Ölən ulduzlar qırmızı nəhənglərə çevrilir və genişləndikcə planetləri yeyirlər. Yer də bir neçə milyard ildən sonra Günəş tərəfindən yeyiləcək.Bir çox ulduz milyardlarla il yaşayır və enerjiləri qurtardıqdan sonra qırmızı nəhənglər kimi tanınan ölməkdə olan ulduzlara çevrilirlər. Bu vaxt ulduzlar genişlənir və yaxınlıqdakı planetləri uda bilər, yəni onları yandırır və məhv edir.
Təxminən 5 milyard ildən sonra Yerin Günəşi qırmızı nəhəngə çevriləcək və biz də də daxil olmaqla planetləri udacaq.
Astronomlar bu qırmızı nəhəng ulduzların çoxunu müəyyən etsələr də, onların planeti yeməsi prosesi yalnız bu yaxınlarda birbaşa müşahidə edilib.
Astronomlar bir çox qırmızı nəhəng ulduzları müəyyən ediblər və bəzi hallarda onların yaxınlıqdakı planetləri istehlak etməsindən şübhələniblər, lakin bu fenomen əvvəllər heç vaxt birbaşa müşahidə edilməyib. 2023-cü ildə elm adamları ömrünün sonuna yaxınlaşan bir ulduzun şişdiyini və Yupiter böyüklüyündə bir planeti udduğunu aşkar ediblər.
Tədqiqatçılar “James Webb” Kosmik Teleskopunun əlavə müşahidələrindən sonra təəccüblü bir dönüş baş verdiyini söyləyirlər. Vebb teleskopunun müşahidələri ulduzun planeti “yemədiyini”, lakin planetin orbitinin milyonlarla il ərzində daraldığını və cəsədi onun məhvinə yaxınlaşdırdığını və sonra bütövlükdə “udulduğunu” göstərir.
Milli Elm Fondunun Arizona ştatının Takson şəhərindəki Milli Optik-İnfraqırmızı Astronomiya Tədqiqat Laboratoriyasından astronom Ryan Lau, “Bu, tamamilə yeni bir hadisədir, ona görə də teleskopu ona yönəltməyə qərar verəndə nə gözlədiyimizi dəqiq bilmirdik”, – deyib.
“Yüksək dəqiqlikli infraqırmızı təsvirlər sayəsində biz özümüz də daxil olmaqla planetar sistemlərin son taleyi haqqında dəyərli məlumatları öyrənirik”.
Lau “The Astrophysical Journal”da dərc olunan yeni məqalənin aparıcı müəllifidir.
Tədqiqatçılar teleskopun Orta İnfraqırmızı Aləti və Yaxın İnfraqırmızı Spektroqrafdan istifadə edərək, Qalaktikamızda Yerdən təxminən 12 000 işıq ili uzaqlıqda yerləşən mənzərəni tədqiq ediblər.
Ulduzun daha çox Günəşimizə bənzədiyi düşünülürdü. Lakin Orta İnfraqırmızı Alətlə aparılan ölçmə onun qırmızı nəhəngə çevrildiyi təqdirdə olması lazım olan qədər parlaq olmadığını ortaya qoydu. Bu tapıntı tədqiqatçılara göstərdi ki, bir vaxtlar inanıldığı kimi planeti bürüyəcək inflyasiya yoxdur.
“Harvard-Smithsonian” Astrofizika Mərkəzindən və Massaçusets Texnologiya İnstitutundan komanda üzvü Morqan MacLeod izah edir: “Planet nəhayət ulduzun atmosferindən qopmağa başladı. Bu andan etibarən o, nəzarətdən çıxmağa və daha sürətlə düşməyə başladı”.
Planet düşdükcə ulduzun ətrafına yayılmağa başladı. Planet ulduzun xarici təbəqələrindən qaz çıxarmış ola bilər.
Yaxın İnfraqırmızı Spektroqraf ulduzu əhatə edən molekulyar qazın isti diskini tapdı və orada karbonmonoksit aşkar edildi.
Vassar Kollecində ekzoplanet tədqiqatçısı Colette Salyk həmmüəllifi olduğu yeni məqalə haqqında deyir: “Ulduzun yaxınlığında Vebb kimi transformativ teleskopla nə tapacağımıza dair hər hansı gözləntilərim olması mənim üçün çətin idi”.
Burada planetlər əmələ gəlməsə belə, onu deyə bilərəm ki, batdıqdan sonra planet əmələ gətirən bölgə xüsusiyyətlərinə malik bir şey görəcəyimi gözləməzdim.
çap et