Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Azərbaycandakı səfiri geri çağırması, yeni səfir Georgi Zuyevə rəsmi Bakının etimadnamə verməməsi gündəmin əsas müzakirə mövzusuna çevrilib. 9 ildir ölkəmizdə səfir olan və səlahiyyət müddəti başa çatan Vladimir Doroxini əvəzləyəcək Zuyevin ermənipərəst olduğu, indiyə qədər Azərbaycan əleyhinə olan fəaliyyətinə görə qəbul edilmədiyi bildirilir.Məlumat üçün bildirək ki, Zuyevin namizədliyi Rusiya Dövlət Duması tərəfindən bu ilin iyulunda təsdiqlənib.
Məsələnin aktuallığını nəzərə alaraq, Zuyev haqqında indiyə qədər müxtəlif mənbələrdən əldə etdiyi məlumatları təqdim edirik.
Georgi Zuyev 1958-ci il dekabrın 12-də anadan olub. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin saytında onun harada anadan olması haqqında heç bir məlumat verilməyib.
O, hazırda Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin Kadrlar Departamentinin direktor müavini vəzifəsini icra edir. Zuyev həmçinin 25 avqust 2004-cü ildən bu yana 2-ci dərəcəli fövqəladə və səlahiyyətli müşavir-elçi diplomatik rütbəsinə (səfir vəzifəsinə təyin olunacağı təqdirdə bu rütbə 1-ci dərəcəyə qaldırılacaq - red.) malikdir.
Zuyevin Azərbaycana səfir təyinatı ilə bağlı məsələ Rusiyada 2017-ci ilin iyulundan müzakirə olunur. Belə ki, iyulun 5-də Rusiya Dumasının MDB, Avrasiya İnteqrasiyası və Həmvətənlərlə İş üzrə Komitəsi Zuyevin Azərbaycana səfir təyin olunması məsələsini müzakirə edib. Komitə Zuyevin bu vəzifəyə təyinatına izn verib. Komitənin iclasında həmçinin Rusiya xarici işlər nazirinin müavininin katibi Qriqori Karasin də iştirak edib. O, Rusiyanın MDB ölkələri ilə münasibətlərini kurasiya edən əsas diplomat kimi tanınır.
Amma dünən məlum olub ki, Rusiya Azərbaycana başqa səfir göndərir. Üstəlik, bildirilib ki, Zuyevin namizədliyi ümumiyyətlə müzakirə olunmayıb.
«Rusiyanın Azərbaycandakı yeni səfiri hazırda MDB ölkələrindən birində səfir vəzifəsində çalışan diplomat olacaq». Bunu APA-nın Moskva müxbirinə açıqlamasında Rusiya Dövlət Dumasının MDB, Avrasiya inteqrasiyası və həmvətənlərlə iş Komitəsinin sədri Leonid Kalaşnikov deyib. Onun sözlərinə görə, mətbuatda adı hallanan Zuyevin Azərbaycanda səfir vəzifəsinə namizədliyi məsələsinə baxılmır.
«Bildiyim qədəri ilə yeni səfir hazırda MDB ölkələrindən birində səfir vəzifəsini tutan diplomat olacaq. Qabaqcadan həmin şəxsin adını açıqlamaq istəmirəm», - deyə Dövlət Dumasının komitə sədri bildirib.
Diplomatik etiket qaydalarına görə, səfirə etiraz olarsa, qarşı tərəfin ata biləcəyi addımların nədən ibarət olduğu barədə də çoxsaylı suallar var.
Azərbaycanın Rusiyadakı sabiq səfiri, politoloq Hikmət Hacızadə yeni səfirə təyin olunduğu ölkənin Azərbaycansayağı prosedura qaydalarını tətbiq etmək hüququnun olduğunu söylədi: «Bu qanuni bir şeydir. Səfir göndərən ölkəyə qəbul edən ölkə deyə bilər ki, ya qəbul edirəm, ya da yox. Burada Azərbaycan qaydalara zidd heç nə etməyib. Amma sözsüz ki, bu vəziyyət müəyyən gərginlik yaradacaq. Biz daha çox Azərbaycanın məsələ ilə bağlı izahını gözləməliyik. Zuyevin sitatlarını üzə çıxarmaq lazımdır. Əgər o, anti-Azərbaycan mövqeyindədirsə, arxamızca danışırsa, bizi bəyənmirsə, ermənilərin tərəfindədirsə, o zaman bizə belə səfir lazım deyil. Haqqımız var ki, onu qəbul etməyək. Rusiya çalışacaq ki, müəyyən təsirlər etmək, danışıq yolu ilə Azərbaycanı yola gətirsin. Bu, əslində Rusiya üçün biabırçılıqdır. Əgər razılıq əldə olunmasa, məsələnin həlli bir neçə ay uzanacaq. Hətta yarım il də çəkə bilər, bir az tez də olması mümkündür. Düşünürəm ki, bu qalmaqalın dövlətlərarası münasibətlərə ciddi təsiri olmayacaq. İndiki vaxtda texnologiya və kommunikasiya o qədər inkişaf edib ki, səfirin xüsusi rolu yoxdur. Əvvəllər səfir prezidentin məxfi sözlərini, istəklərini alıb, məktubla səfir olduğu ölkə gəlirdi. İndi buna ehtiyac da yoxdur. Lap səfir olmasın, onun müavini olsun, yenə də işlər gedəcək. Elçibəy vaxtında heç səfir yox idi. Amerikanın səfir əvəzi var idi. İndi də səfir əvəzi kimi Rusiyadan kimsə ola bilər. Metyu Brayza var idi, o da səfir deyildi ki. Bu baxımdan bu məsələni o qədər də şişirtməyə gərək yoxdur. Sadəcə, bir az ictimai skandal olacaq. Mənə elə gəlir ki, Azərbaycan düzgün addım atıb. Axı belə səfir göndərmək bizim üçün rüsvayçılıqdır».
Qərb Universitetinin Tətbiqi Politologiya Mərkəzinin rəhbəri Elxan Şahinoğlu hesab edir ki, Rusiyanın Azərbaycandakı səfiri Vladimir Doroxinin geri çağrılmasında qeyri-adi heç nə yoxdur: «Adam 9 ildir Azərbaycanda səfirdir. Ancaq söhbət Rusiyadan getdiyindən səfirin niyə indi geri çağırıldığı müəyyən suallar doğurur. Rusiyanın Azərbaycandakı yeni səfirinin ismi bu ilin iyulun əvvəlində bəlli olub. Rusiya Dövlət Duması elə həmin tarixdə Azərbaycanda yeni səfirin namizədliyini təsdiqləyib. Yeni səfir Georgi Zuyevdir. O, Azərbaycana səfir təyin olunana qədər Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin kadrlar departamentinin direktor müavini vəzifəsində çalışıb. Məndə olan məlumata görə, Rusiyanın xarici işlər naziri Sergey Lavrov sonuncu dəfə Bakıda olarkən yeni səfirin təyinatına toxunub. Bakı Doroxindən razı idi. Ancaq Zuyevlə bağlı ziddiyyətli informasiyalar var. Birincisi, Zuyevin Rusiya kəşfiyyatına bağlı olduğuna dair müxtəlif xəbərlər var. İkincisi, necə ki, Sergey Lavrov Qarabağ münaqişəsinin həllinə soyuq yanaşır, yeni səfirin də eyni mövqedə olduğuna dair məlumatlar var. Lavrov Zuyevi Moskvanın xarici siyasətindəki yeni tələb və istəkləri Bakıya daha intensiv şəkildə çatdırmaq üçün bizə calamaq istəyir. Rəsmi Bakının tam ixtiyarı var ki, ermənipərəst mövqedən çıxış edən istənilən diplomatı səfir kimi qəbul etməsin».
Politoloq rəsmi Bakının Kremlə vurduğu tərs sillədən də söz açdı: «Əgər rəsmi Bakı adıçəkilən diplomatı qəbul etməsə, bu xəbər hər yerə yayılacaq və böyük ehtimalla Moskva bunu yaddan çıxarmayacaq. Ancaq bu Kremlə də yaxşı dərs olacaq ki, separatizmi dəstəkləyən diplomatı separatizmdən əziyyət çəkən dövlətə səfir göndərməzlər. Əlbəttə, Kreml Zuyevi başqası ilə əvəz edə bilər və ancaq rəsmi Bakının tərs silləsini də unutmayacaq. Ancaq biz Ermənistandan fərqləndiyimizi Moskvaya göstərmək məcburiyyətindəyik. Doroxin səfir olduğu 9 ildə Azərbaycan rəsmilərini və cəmiyyətini narahat etmədi. Hətta məndə olan məlumata görə, Doroxin bəzən Moskvanın regional siyasətini anlamadığını yaxın ətrafına bildirir, Krımın ilhaq olunmasını doğru saymadığını söyləyirdi. Kremlin xarici siyasəti sərtləşdiyindən onun hər mənada aktiv, hücum mövqeyindən çıxış edən səfirlərə ehtiyacı var. Moskva Azərbaycandakı sakit səfir Doroxini Zuyevlə ona görə əvəz etmək istəyir ki, Bakının hakimiyyət dəhlizlərində Rusiyanın mövqeyi daima qulaqlarda cingildəsin. Bununla barışa bilmərik. Qonşuluq və sözdə dostluq öz yerində, biz də elə etməliyik ki, Azərbaycanın işğalla barışmayacağı fikri rusiyalı rəsmilərin qulaqlarında cingildəsin. Bu arada, ara-sıra müharibədən danışan Rusiyadakı səfirimiz Polad Bülbüloğlu savaş ritorikasını bir az daha artırmalıdır. Əlbəttə, Rusiya səfirindən Türkiyə səfiri kimi «biz Azərbaycan torpaqlarının işğalını pisləyirik» açıqlamasını gözləmirik. Bunu heç Rusiya səfirinin şefi Sergey Lavrov demir. Ancaq bizim Rusiyanın Azərbaycana göndərdiyi və ya göndərəcəyi səfirdən iki sadə gözləntimiz var. Birincisi, həmin səfir erməni mənşəli olmasın. İkincisi, Kremlin Azərbaycana göndərəcəyi səfir ölkəmizin daxili işlərinə qarışmasın, bizə ağıl öyrətməsin və ərazi bütövlüyü ilə bağlı qəti fikir bildirməkdən çəkinirsə, heç olmazsa separatçılığı da tərifləməsin. Bizə belə səfirlər lazım deyil».
Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin məsələ ilə bağlı mövqeyini gün ərzində almağa çalışsaq da, mümkün olmadı. Zənglərimizə cavab verən olmadı.
Cavanşir ABBASLI
çap et