Rusiyanın «Stalinin ölümü» adlı satirik filmi qadağan etmək qərarı ölkə boyu 1929-cu ildən 1953-dək hakimiyyətdə olan diktatorun legitimliyi ilə bağlı kəskin mübahisələrə səbəb olub. Ötən il aparılan rəy sorğusu zamanı İosif Stalin, milyonlarla insanın ölümünə görə məsuliyyət daşımasına rəğmən, ölkənin ən görkəmli tarixi fiquru elan edilmişdi. Rusiyada bəziləri iddia edir ki, Stalinin insanlığa qarşı cinayətləri onun keçmiş Sovet İttifaqı üçün əldə etdikləri uğurları ilə müqayisə edilərək qiymətləndirilməlidir.
Müasir Rusiyada gənc insanlara Qulaq dəhşətləri və Sovet tarixinin digər tərəflərini öyrətmək asan deyil.
Moskvanın Dövlət Qulaq Muzeyi həmin dəhşətlərin miqyasını eləcə də individual faciələri təsvir etməyə çalışır.
Həmin dövrdə xalq düşmanı hesab edilən, kiçik cinayətkarlardan tutmuş siyasi dustaqlara kimi hər kəs illər boyu icbari əməyə məhkum olunurdu.
«20 milyon insan həbs düşərgələrində salınmışdı. Bir milyondan çox insan güllələnib, altı milyonu isə ya deportasiya edilib ya da məcburi köçürülmüşdü», deyə Dövlət Qulaq Muzeyinin direktoru Roman Romanov bildirir.
Repressiyalar İosif Stalinin hakimiyyəti altında pik nöqtəyə çatmışdı. Bir çoxları Sovet İttifaqının Nasist Almaniyası üzərində qələbə çalmasına gətirib çıxardığına görə ona pərəstiş edir, eyni zamanda isə milyonlarla vətəndaşı öldürüdüyünə görə günahlandırır.
«Bu, təbii fəlakət deyildi. Bu, dövlət tərəfindən xalqa qarşı yaxşı planlaşdırılmış cinayət idi. İndi isə insanlar bunu qəbul etmirlər, çünki ölkələri və hökümətləri baradə bu cür düşünmək onların xoşlarına gəlmir. Hər il Stalinin qəddarlığı ilə bağlı dərsləri oxumağa qarşı narazılıq artır, çünki bu, Rusiya tarixin Sovet dövrünə ləkə salır», Memorial insan haqları qrupunun vitse-sədri Nikita Petrov söyləyir.
Tənqidçilər deyir ki, Stalin nostalgiyası abidələrdən tutmuş xatirə lövhələrinə kimi bir çox yolla bizim gündəlik həyatımızda əks olunur. Gənc rusiyalı bloqqer Sankt Peterburqda fəaliyyət göstərən bu özəl avtobus üçün ianə toplayıb. O, Sovet tarixini vəsf etdiyini inkar edir.
«Stalinizm, şübhəsiz ki, tamamilə amansız idi, amma bu repressiya olmadan və bu qədər qurban verilmədən, bu ölkənin sivilizasiyasında dəyişiklik olmazdı: aqronom iqtisadiyyatdan sənaye iqtisadiyyatına keçid olmayacaqdı, iqtisadi baxımdan geriləyən ölkə inkişaf edə bilməyəcəkdi», Viktor Loginov deyir.
Qulaq muzeyinin kuratorları deyir ki, gənc nəsillərə Stalinin hakimiyyətinin reallıqları öyrədilmir.
«Həbs düşərgələrindən çıxan və hələ də həyatda olan insanlar var və mənə elə gəlir ki, bizin aramızda böyük bir uçurum var. Muzeydəki proqramlar vasitəsilə biz nəsillər arası «kicik körpü» yaratmağa çalışırıq», Roman Romanov söyləyir.
Rusiya prezidenti Vladimir Putin Stalini mürəkkəb fiqur adlandırıb.
O ötən ilin oktyabr ayında Stalin dövründə baş verən repressiyanın qurbanlarının xatirəsinə abidə ucaldıb.
Lakin tənqidçilər onu sinizmdə ittiham edir və müasir Rusiyada siyasi azadlıq ilə tarixin yenidən hücum altında olduğunu iddia edir.
çap et