“Telegram” Rusiya kəşfiyyatına işləyir?

Sosial şəbəkə ilə bağlı möhtəşəm hesabat

Dünyada ən çox istifadə edilən mesajlaşma proqramlarından biri olan “Telegram”ın qurucusu Pavel Durov “Telegram”ı ifadə azadlığının və rəqəmsal məxfiliyin qorunduğu platforma kimi təqdim edib. Bununla belə, “WhatsApp” və “Signal” kimi rəqiblərindən fərqli olaraq, “Telegram”da defolt olaraq başdan-başa şifrələmə yoxdur. İstifadəçilərin “gizli söhbət” funksiyasını seçmədiyi söhbətlər şifrələnir və serverlərdə saxlanılır.

Mövzu ilə bağlı “IStories” hesabatında irəli sürülən iddialara görə, “Telegram”ın infrastrukturunu təmin edən Qlobal Şəbəkə İdarəetmə (GNM) adlı şirkət, Antiqua və Barbudada yerləşən kiçik bir şirkət olmasına baxmayaraq, tətbiqə 10 mindən çox IP ünvanı təqdim edir. GNM-in sahibi olan Rusiya vətəndaşı Vladimir Vedeneev ABŞ məhkəmələrində şirkətin “Telegram” infrastrukturunu qurduğunu və idarə etdiyini və Rusiyada kadrların olduğunu etiraf edib. Sənədlərdə həmçinin bildirilir ki, Vedeneyev “Telegram”ın maliyyə məsələləri üzrə meneceridir.

Araşdırma nəticəsində məlum olub ki, GNM tərəfindən verilən İP ünvanların əksəriyyəti Kreml və Rusiya kəşfiyyatı ilə əlaqəsi olan Sankt-Peterburqda yerləşən “Globalnet” adlı telekommunikasiya şirkətinə məxsusdur. Həmçinin bildirilib ki, “Telegram”a 5000 İP ünvanı təqdim edən “Electrontelecom” adlı digər Sankt-Peterburq şirkəti FSB-nin podratçısıdır və kəşfiyyat əməliyyatları üçün təhlükəsiz rabitə sistemlərinin quraşdırılması və texniki xidmətini öz üzərinə götürür.

Hesabatda həmçinin qeyd olunub ki, 2022-ci ildə “Globalnet” Rusiyanın dövlət rabitə nəzarəti orqanı Roskomnadzorun tələbi ilə istifadəçi trafikinə nəzarət sistemləri qurub. Rusiya Dövlət Dumasının İnformasiya Siyasəti Komitəsinin sədr müavini Oleq Matveyçev “Telegram” və FSB arasında cinayət araşdırmalarında şübhəlilərin izlənilməsi üçün razılıq əldə edildiyini açıqlayıb.

Bundan əlavə, hər bir cihaz üçün “Telegram” mesajlarına unikal identifikator (auth_key_id) əlavə edilir. Kibertəhlükəsizlik üzrə ekspert Miçał Vozniakın sözlərinə görə, bu identifikator və digər metaməlumatlar istifadəçilərin fiziki yerini və kommunikasiya şəbəkələrini geniş şəkildə izləməyə imkan verir.