Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) rəhbərlik etdiyi yeni hesabat yüksək gəlirli ölkələrdə iş yerlərinin süni intellektlə avtomatlaşdırılmasının risklərini açıqlayıb.BMT-nin yeni araşdırmasına görə, qadınlar tərəfindən tutulan işlərin kişilərin işlərinə nisbətən süni intellekt tərəfindən avtomatlaşdırılması riski daha yüksəkdir.
BMT-nin Beynəlxalq Əmək Təşkilatının (BƏT) və Polşa Rəqəmsal Məsələlər Nazirliyinin Milli Tədqiqat İnstitutunun (NASK) son hesabatında, avtomatlaşdırmanın kişilərin üstünlük təşkil etdiyi işlərin 3,5 faizi ilə müqayisədə yüksək gəlirli ölkələrdə qadınların dominant olduğu mövqelərin təxminən 10 faizinə təsir edəcəyi müəyyən edilib.
Kişilərin və qadınların üstünlük təşkil etdiyi iş yerləri arasında ən böyük bərabərsizlik yüksək gəlirli ölkələrdə qeydə alınır. Bu bölgələrdə kişilərin 28 faizinin və qadınların üstünlük təşkil etdiyi işlərin 41 faizinin süni intellektə məruz qala biləcəyi müəyyən edilib.
Avropa və Mərkəzi Asiyada kişilərin üstünlük təşkil etdiyi işlərin 26 faizinə və qadınların üstünlük təşkil etdiyi işlərin 39 faizinə təsir göstərə biləcəyi aşkar edilib.
Ümumilikdə, dünya üzrə hər dörd işçidən birinin müəyyən dərəcədə süni intellektə məruz qalan bir peşədə işlədiyi anlaşılırdı.
***
Araşdırmaların müəllifi olan beynəlxalq komanda Polşada müxtəlif sahələrdə çalışan 1640 nəfər arasında sorğu keçirib və nəticələri təhlil edib.
Tədqiqatçılar daha sonra bu sorğu məlumatlarından milli iş məlumatları ilə birlikdə 2500 peşə və 29 000-dən çox iş tapşırığı üçün avtomatlaşdırma ehtimalını müəyyən edən Süni intellekt aləti hazırlamaq üçün istifadə etdilər.
Tədqiqat göstərdi ki, məlumat daxil edən məmurlar, makinaçılar, söz emal operatorları, mühasiblər və köməkçilər kimi kargüzarlıq peşələri, iclas qeydlərinin aparılması və ya görüşlərin planlaşdırılması kimi bu peşələrdə yerinə yetirilən bəzi vəzifələr səbəbindən süni intellektə ən çox məruz qalan sahələrdir.
Süni intellektə ən çox məruz qalan digər peşələr internet və media tərtibatçıları, verilənlər bazası mütəxəssisləri, maliyyə və proqram təminatı ilə bağlı işlər olub.
Bununla belə, tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, bu rəqəmlər hər hansı faktiki iş itkisini deyil, “potensial məruz qalmağı” əks etdirir.
Hesabatda peşələrin süni intellektlə tam dəyişdirilməsinin hələ də “məhdud olduğu” qeyd edilərək, müəyyən vəzifələrə nəzarət etmək üçün insan müdaxiləsinin lazım olduğu qeyd edilir.
Hesabatda deyilir: “Əksər peşələr insan girişini tələb edən vəzifələrdən ibarət olduğundan, işin dəyişdirilməsi generativ süni intellektin ən çox ehtimal olunan təsiridir”.
Tədqiqatçılar hökumətləri, işçiləri və əmək təşkilatlarını təhlükə altında olan ərazilərdə iş keyfiyyətini və məhsuldarlığı qorumağa kömək edə biləcək “inklüziv strategiyalar” formalaşdırmağa çağırırlar.
BƏT-in baş iqtisadçısı Canine Berg, “Süni intellektin bolluğunda itmək asandır”, – deyib.
“Bizə lazım olan aydınlıq və kontekstdir”.
çap et