səbəbdən olursa olsun, məsələ gündəmə gəlib, insanlıq ayıbı ortaya çıxarılıb.
Bilməyənlər üçün deyim ki, söhbət heç bir cinayət əməli törətməmiş yüz minlərlə (800 min - 2 milyon arası) uyğurun toplama kamplarına doldurulub “islah” edilməsindən gedir. Hətta bu fakt olmasaydı belə, Çin hökumətinin Sincan-Uyğur muxtar bölgəsində qurduğu “rəqəmsal diktatura” - bütün əhalinin 24 saat kameralarla izlənməsi, smartfonların xüsusi proqramla kənardan nəzarətdə saxlanılması, uyğurların öz şəhərlərində sərbəst hərəkətinə məhdudiyyətlər tətbiq olunması, məscidlərə buraxılmaması, saqqal qadağası və digər tədbirlər çox kobud insan haqları pozuntusu və qeyri-insani rəftarın bariz nümunələridir. Bu “islahetmə” metodlarının uyğurların milli-dini identikliyini yox etməyə yönəldiyi açıqdır.
Bu günlərdə 15 dövlətin Çindəki səfirləri Sincan-Uyğur bölgəsinin Kommunist Partiyasına müraciət edərək məsələ barədə məlumat almaq üçün onlardan görüş istəyib. Aralarında heç bir türk, müsəlman ölkəsinin səfiri yoxdur. (Müraciətə imza atanlar Avropa Birliyinin bir sıra üzv ölkələri, eləcə də İsveçrə, Kanada və Avstraliya səfirləridir.) Müraciətə qoşulmaq bir yana qalsın, türk dünyasının lider dövləti, hegemon güclərə meydan oxuyan (sözdə), 4 milyon suriyalıya qucaq açmış Türkiyə hökuməti 11 nəfər uyğur türkünü bir aydan çoxdur ölkəyə buraxmır. Uyğurlar İstanbulun Atatürk hava limanında qalıblar, orada betonun üstündə yaşayırlar. Azərbaycanda nəyə görəsə, türkçü partiya kimi tanınan, əslində isə Osmanlı dini-ideoloji irsinin davamçısı olan MHP təbii ki, susur. Problemi gündəmə gətirməyə çalışan yeganə siyasi təşkilat İyi Partidir.
Başa düşürəm ki, Çin böyük gücdür, ona qarşı açıq çıxış etmək, həssas yerinə toxunmaq Türkiyə kimi çeşidli zəiflikləri olan bir ölkə üçün mənfi nəticələr verə bilər. Amma heç olmasa, səfirlərin məsum müraciətinə qoşulmaq, Türkiyəyə pənah gətirmiş uyğurları ölkəyə buraxmaq, problemin siyasi deyil, humanitar aspektlərini çox ehtiyatla da olsa, gündəmə gətirmək mümkündür. Yaxud, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı adından quru bəyanat qəbul etmək olar. Bunu da etmirsinizsə, onda digər dövlətləri ədalətsizlikdə, haqsızlıqda, ikili standartlarda ittiham etməyə haqqınız yoxdur.
P.S. ABŞ Konqresinin 25 üzvü uyğurların hüquqlarının pozulmasında iştirak edən çinli məmurlara, kampları inşa edən şirkətlərə sanksiya tətbiq olunması məsələsini qaldırıb. Dövlət Departamentində uyğur problemi üzrə koordinator vəzifəsinin yaradılması da təklif edilib.