Türk iş adamı 7 bankı ələ keçirdi

Aralarında erməninin də olduğu ortaqlara “dələduzluq” və “çirkli pulların yuyulması” maddəsilə cinayət işi açılıb

İCBP tərəfindən hazırlanan iddianaməyə görə, Pulların Yuyulması Cinayətləri Araşdırma Bürosu, “Başaran İnvestisiya Holdinqi”nin sahibi Hüseyn Başaran 7 şirkət vasitəsi ilə qabaqcadan ələ keçirdikləri iddia edən şirkətlər və maliyyə vasitəsilə sonradan birinə ortaq olduqları Bəhreyndəki 7 bankın resurslarını ələ keçirdilər.

“Habertürk”dən Uzay Kesmenin xəbərinə görə, iddianamədə iş adamı Hüseyn Başaran və Baaranput ilə yenidən maliyyə əlaqələri qurmağa başladığı xatırlanır. Türkiyədə inşaat və fındıq ticarətindəki uğurları ilə 2018-ci ildə saxtakarlıq prosesinin başladığı iddia edilib. Holdinqin rəhbəri Hüseyin Başaran 2017-ci ildə Bəhreyn Yaxın Şərq Bankının (BMB) Bəhreyndəki əksər səhmlərini alıb və Türkiyə ilə bölgə arasında maliyyə əlaqələrini gücləndirməyi hədəflədiyini açıqlayıb. BMB xüsusilə İsveçrə və Almaniyada yerləşən iki şirkət, Hüseyn Başaranın sahib olduğu və ortağı olduğu “TFC Swiss” və “TFC Europe” vasitəsilə xarici ticarət əməliyyatlarını maliyyələşdirməyə başlayıb. Zərərçəkmiş bankların köçürdüyü vəsaitlərin saxta sənəd hazırladıqları və pulların real müştərilərə deyil, kreditlərin ödənilmədiyi anlaşılan Başaran Qrupun Türkiyədə fəaliyyət göstərən digər şirkətlərinə köçürüldüyü üzə çıxıb.

***

Hadisədən sonra Bəhreyn Mərkəzi Bankı məsələyə müdaxilə edərək BMB bankın idarəçiliyini öz üzərinə götürüb. Başaran Qrupunu təmsil edən bütün məmurlar bankdan uzaqlaşdırılıb. Müvafiq banklar 15 may 2020-ci il tarixində İstanbul Cümhuriyyət Baş Prokurorluğuna cinayət işi qaldırıblar.

Aldadıldıqlarını anlayan Bəhreyn bankları, cinayət şikayətindən sonra araşdırma hesabatı hazırlamaq üçün audit firması ilə razılaşıblar. Audit şirkəti öz hesabatında mənimsəmiş bankların Başaranın işlədiyi şirkətlərə 314 milyon dollar göndərdiyini müəyyən edib. Müəyyən edilib ki, şirkət bu pullardan saxta sənədlərlə Türkiyədəki şirkətləri maliyyələşdirmək üçün istifadə edib. İddianamədə Başaran Qrupunun üzvlərinin saxta sənədlərlə Türkiyədəki özəl bir bankla özlərini xarici maliyyə müqaviləsi bağlamış kimi təqdim edərək, sözügedən xarici bankların qaynaqlarını öz şirkətlərinə köçürdüyü də müəyyən edilib. Bu Bəhreyn banklarının Panamada qurulan şirkətlər vasitəsilə Türkiyədəki Başaran Qrup şirkətlərinə pul köçürdüyü də bildirilib.

***

İttihamnamədə bu proses aşağıdakı kimi yer alır: “Şikayətçilər “Bahrain Middle East Bank”, “Bahrain Islamic Bank”, “Gulf International Bank”, “Khaleeji Commercial Bank”, “Alubaf Arab International Bank”, “Ithmaar Bank” və “Investrade Company Bank”, Avropa Mərkəzi Bankı tərəfindən verilmiş lisenziyalar əsasında fəaliyyət göstərən banklardır və Türkiyədə fəaliyyət göstərən ixracatçı/satıcı firmaların Avropada fəaliyyət göstərən idxalçı/alıcı şirkətlərdən alacaqlarının mükafat/gəlir müqabilində maliyyələşdirilməsi, bu şəkildə həyata keçirilən bank əməliyyatlarında 2006-cı ildən başlayaraq 2018-ci ilin əvvəlinə qədər şikayətçilərlə şübhəlilər arasında heç bir problem yaşanmadığı və pulların geri qaytarılmaması səbəbiylə şübhəlilərin maliyyə vəziyyətinin olmadığı ifadə edilib. Bütün şikayətçilərin bu yolla 2018-ci ildə adı çəkilən maliyyə vəsaitlərinin ödənilməməsi səbəbindən şübhəlilərin saxtakarlıq hərəkətlərinin aşkar edildiyi, “TFC Swiss” və “TFC Europe” şirkətlərinin bankların agenti qismində çıxış edərək alıcılara maliyyə təmin etdiyi, şikayətçi bankların sözügedən maliyyələşdirməni bankın təklifi əsasında həyata keçirdikləri müəyyən edilib. Maliyyələşdirmə modelləri, alıcılara və satıcılara göndərilən satış təklifi və alqı-satqı öhdəliyi sənədləri və alıcılara və satıcılara təqdim edilən bütün bu sənədlərin məzmununun həqiqətə uyğun olmadığını və şübhəli şəxslərin vəsiyyətnamələrinin ilk olaraq bu şəkildə pozulduğunu, çünki faktiki olaraq şirkətlər tərəfindən əməliyyatın mövcud olduğunu və ya faktı sübuta yetirilmədiyini müəyyən edib. İttiham aktı, ticarət reyestrinin qeydləri və məhkəmə qərarı, habelə müflisləşmə prosesinə daxil olan və ticarət reyestrindən silinmiş qeydlər və maliyyələşdirmə əməliyyatlarının başlıqları dəyişdirilmədiyi üçün əməliyyat olunduğu tarixdən çox əvvəl ticarət reyestrindən silinmiş, ticarət reyestrində olan və ya heç bir ticarət reyestrində qeydləri olmayan şirkətlər adından həyata keçirildiyi məlum olub.

***

Şübhəlilərin və yuxarıda adı çəkilən şirkətlərin mal-mülkü BDDK (Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu – Bank Tənzimləmə və Nəzarət Agentliyi) və MASAK-ın (Mali Suçları Araştırma Kurulu – Maliyyə Cinayətlərinin İstintaqı Agentliyi) hesabatları əsasında müsadirə edilərkən, şübhəli şəxs qismində ifadə verən Hüseyn Başaran dələduzluq, sənəd saxtakarlığı və təşkilata rəhbərlik ittihamlarını qəbul etməyib.

Başaran, "15 ildir ki, bankların ödədiyi maliyyə vəsaitlərini qeyd edildiyi kimi istifadə etmişəm. Şikayət əsasında İstanbulda şikayətçi banklarla bir araya gəldik və aktivləri ifadə edən vicdanlı məktub təqdim etdik. Lakin texniki səbəblərə görə fikir ayrılığı davam etdi. Hesabatlarda göstərilən sənədlərin heç birindən xəbərim yoxdur".

***

Başaran da MASAK hesabatındakı tapıntıları qəbul etməyib. Uyğunsuzluqların şirkətlərə aid borc məlumatları olmadığı üçün yaranmış ola biləcəyini deyən Başaran, 2018-ci ildə ödəniş etməməyə başladıqdan sonra qızının vəfat etməsi səbəbiylə anası və oğlu adına etdiyi qeydiyyat dəyişikliklərini emosional olaraq etdiyini, həyat yoldaşı adına etdiyi əmlak köçürmələrinin investisiya məqsədi daşıdığını və heç bir əmlak qaçırma hadisəsi olmadığını bildirib. Digər şübhəli şəxslər də ifadələrində ittihamları qəbul etmədiklərini bildiriblər.

Prokurorluğun araşdırmalarına görə, dələduzluq fəaliyyəti 2006-2021-ci illər arasında 15 il davam edib. Prokurorluq şübhəlilərin “Ağır fırıldaqçılıq və şəxsi sənədlərin saxtalaşdırılması” və “Hər bir zərərçəkmiş şəxsdən əldə edilən əmlakın yuyulması” cinayətlərinə görə cəzalandırılmasını istəyib. Bundan əlavə, adıçəkilən şirkətlər üçün inzibati cərimələr tələb olunub.

***

1958-ci ildə Trabzonda anadan olan Hüseyn Başaran bir çox fərqli sektorda fəaliyyət göstərən “Başaran İnvestisiya Holdinqi”nin İdarə Heyətinin sədridir. Hüseyn Başaran bir müddət “Trabzonspor”da da menecer vəzifəsində çalışıb.

1930-cu ildə fəaliyyətə başlayan və bu gün müxtəlif sahələrə sərmayə qoymağa davam edən “Başaran Holdinq”in üçüncü nəsil idarəçisi Hüseyn Başaran müxtəlif sahələrə, xüsusilə tikinti, qida, turizm, maliyyə və enerji sektorlarına sərmayə qoyur. Başaran həm də Türkiyənin qabaqcıl inteqrasiya olunmuş fındıq emalı müəssisələrinin sahibidir.

2018-ci il martın 11-də Birləşmiş Ərəb Əmirliklərindən İstanbula havalanan pilot kabinəsində kapitan Beril Gebeş və köməkçi pilot Məleykə Qüvvətin olduğu “Bombardier Challenger 604” tipli iş təyyarəsi İranda qəzaya uğrayıb, Hüseyn Başaranın qızı da daxil olmaqla 11 nəfər qəzada həyatını itirib.