İnsan toxumasını içəridən çürüdə bilən ölümcül göbələk ABŞ-da sürətlə yayılır. Mütəxəssislər xəbərdarlıq edirlər ki, bu təhlükə iqlim dəyişikliyi ilə daha da böyüyə bilər.“Aspergillus fumigatus” adlanan göbələk havada daşına bilən mikroskopik sporlar sayəsində demək olar ki, qarşısıalınmaz bir təhlükə yaradır.
Bu sporlar nəzərə çarpmadan tənəffüs olunur və xüsusilə zəif immun sistemi olan şəxslərdə ciddi ağciyər infeksiyalarına səbəb ola bilər.
Aspergilloz, göbələklərin yaratdığı xəstəlik orqan çatışmazlığı və ölümlə nəticələnə bilər. Xərçəng, astma və ya HİV kimi immunitet sistemini zəiflədən xəstəlikləri olan şəxslər ən böyük risk altındadırlar.
***
Göbələklərin ABŞ-da Florida, Luiziana, Texas, Corciya və Kaliforniya kimi isti və rütubətli iqlim əyalətlərində cəmləşdiyi aşkar edilib. Kənd təsərrüfatı fəaliyyətlərində də yayılmasını sürətləndirdiyi bildirilir.
Nyu-York, Hyuston və Los-Anceles kimi böyük şəhərlərdə əhalinin sıxlığı və qocalmış infrastruktur göbələyin yayılması üçün uyğun mühit yaradır.
***
Aspergilloz ABŞ-da bildirilməyən bir xəstəlik olduğundan, infeksiyaların, xəstəxanaya yerləşdirmələrin və ölümlərin sayı müntəzəm olaraq yoxlanılmır. Bu, təhlükənin miqyasını müəyyən etməyi çətinləşdirir.
Mütəxəssislər immun sistemi zəif olan şəxslərə torpaqla təmasdan, bağçılıq fəaliyyətlərindən və kifli mühitlərdən uzaq durmağı, tozlu yerlərdə maska taxmağı və yaşadıqları mühitin təmiz havasına diqqət etməyi tövsiyə edir.
***
Doktor Norman van Rhijn “Financial Times”a, “Bu, yüz minlərlə insanın həyatına təsir edir. Harada böyüyən və hansı növ infeksiyalara yoluxduğumuz növbəti 50 ildə tamamilə dəyişəcək”, – deyib.
Təxminən 400.000 aspergilloz hadisəsi xroniki ağciyər infeksiyasına çevrilir. Daha az yayılmış, lakin daha ölümcül, invaziv aspergilloz ağciyərlərdən beyinə, ürəyə və böyrəklərə yayıla bilər.
***
Orqan transplantasiyası olan xəstələrin bir illik sağ qalma nisbəti cəmi 59 faiz olduğu halda, kök hüceyrə nəqli olanlarda bu rəqəm 25 faizə enir.
Reanimasiya yarılmaları göstərir ki, aspergilloz dörd ən ölümcül infeksiya arasındadır.
Mütəxəssislər müxtəlif növ göbələklərin sürətlə yayıldığını və problemin ABŞ-da artıq yaxşı qurulduğunu deyirlər.
DST daha təhlükəsiz dərmanlara sərmayə qoymağa, sınaqları gücləndirməyə və tibb işçilərini öyrətməyə çağırdı.
Kolumbiya Universitetinin yoluxucu xəstəliklər üzrə mütəxəssisi doktor Vyas, “Bu, elmi fantastika deyil. Bu infeksiyalar realdır və biz buna hazır deyilik”, – deyib.
çap et