İslam Rusiyada yavaş-yavaş siyasiləşir. Moskvada Myanmar səfirliyi qarşısındakı dünənki icazəsiz etiraz aksiyası ciddi siqnaldır. Məncə, Ramzan Kadırov quldur olsa da, zəkasız deyil. Bu resursu görür və həmin sosial bazanın liderliyinə oynayır. Onun Moskvaya güc nümayiş etdirməsi və nəticədə Putinin Myanmar qətliamını qınamağa məcbur qalmasını sıradan, epizodik bir hadisə kimi qiymətləndirmək yanlış olar.Kadırov artıq Putinin ona biçdiyi ölçülərə sığmır və mərkəzin təlimatlarını icra etməklə məşğul olan əyalət canişini rolundan çıxaraq ümumrusiya miqyaslı liderə çevrilmə ambisiyası nümayiş etdirir. Bunun üçün ən ideal yol ölkədəki narazı müsəlmanların iradəsinin ifadəçisi missiyasını üzərinə götürməkdir. Vəziyyətin bu yerə gəlib çıxması Kremldə oturan və oturacaq istənilən adamı Kadırovla hesablaşmaq reallığı qarşısında qoyur. Bu yeni missiyası ilə Kadırov həm də şəxsi immunitet əldə etmək və qurduğu yarımteokratik feodal rejimin, topladığı varidatın toxunulmazlığına təminat qazanmaq niyyətindədir.
Rus dövləti üçün digər başağrısı isə odur ki, ruslar və digər slavyan mənşəli rusdillilər arasında doğumun səviyyəsi azaldığı halda, şimali qafqazlılar başda olmaqla, ölkə müsəlmanlarının sayı getdikcə artır. Bu demoqrafik disbalans da göstərir ki, islamın Rusiyada sosial-mədəni və siyasi faktor kimi rolu güclənərək davam edəcək.
***
Şimali Koreyanın sayəsində ABŞ Çinin qulağının dibinə hər cür müasir silahını gətirib, quraşdırdı. Son raket sınağından sonra Cənubi Koreya hətta ABŞ-ın taktiki nüvə silahının yenidən öz ərazisində yerləşdirilməsi məsələsini düşünməyə başlayıb. (1991-ci ildə bu silah ölkədən çıxarılmışdı.) Yəni ABŞ bu gərginlikdən öz geosiyasi məqsədləri naminə yaxşıca yararlanır.
Əslində ABŞ-ın əsas məqsədi özünün qlobal raket hücumundan müdafiə sisteminin Asiya komponentini qurmaq idi və buna da nail oldu. THAAD sistemlərinin Cənubi Koreya torpaqlarında yerləşdirilməsi başa çatdı və ya çatmaq üzrədir. Bunun sayəsində Çinin, eləcə də Rusiyanın nüvə başlıqlı ballistik raketləri ABŞ üçün təhlükə olmaqdan çıxır. (Sistemin Avropa komponenti də qurulur və Rumıniya elementi hazırdır, Polşada tikinti davam edir. Bundan başqa, ABŞ-ın Çin və Rusiya sahilləri yaxınlığında müntəzəm üzən gəmilərində də eyni məqsədli «Aegis» sistemləri var.)
Beləliklə, ABŞ hipotetik savaşda Çin və Rusiyanın uzaq mənzilli raketlərini öz sərhədlərindən minlərlə km aralıda zərərsizləşdirmək imkanı əldə edir. Söhbət ondan getmir ki, bu dövlətlər arasında mütləq müharibə olacaq, sadəcə, strateji balansın bu şəkildə pozulması Çini və Rusiyanı ABŞ-a meydan oxumaq imkanından məhrum edir. Myanmarda cərəyan edən proseslərin də ABŞ-Çin rəqabəti ilə əlaqəsi var.
çap et