««Tapılmayan qatil»in şərəfinə təkrar çap»

Yerinizə mən olsaydım, «Avropa», «ağrı» sözləri eyni abzasda yazılırsa, yaxşı oxucu kimi Rafiq Tağını xatırlayardım. O Rafiq Tağı ki, ölkəsində Avropa dəyərləri görmək həsrəti, şərqli bıçağının ağrısı ürəyinin başında dünyadan köçdü.

Avropalı payızında başımı yazılara qatıb, içimdəki kədəri kürüyüb çölə tökməyə cəhd edirəm. Alınırmı? Gerisini oxuyun.

«Ayna»da İbrahim Nəbioğlunun «Kamal Abdulla, İrfan Ülkü və Borxes» adlı yazısını oxuyuram. İrfan Ülkünün adı Azərbaycan oxucusuna tanışdır. İrfan Ülkü İrfan Sapmazdan sonra oxuduğum ikinci «azərbaycanlı İrfan» idi. «Kızıl Aydan Hilale» adlı kitabı dövrü üçün inqilab sayıla biləcək kitabdır. İrfan Ülkü Azərbaycanı özündən deyən hər bakılıdan daha yaxşı bilirdi. Və qisməti elə gətirdi ki, tabutu da , varlığı kimi Azərbaycan bayrağına büküldü. 

Dost itkisinin qatılığının, amansızlığının yaş, cins, məkan situasiya fərqi yoxdur. Dostunla saatlarla deyib-güldüyün mövzu üçüncü adama anlaşılmaz olur. Elə ağladığın səbəblər də... 

2007-ci ilin iyun ayı idi. Ədəbiyyata, mətbuata yeni nəfəs gətirən «Alma» qəzetinin redaksiyasının həyətində Rafiq Tağı ilə söhbət edirdik. Yenə uşaqlardan kiməsə dərman gətirmişdi. Qızıma hamilə idim. Sıxıla-sıxıla uşağın cinsini soruşdu. Qızım olacağını dedim. Gözündəki acının qətran ağırlığını hələ də çiyinlərimdən ata bilməmişəm : «Lütfən, lütfən burda qalmasın.» İkimiz də ağladıq. Amma niyəsini ikimizdən başqa bəlkə də Allah da bilmirdi. Arıq, uzun barmaqları ilə üzr istəyə-istəyə gözümü sildi. «Onunla daha yaxşı yazmaq olar» dedi.

Rafiq Tağı ilə təkcə mənim yox, bütün uşaqların bilib bilmədiyimiz, ağlayası, güləsi ortaq nəyisə var idi. 

Rafiq Tağı nə qədər dünyəvi idisə, İrfan Ülkü bir o qədər millətçi idi. Yazı ilə yazını oxuduğum ruh halım arasında yalnız dost itkisi, bir də Borxes var idi. O, Borxes ki, Rafiq Tağının «qara siyahısı»na aid idi. «Ədəbiyyatla məşğul olmaq istəyirsənsə, Borxesi oxuma, axıra saxla. Yoxsa, Borxes səninlə məşğul olacaq» deyirdi. Bəlkə də Rafiqə həyatın aslanın beynindən keçənlərə bənzədilməsi dolaşıq gəlirdi. Ona görə hər şey sadə olmalı idi: özü kimi. O, müqəddəsləşdirməyə qarşı idi. Mənə görə isə Rafiq Tağı Yer üzünün körpələri qədər günahsız idi. 

İndi qızım böyüyüb. Onunla daha yaxşı yazmıram. Əksinə, mənə yazmaqdan çox, yazmamağı öyrədir. Günəşin evini soruşur, hava yağmurlu olanda «günəşin burnu axırdı, üst-başı çirkli idi. Utanıb evindən bayıra çıxmağa» deyib mənə nə qədər istedadsız olduğumu xatırladır. Ancaq yenə də «burdadır». Rafiq Tağının ürəyinin başına bıçaq sancan, döş cibində saxladığı kitabın belə, qoruya bilmədiyi ürəyinin dəfn olunduğu Şərqdə. 

İl dönümü addım-addım yaxınlaşdıqca boynumuz bir az da qısılır. Bunun adı kütləvi yetimlikdir. Biz bu itkidən sonra kütləvi yetim, fərdi təkliyə düçar olduq. Rafiq Tağı haqqında keçmiş zamanda danışa bilməyəcək qədər də utancaq...

Mənim bütün sevdiyim yazıların, mətnlərin bircə qoxusu var, qəhvə qoxusu. Qəhvə qoxusu beyni qeyri qoxulardan arındırır. İbrahim Nəbioğlunun «Kamal Abdulla, İrfan Ülkü və Borxes»yazısı da qəhvə qoxulu idi. Şərqi, Qərbi üz-üzə qoyan, həmçinin tamamilə ayrılmaqdan xilas edən qəhvə ilə bu yazının dadı, məramı eynidir. Ancaq acılı, qatı, «axşamdanqalmaları»yox, illərin bayğınlığını, zəhərini apara biləcək qatılıqda... 

Müəllifdən cəsarətə görə üzr istəyirəm. Qafqazinfo.az