Albert Eynşteyn və onun dilini çıxardığı məşhur fotosu. Bu şəkli görməyən, bilməyən çox az adam var. Ancaq onun tarixçəsini bilən azdır...
14 Mart dahi alimin doğum günüdür. 1951-ci ildə görkəmli fizik ad günü axşamı restorandan çıxarkən onu bezdirən mətbuat nümayəndələrindən qaçaraq arvadı və dostu ilə özünü avtomobilin içinə atır. Foto-müxbirlərin zəli kimi qır-saqqız olmalarına “That's enough” (“Yetər artıq”) deyərək dilini var gücü ilə çölə çıxarır.
Və Artur Sass (Arthur Sasse) adlı bir foto-müxbir o anı ölümsüzləşdirir. Bu kadr Artura dünya şöhrəti gətirir...
***
Riyazi simvol kimi π-nin ilk qeyd edilmiş istifadəsi Uelsli riyaziyyatçı Uilyam Consun 1706-cı ildə yazdığı “Synopsis Palmariorum Matheseos” (Matheson Palmariosun xülasəsi) adlı əsərində olub. Cons yunan dilindəki περιφέρεια (periferiya) sözününü qısaldaraq baş hərfini – π-ni götürüb.
O, belə yazmışdı: “3.14159 və s. = π”.
Bununla belə, π-nin yayılması onu 1737-ci ildə mənimsəyən başqa bir riyaziyyatçı Leonard Eyler tərəfindən populyarlaşdırdıqdan sonra başlayıb.
Eyler Elm tarixinin ən nüfuzlu və ən məhsuldar riyaziyyatçılarından biri idi və o, π-dən özünün hesab, ədədlər nəzəriyyəsi, həndəsə və fizika sahəsindəki işlərində istifadə edirdi.
Dahi riyaziyyatçı belə yazırdı: “Qoy π simvolu çevrənin uzunluğunun diametrinə nisbəti göstərsin”.
O vaxtdan π universal bir simvol kimi dünyada ən tanınan və ən məşhur riyazi sabitlərdən birinə çevrilib. Bu rəqəmi əzbər bilmək riyaziyyatçılar üçün vurma cədvəli qədər vacibdir.
çap et