ABŞ Dövlət Departamentinin 2025-ci il üçün “Silahlara nəzarət, yayılmaması və tərksilah sazişləri və öhdəlikləri” adlı hesabatı dərc olunub. Hesabatda Çinin süni intellekt texnologiyasından istifadə edərək hərbi məqsədlər üçün bioloji maddələrlə bağlı araşdırmalarını davam etdirdiyi iddia edilib.Çinin bioloji silah tətbiqləri ilə bağlı araşdırmalarda ictimaiyyətə açıq olan süni intellekt və robot öyrənmə vasitələrini istifadə etmək qabiliyyətinə malik olduğu iddia edilən hesabatda, Çin ordusunun bu cür araşdırmalar üçün qabaqcıl avadanlıq istehsalında “Qərb texnologiyalarından asılı olduğu” ifadə edildi.
Hesabatda Çinin qarayara, vəba və vəba kimi ölümcül xəstəlikləri yaya bilən bioloji maddələr üzərində araşdırmalar apardığı iddia edilir.
Hesabatda Çinin Bioloji Silahlar Konvensiyasına uyğun olaraq bu cür fəaliyyətlər barədə məlumat vermək öhdəliyini yerinə yetirmədiyi, sözügedən konvensiya çərçivəsində təqdim edilən “illik etimad gücləndirici tədbirlər” sənədlərində paytaxt Pekində və Linqbao bölgəsində iki hərbi bioloji müharibə laboratoriyasının mövcudluğunu açıqlamadığı qeyd edilib.
***
Hesabatda həmçinin deyilir ki, Rusiya, Şimali Koreya və İranın bioloji silah fəaliyyəti onların Bioloji Silahlar Konvensiyasına uyğunluğu ilə bağlı ciddi narahatlıq doğurur.
Hesabatda Rusiyanın Sovet İttifaqından miras qalmış infrastrukturu modernləşdirməklə öz hücum imkanlarını qoruduğu, Şimali Koreyanın bioloji silahlar hazırlamaq üçün gen redaktə texnologiyalarından istifadə etdiyi və İranın hücum xarakterli bioloji tədqiqatlarını davam etdirmək niyyətindən əl çəkmədiyi qeyd edilib.
Böyük Britaniya tərəfindən hazırlanmış və 1972-ci ildə imzalanmış və 1975-ci ildə qüvvəyə minmiş ilk çoxtərəfli Bioloji Silahlar Konvensiyası bakterioloji və zəhərli silahların hazırlanmasını, istehsalını və yığılmasını qadağan edir və bu silahların məhv edilməsini nəzərdə tutur.
Bioloji silahların istehsalını qadağan edən konvensiyaya 183 ölkə üzvdür.
çap et