Alim qida və xammal təmin edəcək hava kilidli şarın içərisində 50 hektarlıq meşə qurmağı təklif edir. Marsın kolonizasiyası ilə bağlı ətraflı planlar ictimaiyyətə açıqlanıb.
Bir ekoloq, hava ilə bağlanmış bir şarın içərisində “yerdənkənar təbiət qoruğu” olan Marsı kolonizasiya edən insanların futuristik ideyasını paylaşdı.
“Meşə qabarcığı” insanlara qida və xammal təmin edərkən sığınacaq rolunu oynayacaq ağacları, bataqlıq əraziləri, hava axınlarını və atmosfer təzyiqini özündə birləşdirən 50 hektar əraziyə bənzər bir ekosistemə sahib olacaq.
***
Bristol Universitetinin İnşaat Mühəndisliyi üzrə müəllimi Pol Smit bu ideyanı bütün Marsın “terraformasiyasına” alternativ kimi təklif etdi. Çünki Qırmızı Planet Marsın çevrilməsi 100 milyon il çəkə bilər. Yerdənkənar təbiət qoruğu onlara Yer kürəsində həyat hissi bəxş etməklə yanaşı, kosmos səyahəti qəhrəmanları üçün oazis yaradacaq. Çünki bu, insanların bildiyi və öyrəşdiyi yeganə şeydir və psixoloji sığınacaq rolunu oynayır.
Marsı Yer kimi yaşana bilən planetə çevirmək elm adamlarının və NASA-nın qarşıdakı onillikdə insanları Qırmızı Planetə yerləşdirməyi hədəfləyən çoxdankı məqsədi olub.
***
Bu fikirlər arasında Marsın ətrafında maqnit sahəsinin yerləşdirilməsi, geni dəyişdirilmiş orqanizmlərin göndərilməsi və planetin Yerə bənzədilməsi üçün İlon Maskın nüvə bombası nəzəriyyəsi daxildir.
Təkliflərin bəziləri absurd və uzaqgörən fikirlər olduğu üçün onların uğur qazanması üçün milyonlarla il lazım olacaq. Smitin cəngəllik köpüyü məhz buna görə burada işə düşür. Beynəlxalq Astrobiologiya Jurnalında nəşr olunan araşdırmasında Smith yazır ki, “Marsda təhlükəsiz yer təmin edən, həyati vacib ekosistem funksiyalarını (meşə qabarcığı) təklif edən cəngəlliyin nüsxəsini hazırlamaq üçün addımlar atılıb”.
Hava şarında müsbət atmosfer təzyiqindən əlavə, qısa dalğalı ultrabənövşəyi, ionlaşdırıcı şüalardan və meteoritlərdən qoruyan qalxan olacaq.
Atmosfer təzyiqi ilə, hava nümunələri və süni şəkildə yaradılan külək hava kilidli günbəzin içərisində olacaq. Yüksək hündürlükdə olan meşə örtüyü, bataqlıq ərazilər, təpələr və digər bitki örtüyü, tərkibində mikrob komponentləri olan dəyişdirilmiş Mars reqolitindən ibarət olan yerin səthini əhatə edəcək.
Smit qeyd edir ki, orqanizm Yerdən gələcək və “yerli ətraf mühit dəyişkənliyinə dözə bilər və yeni, bioregenerativ meşə ekosistemində toplana bilər”.
ETNR dizaynerləri növləri funksional ekosistemlərdə bir araya gətirilə bilən ekoloji təkərlər kimi düşünməlidirlər.
Hazırda dünya meşələrinin çoxalması mümkün deyil, lakin gözlənilməz şəkildə fəaliyyət göstərən yeni ekosistemlərin inkişafı nəzərdən keçirilə bilər.
Dizayn, Smitin “Yer üzündə problemli” olduğunu söylədiyi, lakin qəbul etmə və ya terraformasiya dəyərinə sahib olma qabiliyyətini nümayiş etdirdiyi bəzi orqanizmləri əhatə edəcək.
Bu, Pentaqonun Müdafiə Qabaqcıl Tədqiqat Layihələri Agentliyi tərəfindən nəşr olunan araşdırmanı əks etdirir, hansı ki, spesifik xüsusiyyətlərə malik bir şey yaratmaq üçün xüsusi genləri olan orqanizmlərdən istifadə etməyi tövsiyə edir.
Məsələn, bəzilərinin azot və oksigen yaratmaq üçün Mars atmosferindən karbon qazı kimi müəyyən qazları çıxarmaq üçün biomühəndislik edilə biləcəyi nəzəriyyəsi irəli sürülüb.
Hər ikisi Yer atmosferində boldur və Marsda skafandrsız nəfəs almağa ümid edən hər bir insan üçün vacib olacaq.
ETNR həmçinin yer üzündəki insanları qida və təmiz su ilə təmin edən bataqlıq əraziləri əhatə edəcək. Bataqlıqlar su dövranı üçün vacibdir, burada bioloji fəaliyyətin düzgün işləməsi üçün suyu təmizləyir və təkrar emal edir. Və o, qida maddələrini digər ekosistemlərin edə bilmədiyi şəkildə dövr edir.
“Dizaynerin tapşırığı ağırdır, lakin Yer kürəsinin sağ qalmasının davamlı olması üçün çətinliklərin öhdəsindən gəlmək lazımdır” deyə Smith yazıb. Sənayedən daha asan və daha çox muxtariyyətlə ikinci metabolitlər istehsal edən kimya fabrikləri kimi obyektlərə ehtiyacımız var. Nəhayət, insanlar kosmosun planetar arxipelaqı müstəmləkə etdiyi bir mühit kimi çıxış edərək Yerin ekosistemini özləri ilə aparmalıdırlar.
çap et