ABŞ prezidenti Donald Tramp dünya iqtisadiyyatı və ticarət siyasətləri ilə bağlı açıqlamalar verib. Çıxışına ABŞ-ın yenidən “zəngin” olacağını deyərək başlayan Tramp ABŞ-ın iş itkilərini kompensasiya etməyə başladığına işarə edib.ABŞ prezidenti Tramp digər ölkələr arasında qeyri-bərabər ticarət şərtlərini vurğulayıb. Tramp digər ölkələrin yüksək gömrük rüsumları tətbiq etdiyini bildirərkən, Avropa Birliyi və Hindistanın tətbiq etdiyi vergiləri misal çəkib.
Çin 25,4 milyard dollar
AB 20,5 milyard dollar
Meksika 15,4 milyard dollar
Kanada 4,9 milyard dollar
Vyetnam 11,3 milyard dollar
İrlandiya 9,3 milyard dollar
Almaniya 6,9 milyard dollar
Tayvan 5,5 milyard dollar
Yaponiya 5,3 milyard
ABŞ xaricində istehsal edilən avtomobillərə tətbiq ediləcəyini, daha əvvəl ifadə etdiyi avtomobil vergilərini yenidən açıqladı.
Türkiyə də daxil olmaqla digər ölkələrə də ən azı 10 faiz gömrük rüsumunun tətbiq ediləcəyini bildirən Tramp, "Gömrük vergilərindən xilas olmaq istəyirsinizsə, istehsalınızı ABŞ-da edin", – deyib.
Trampın çıxışı
"Hamınızdan dəstək istəyirik. Tezliklə birlikdə çox xoşbəxt olacağıq. Nəinki avtomobil zavodlarını, xüsusən də avtomobil istehsalçılarını necə sevindirəcəyinizi görəcəyik. Fermerlərə də çox yaxşı xəbərimiz var. Onlar illərdir dünyanın digər istehsalçıları tərəfindən sıxışdırılıblar. Kanada süd məhsullarına 300 faiz vergi tətbiq edir. Əvvəlcə onlar süd məhsullarına 300 faiz vergi qoyurlar. Soruşanda isə, bax 3 faizdir deyirlər. Zəncirdə baş verənlər, əlbəttə ki, ədalətli deyil.
Biz həmişə Kanada kimi bir ölkəyə subsidiya veririk. Biz Meksikanı ildə 200 milyard dəstəkləyirik. Niyə bunu edirik? Biz bundan necə faydalanırıq? Ona görə də bu qədər borcumuz və büdcə kəsirimiz var.
Vergisiz tarifsiz siyasətlər sayəsində. Maşınlarımızı göndərəcəyik, amma sizdən heç nə almayacağıq deyirlər. Biz Avstraliyadan ət alırıq. Ötən il belə böyük məbləğdə qazanc verdik. Çünki onlar öz fermerlərini qorumaq istəyirlər. Ancaq bu axşamdan etibarən “Yox” deyəcəyəm. Çin düyü istehsalçılarına 65 faiz vergi tətbiq edir. Yaponiya 700 faizdən çox vergi tətbiq edir.
Yumurta 50 faiz ucuzlaşıb
“Yumurtanın qiymət 59 faiz ucuzlaşıb. Biz 2,8 faiz vergi tətbiq edirdik. Qoruyucu maneələrlə özlərini qoruyur, bizi yoxsullaşdırırdılar. Çin güclü ölkədir, lakin birinci yerdə deyillər. Amerika onlara ağır bədəl ödəyir. ABŞ əvvəllər ən zəngin ölkə idi. 1880-ci illərdə çoxlu pul var idi. İndi biz bu problemi tezliklə həll edəcəyik. Yenə pula qənaət edəcəyik. 1913-cü ildə gəlir vergisini icad etdilər. Beləliklə, 1929-cu ildə Böyük Depressiya ilə birlikdə çox ciddi eniş və böhran gəldi. Ona görə də ölkəmizi geri qaytarmaq üçün tarifləri qaytarmaq istədilər, amma artıq gec idi. Yenidən sağalmaq üçün illər lazım oldu.
İndi heç nə üçün gec deyil. Yenidən ağıllı və zəngin olmağa başlayacağıq. Bizdən alınan bütün sərvəti geri qaytaracağıq. Biz başqa ölkələrdən çox zəngin ola bilərdik. Təəssüf ki, bir əsri əldən verdik, amma yenə zəngin olacağıq. İndi biz birtərəfli təcrübələrə son qoyuruq. Biz Kanada və Meksikanın borclarını ödəyə bilmirik. Biz bütün dünyanın borclarını ödəyə bilmərik. Əsəbləşib deyirlər ki, daha niyə bizimlə maraqlanmırsan? Amma biz ilk növbədə öz vətəndaşlarımızı düşünəcəyik. Biz Amerika işçiləri üçün buradayıq və onları birinci yerə qoyuruq. Amerika birinci olmalıdır. Təəssüf ki, Co Baydenin son ilində minlərlə iş yeri itirildi. Ticarət kəsirimiz rekord həddə – 1,2 trilyon dollara çatıb. “Bu, NAFTA-nın yaradılmasından bəri ən yüksək rəqəmdir”.
“Bunu başa çatdırmaq üçün Konqresdən icazə almalıydıq. Bu, həqiqətən də indiyə qədər edilən ən pis ticarət müqaviləsi idi. 90 min fabrik bağlanmalı oldu. 5 milyon işçi işini itirdi. 19 trilyon dollar indiyə qədər edilən ən pis ticarət razılaşmasıdır. Bu itkilərə görə başqa ölkələr Amerikanın 26 trilyon dollar sərvətini götürüblər. ABŞ artıq xəstələrimiz üçün kifayət qədər antibiotik istehsal edə bilmir. Təəssüf ki, öz xəstələrimiz üçün xaricdən dərman almalıyıq. Demək olar ki, bütün kompüterlərimizi idxal edirik. Çinin tərsanələrində Amerikadakından daha çox gəmi istehsal olunur. Biz həmişə bu sahələrə üstünlük vermişik. Ticarət kəsiri Amerikanın milli təhlükəsizliyi üçün ciddi problemə çevrilib. Sabahdan etibarən ABŞ qarşılıqlı vergi tətbiq etməyə başlayacaq.
Biz illərdir nələrin baş verdiyini görmüşük. Bizə çoxlu maneələr gətirdilər. Xeyirxah insanlar bizə xoş münasibət göstərmirdilər. Hamımız birlikdə bunun nəticələrini yaşayırıq. Tariflər tam qarşılıqlı olmayacaq, bu, bir çox ölkələr üçün çox çətin ola bilər.
Çin 67 faiz vergi ilə ön plandadır. Baxın, onların ABŞ-a qoyduğu vergi 67 faizdir. Biz ona 34 faiz vergi qoyacağıq. Biz onlardan çox az istəyirik. Bundan niyə şikayət etsinlər? Avropa Birliyi həqiqətən də çox sərt rəqibdir. O qədər mehriban davrandılar, bizi o qədər soydular – 39 faiz. Bunun müqabilində 20 faiz vergi tətbiq edirik. Vyetnam əla bazarlıq edən ölkədir. O, 90 faiz vergi istəyir. Tayvan bütün kompüter çiplərimizi alıb, onları istehsal edir və 64 faiz vergi tətbiq edirlər. Dünyanın ən böyük şirkətlərinə ev sahibliyi edən Tayvanda 64 faiz vergi var, biz 32 faiz edəcəyik. Yaponiya ilə bağlı baş verənlərə görə buna yol verənləri günahlandırıram. Yaponiya 46 faiz vergi qoyur, biz onlara 24 faiz vergi qoyacağıq. Hindistan həmişə dost olduqlarını deyir, amma 52,7 faizlə dost kimi vergi tətbiq etmirlərmiş.
Bəlkə bir az sərt danışırıq, amma bizi başa düşürlər. Yaponiyanın baş naziri gözəl insan idi. Təəssüf ki, o, öldürüldü. Ancaq bir şey etməliyik. Mən dedim ki, bu, ədalətli deyil və o, bəli, bilirəm dedi. O, çox centlmen idi. Dedim ki, bir şey edək, o da dedi ki, bilirəm. Amma bu müqavilə daha yaxşı ola bilərdi.
İngiltərə 10 faiz vergi tətbiq edir Biz də onlara 10 faizlə qarşılıq verdik. Cənubi Afrika 60 faiz vergi tətbiq edib. Biz onlara milyonlarla dollar ödəyirik. Bizə tətbiq edilən vergilərə baxın Braziliya 10, Banqladeş 74. Pakistan 58, Şri Lanka 88 faiz. Biz nə edirik? Biz də 88 faiz ala bilərik.
Baxın, bu rəqəmlər ədalətdən çox uzaqdır. Ona görə də minimum 10 faiz tarif tətbiq edəcəyik. İndi başqa ölkələr də bu ədalətsiz sistemə son qoyacaqlar. Gömrükdə çox pis hadisələr baş verir. Bu, əvvəllər görülməmiş bir şeydir. Hər hansı bir şəkildə fırıldaq edərlərsə, 10 il həbs cəzası var. Biz dünyanın ən böyük bazarıyıq. Biz 4 il əvvəl Çinə dözürdük, amma son 4 ildə çox ciddi bədəl ödədik. Mən daha bunun üçün artıq ödəyə bilmərəm”.
çap et