Avropa Birliyinin (AB) Əsas Hüquqlar Agentliyi (FRA) quru və dəniz sərhədlərində pis rəftar, sui-istifadə və miqrantların xilas edilməməsi kimi insan hüquqları pozuntularının effektiv şəkildə araşdırılmadığını bildirib.
FRA-nın 2020 və 2023-cü illər arasında AB-nin quru və dəniz sərhədlərində mühacir və qaçqınlara qarşı hüquq pozuntuları ilə bağlı intizam və cinayət təhqiqatlarını araşdıran hesabatına görə, sərhədlərdə çətin vəziyyətdə olan mühacirləri xilas etməmək, köməklik göstərməmək, pis rəftar və sui-istifadə kimi geniş yayılmış və təkrarlanan insan hüquqları pozuntuları yaşanır.
Bu pozuntularla bağlı səmərəli araşdırmalar aparılmasa da, sistemli boşluqlar və maneələr mövcuddur.
Hesabatda Yunanıstan, Xorvatiya sərhədlərində çalışan məmurlar tərəfindən immiqrantlara qarşı pis rəftarın və onların səbəb olduğu insan itkilərinin effektiv şəkildə araşdırılmadığı bildirilsə də, itkin düşənlərin tapılması və bunun üçün kifayət qədər səy göstərilmədiyi qeyd edilib. Zərərçəkmişlərin və şahidlərin dindirilməsi, vəkillərin işləməsinə mane olduğunu və mühüm sübutlara çıxışın qarşısının alındığını qeyd edilib.
Zərərçəkənlər nadir hallarda hakimiyyət orqanlarına inamsızlıq, qisas almaq qorxusu və ya mövcud prosedurları bilməmələri səbəbindən pozuntulardan şikayətlənirlər: “Avropa öz sərhədlərində hər kəsə ədalətli, hörmətli və insan haqları qanunlarına uyğun davranmağa borcludur”.
Ucqar ərazilərdə və gecə saatlarında baş verən qanun pozuntuları hallarında sübutların olmaması səbəbindən araşdırmalar çətinləşir və ya hərtərəfli aparılmır, təhqiqatlar uzun çəkir və zərərçəkmişlər prosesdə nadir hallarda iştirak edir.
Yerli məhkəmələrdəki bu qeyri-kafi və səmərəsiz vəziyyətə görə, zərərçəkmişlər bir qayda olaraq öz hüquqlarını müdafiə etmək üçün Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinə (AİHM) müraciət edirlər və bu vəziyyət AİHM-ə çatan işlərin sayının ildən-ilə artmasına səbəb olur.
FRA sərhədlərdə baş verənləri daha yaxından izləmək, məsuliyyət mexanizmlərini gücləndirmək və immiqrantların və qaçqınların daha yaxşı müdafiəsi üçün sərhədlərdə hüquq pozuntularının effektiv araşdırılmasını təmin etmək üçün lazımi addımlar atmağa çağırıb.
FRA direktoru Sirpa Rautio, AB sərhədlərində çoxlu insan haqları pozuntularının olduğuna dair iddiaların olduğuna diqqət çəkərək, “Avropa sərhədlərdə hər kəsə ədalətli, hörmətli və insan haqları qanunlarına uyğun davranmağa borcludur. Bütün hüquq pozuntuları ilə bağlı səmərəli və müstəqil araşdırmalar AB tərəfindən dəstəklənir. Bu, insan hüquqlarına uyğun gələn sərhəd idarəçiliyi təcrübələrini tələb edir”, – deyib.
çap et