Bir-birinin ardınca nüvə silahları və uzaqmənzilli ballistik raket sınaqları ilə göz oxşayan Şimali Koreya tamamilə xarici ticarət kəsirinə malik olmasına baxmayaraq, xarici ticarət kəsirini bağlamaq üçün dövlət tərəfindən idarə olunan bazarlarda Qərb və Yapon markalarının məhsullarını ABŞ dollarına satılması məlum olub.“The New York Times” internet saytındakı gizli çəkiliş qeydinə görə, Şimali Koreyada satışı qadağan edilən rəflərdə “Procter & Gamble”, “Unilever”, “Biore” və “Nivea” markalı məhsulların olduğu görünür. Satış zamanı məhsulların müqabilində dollar alan kassir pulun qalığını Şimali Koreya valyutası olan “Won”la qaytarır.
Beynəlxalq sanksiyalara görə ölkəyə girişi qadağan edilən cib telefonları, “Sony” və “Canon” markalı rəqəmsal kameralar, hətta “Rolex” saatları da satıla bilər.
1990-cı illərdə Şimali Koreyanın qida paylama sistemi dağılanda çoxları aclıqdan ölüb. 2012-ci il aprelin 15-də dövlət başçısı Kim Çen Inn vəzifəyə gələndən sonra ilk dəfə xalq qarşısında çıxış edərkən ordunu gücləndirəcəyini və iqtisadiyyatı düzəldəcəyini vəd edib.
Əslində, fabrik və təsərrüfat idarəçiliyinin muxtariyyəti gücləndirilərək istehsal artır, yerli bazarlar artdı. Cənubi Koreyanın statistik məlumatlarına görə, 2012-2016-cı illər ərzində Şimali Koreya iqtisadiyyatı ildə orta hesabla 1,2 faiz artıb. Lakin 2017-ci ildə yenidən tənəzzülə uğrayan iqtisadiyyat nüvə proqramı və təhlükə yaradan raket sınaqları səbəbindən sanksiyaların məngənəsində olduğu halda, COVİD-19 pandemiyası ilə daha da kiçildi.
Şimali Koreyanın 2017-2021-ci illər üçün xarici ticarət kəsiri 8,3 milyard dollar civarında qiymətləndirilir. Cənubi Koreya Milli Təhlükəsizlik Strategiya İnstitutunun iddiasına görə, bu kəsir qaçaqmal kömür, balıqçılıq hüquqlarının satışı, kriptovalyuta oğurluğu və digər qeyri-qanuni fəaliyyətlər vasitəsilə 1,9 milyard dollara endirilib.
Lakin Kimin 2012-ci ildə vəd etdiyi kimi, nə xarici investorları cəlb etmək üçün azad ticarət zonaları yaradıldı, nə də xarici turistləri qəbul edəcəyi deyilən istirahət kəndlərinin tikintisi tamamlanmadı.
Keçən il Kim, 2025-ci ilə qədər, Koreya İşçi Partiyasının yaradılmasının 80-ci ildönümünün keçiriləcəyi 2025-ci ilə qədər paytaxt Pxenyanın ətrafında tikilməyə başlanan yeni evlərə 50.000 yeni ev əlavə ediləcəyini açıqladı.
“The New York Times” dövlət tərəfindən maliyyələşdirilən qeyri-qanuni məhsul satışını bu kontekstdə şərh etdi: “Kimin iqtisadi addımının miqyası ən bariz şəkildə hakimiyyətə sadiq elitaların yaşadığı Pxenyanda nümayiş etdirilir. Şəhər xeyli işıqlıdır, rəflər xaricdən gətirilən və yerli mallarla doludur. Hündür yeni yaşayış binaları şəhər səmasına doğru ucalır. Dəyişikliyin çox hissəsi kosmetikdir; Köhnəlmiş binalara pastel rəngli örtüklər vurulub... Keçən il Kim mümkün qida böhranına qarşı xəbərdarlıq etmiş və ictimaiyyəti çətin günlərə hazırlaşmağa çağırmışdı. O, “yenidən qənaətə” hazır olmaq istəyirdi. Kim rejimi indi xalqdan, xüsusən də Çindən qaçaqmalçılıq yolu ilə mal gətirənlərdən mümkün qədər çox xarici valyuta çıxarmağa çalışır”.
Digər tərəfdən, Kim atasından və hətta rejimi quran babasından daha uğurlu hərbi təşəbbüslər etdi. Şimali Koreyanın 6 yeraltı nüvə sınağından 4-ü onun hakimiyyəti dövründə baş verib.
2018-ci ildə ABŞ prezidenti Donald Trampla görüşü ilə iki ölkə arasında bu səviyyədə ilk təması quran Kim sanksiyaların yumşaldılmasına yaxınlaşsa da, baş tutmadı. Amerika Alimlər Federasiyasının (FAS) hesablamalarına görə, hazırda Şimali Koreyada 45-55 nüvə silahı üçün kifayət qədər plutonium və zənginləşdirilmiş uran var. 2018-ci ildəki çıxışında Kim dedi: “ABŞ aydın şəkildə başa düşməlidir ki, bu, təhlükə deyil, reallıqdır: nüvə düyməsi həmişə ofisimdəki masamın üstündədir”.
Cənubi Koreya, Yaponiya və ABŞ indi Şimali Koreyanın 2017-ci ildən bəri ilk nüvə sınağını keçirəcəyini gözləyir.
çap et