Avropanın mayeləşdirilmiş təbii qaz (LNG) idxalı 2024-cü ildə 19 faiz azalaraq 135 milyard kubmetrə çatıb ki, bu da 2021-ci ildən bəri ən aşağı göstəricidir. Bundan əlavə, qitənin qaz istehlakı da son 11 ilin ən aşağı səviyyəsinə düşüb.Enerji İqtisadiyyatı və Maliyyə Təhlili İnstitutunun (IEEFA) Avropa LNG bazarı ilə bağlı hesabatına görə, bərpaolunan enerji investisiyaları, qaz tələbatının azalması və boru kəməri ilə qaz idxalının artmasının LNG idxalındakı azalmaya təsir etdiyi bildirilib.
Müvafiq olaraq, Avropanın ümumi qaz tələbatı 2021-2024-cü illər arasında 20 faiz azalıb. Tələb il ərzində sabit qalsa da, noyabr və dekabr aylarında artım tələbi nəzərə çarpırdı.
Hesabatda Avropada qaz saxlama tədbirlərinin xüsusilə qış aylarında tədarük şoklarını böyük ölçüdə udduğu və təchizatın təhlükəsizliyini artırdığı və keçən ilin sonunda AB qaz anbarlarının doluluğunun 72,16 faiz olduğu qeyd edilib.
Dekabrda qaz tələbatının artmasına baxmayaraq, LNG idxalının 2023-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 3 faiz, 2022-ci ilə nisbətən isə 17 faiz az olduğu qeyd edilib.
Hesabatda qeyd olunub ki, Avropada LNG-nin yenidən qazlaşdırılması gücü keçən il cəmi 6 faiz artıb, lakin 2021-ci ildən bəri ümumi 29 faiz artıb.
IEEFA hesabatına görə, LNG idxal qabiliyyətinin 2021-2030-cu illər arasında yüzdə 60 artması gözlənildiyi halda, tələbin azalması səbəbindən bu infrastrukturun istifadə nisbətinin 2030-cu ilə qədər orta hesabla yüzdə 30-a düşəcəyi proqnozlaşdırılır. AB-nin LNG terminallarının orta istifadə nisbətinin 2023-cü ildəki 58 faizdən 2024-cü ildə 42 faizə endiyi bildirilib.
Hesabatda Avropada LNG idxalının keçən il 19 faiz azalaraq 135 milyard kubmetrə, AB-də isə 16 faiz azalaraq 112 milyard kubmetrə çatdığı, LNG-nin Avropanın ümumi qaz istehlakında payının isə 30 faiz, AB-də isə 34 faiz olduğu bildirilib. 2023-cü ildə bu dərəcələrin müvafiq olaraq 37 faiz və 40 faiz olacağı xatırladılıb.
Digər tərəfdən hesabatda Avropanın təbii qaz istehlakının 2024-cü ildə son 11 ilin ən aşağı səviyyədə olacağına dair məlumatlar paylaşılıb.
Lakin enerji sahəsində Rusiyadan asılı olmaq istəməyən, bu istiqamətdə bəyanatlar verən və qətiyyətli siyasətlər aparan Avropanın Rusiya qazından tam qopmağın mümkün olmadığı, əksinə, ölkədən idxal etdiyi LNG-nin miqdarının artdığı müşahidə olunub.
Hesabatda AB üzv ölkələrinin keçən il LNG-nin təxminən yarısını (50 milyard kubmetr) ABŞ-dan idxal etdiyi, Rusiyadan isə LNG idxalının əvvəlki ilə nisbətən 18 faiz artdığı qeyd edilib.
Rusiyadan idxalın 81 faiz artması ilə Fransa 2024-cü ildə İspaniyanı geridə qoyaraq Avropanın ən böyük Rusiya LNG idxalçısı olmağa hazırlaşır.
IEEFA-nın məlumatına görə, 2025-ci ildə Avropanın LNG idxalının 17 faiz artaraq 158 milyard kubmetrə çatacağı gözlənilir.
Lakin bu səviyyə 2022-ci ildən geridə qaldığından, Avropanın LNG tələbində pik nöqtəni daha əvvəl görmüş ola biləcəyi düşünülür.
Hesabatda vurğulanıb ki, regional əməkdaşlıq və mövcud infrastrukturdan daha səmərəli istifadə Avropanın enerji təchizatı təhlükəsizliyini artıra bilər.
AB-nin qalıq yanacaqlardan asılılığın azaldılması istiqamətində göstərdiyi səylərin əhəmiyyətinin vurğulanan hesabatda keçən il külək və su elektrik istehsalının artdığı, günəş enerjisi istehsalının rekord səviyyəyə çatdığı, qalıq yanacaq əsaslı istehsalın isə azalmağa davam etdiyi qeyd edilib.
çap et