Çinli elm adamları tərəfindən hazırlanan və “süni günəş” adlandırılan nüvə birləşmə halqasının ion və elektronun hərarətinin 100 milyon dərəcə həddi keçdiyi açıqlanıb.Çin dövlət televiziyası CCTV-nin məlumatına görə, Sıçuan əyalətinin mərkəzi Çinqdu şəhərində “Huanliu-3” (HL-3) adlı eksperimental reaktor Günəşdəkinə bənzər nüvə birləşmə reaksiyasını başlada biləcək temperatur qiymətlərinə yaxınlaşıb.
Tədqiqatçılar reaktorun ion temperaturunun 117 milyon dərəcəyə, elektron temperaturunun isə 160 milyon dərəcəyə çatdığını bildiriblər.
Reaktorun baş konstruktoru Conq Vulu, “Biz eksperimentimizdə ümumi füzyon performansında böyük irəliləyiş əldə etdik və ikiqat 100 milyon dərəcə hədəfinə çatdıq. Bu o deməkdir ki, Çinin sintez tədqiqatları yanan plazma mərhələsinə daxil olub”, – deyib.
Conq vurğulayıb ki, HL-3 ilə ilk dəfə olaraq Çində istilik, idarəetmə və diaqnostika sistemlərinin tamamilə inkişaf etdirildiyi bir reaktor hazırlayıblar.
“Tokamaklar” adlanan nüvə birləşmə halqaları halqavari maqnit sahəsində yüksək temperaturlu plazmaya nəzarət edir. Hidrogen atomlarının heliuma çevrildiyi nüvə reaksiyası böyük miqdarda enerji buraxır.
Rekord temperatura çatmaq üçün Conq və komandası atom nüvələrinin temperaturunu yüksəltmək üçün elektronları və yüksək enerjili hissəcik şüalarını qızdırmaq üçün böyük mikrodalğalı generatorlardan istifadə etdilər.
Plazma nüvəsində enerji tutmaq üçün yeni üsul inkişaf etdirərək, tədqiqatçılar istilik səviyyələrini məhdudlaşdıran qeyri-sabitliklərin öhdəsindən gəldilər, eyni zamanda yüksək dəqiqlikli nəzarət və diaqnostika vasitələri ilə füzyon təcrübələri üçün yeni qlobal standartlar yaratdılar.
Çində “Eksperimental Qabaqcıl Superkeçirici Tokamak” (EAST) adlı başqa bir plazma reaktoru var. Mərkəzi Anhui əyalətinin Hıfey şəhərində yerləşən EAST, daha uzunmüddətli plazma təcrübələri üçün istifadə olunur.
EAST-dan daha böyük olan HL-3 eksperiment və tədqiqat, eləcə də real nüvə birləşmə reaktorunun inkişafında istifadə olunmaq üçün nəzərdə tutulub.
çap et