ABŞ prezidenti Donald Tramp İranla nüvə danışıqlarında çətin dilemma ilə üzləşib. “The New York Times” (NYT) təhlili Vaşinqton və Tehran arasında nüvə müzakirələrində razılıq əldə olunmasa, Yaxın Şərqdə yeni müharibənin başlaya biləcəyinə diqqət çəkir.Xəbərdə bildirilir ki, danışıqlarda ən mübahisəli məsələlərdən biri İranın uranın zənginləşdirilməsi imkanlarının məhdudlaşdırılmasıdır. Tehran administrasiyası uranın zənginləşdirilməsi səviyyəsinin dəyişdirilə biləcəyini, lakin prosesin tamamilə dayandırılmasına razılıq verməyəcəklərini bildirmişdi. ABŞ və İsrail isə İranın uranı zənginləşdirməsinin və nüvə silahı əldə etməsinin qarşısını almağı hədəfləyir.
Təhlildə ABŞ-ın keçmiş prezidenti Barak Obamanın da oxşar dilemma yaşadığı bildirilir. Obama administrasiyasının Tehranla danışıqlarda razılığa gəlməyin yeganə yolunun İrana uranı aşağı səviyyədə zənginləşdirmə imkanı təklif etmək olduğunu başa düşdüyünə diqqət çəkir.
Bunu Trampın da son danışıqlar prosesində dərk etməyə başladığı vurğulanır. Lakin bildirilir ki, respublikaçı lider oxşar qərar verərsə, onun İsrailin baş naziri Benyamin Netanyahu ilə münasibətləri daha da pisləşə bilər. Tel-Əviv administrasiyası Tehranla belə bir razılaşma olacağı təqdirdə İranın nüvə obyektlərinə hücum edəcəyi ilə hədələmişdi.
2015-ci ilin iyulunda İran və Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvləri, ABŞ, Rusiya, Çin, Böyük Britaniya, Fransa və Almaniya arasında Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı (JCPOA) imzalanıb. Beynəlxalq sanksiyaların ləğvi müqabilində nüvə fəaliyyətlərini nəzarət altına alan saziş 2016-cı ilin yanvarında qüvvəyə minib və Tehran beynəlxalq sanksiyalara məruz qalıb.
Lakin 2018-ci ildə Tramp birtərəfli qaydada sazişdən çıxıb İrana qarşı sanksiyaları bərpa etdikdən sonra Tehran administrasiyası uran ehtiyatını tədricən artıraraq uranı yüksək səviyyəyə qədər zənginləşdirməyə başlayıb.
Obama administrasiyasında 2015-ci il razılaşmasının baş müzakirəçisi Vendi Şerman Trampın dilemmasını “deja vu” kimi təsvir edir: “Aydındır ki, İranın obyektlərinin tamamilə bağlanması və uranın sıfır zənginləşdirilməsində israr edən ABŞ senatorları, Konqres üzvləri və İsrail rəsmiləri var. Biz də eyni çətinliklərlə üzləşmişdik”.
Tramp həmçinin bu gün “New York Post”da dərc olunan müsahibəsində İranla nüvə sazişinin əldə olunacağına “az inamlı” olduğunu bildirib. ABŞ prezidenti Tehranın razılaşmanı təxirə salmağa çalışdığını da iddia edib.
İran və ABŞ son vaxtlar nüvə razılaşması ilə bağlı sıx diplomatik ticarətlə məşğuldur. Tərəflər ümumilikdə beş dəfə görüşüblər – aprelin 12-də Omanın paytaxtı Maskatda, aprelin 19-da İtaliyanın paytaxtı Romada, 26 aprel və 11 mayda yenidən Maskatda, və mayın 23-də Romada. Növbəti danışıqlar iyunun 15-də Omanda olacaq.
çap et