G7 Sammiti Yaxın Şərqdə gərginliyi azaltmağa çağıran və İranın nüvə silahı əldə etməsinə icazə verilə bilməyəcəyini bildirən birgə bəyanatla yekunlaşıb. Bununla belə, altı liderin iştirak etdiyi danışıqlarda Rusiyanın Ukraynadakı müharibəsi və İsrail-İran münaqişəsi kimi kritik məsələlər müzakirə edilsə də, bu və bir çox digər aktual məsələlərlə bağlı konkret razılıq əldə olunmayıb.Bəyanat, nəhəng iqtisadiyyatlı ölkələrin koalisiyasının ABŞ prezidenti Donald Trampın zirvədən tez getməsinə baxmayaraq, qlobal siyasətə hələ də təsir edə biləcəyini göstərməli olan sammitin yekunu idi.
Kanadanın baş naziri Mark Karni, Böyük Britaniya, Fransa, Almaniya, İtaliya və Yaponiya liderləri ilə birlikdə dünənki bağlanış iclaslarında Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski və NATO-nun rəhbəri Mark Rutte ilə birlikdə olub.
“Bizim müttəfiqlərimizin dəstəyinə ehtiyacımız var və mən buradayam. Biz sülh danışıqlarına, qeyd-şərtsiz atəşkəsə hazırıq. Hesab edirəm ki, bu, çox vacibdir. Amma bunun üçün Rusiyaya təzyiq lazımdır”, – deyə Zelenski bildirib.
Qalan liderlər kritik minerallara qlobal çıxışı təhlükə altına qoya biləcək qeyri-bazar siyasətləri adlandırdıqları siyasətlə birgə mübarizə aparmağa razılaşdılar.
Liderlər həmçinin süni intellektin iş yerləri və ətraf mühitə mənfi təsirini məhdudlaşdırmağa və “texnoloji inqilab” potensialını mənimsəməyə söz verdilər.
Onlar müxtəlif digər məsələlərdə də razılığa gəliblər, lakin sammitin əsas qlobal məsələlərdə həmrəylik nümayiş etdirmək niyyətinə baxmayaraq, Rusiyanın Ukraynaya təcavüzü ilə bağlı heç bir birgə bəyanat verilmədi.
Dünya liderləri Kanadanın Rocky Mountain kurortunda Kananaskisdə toplaşarkən Zelenski Trampla görüşməli idi, lakin Tramp dünən Yaxın Şərqdəki gərginliyi əsas gətirərək sammiti bir gün tez tərk etməyi seçdikdən sonra bu görüş ləğv edildi.
ABŞ daha əvvəl də Amerikaya Ukraynanın nəhəng mineral ehtiyatlarına çıxış imkanı verən saziş imzalayıb.
Sammitdə jurnalistlərə brifinq verən yüksək rütbəli Kanada rəsmisi bildirib ki, Vaşinqton Rusiya ilə danışıqları təşviq etmək səyləri fonunda Ukrayna ilə bağlı birgə bəyanata qarşı çıxıb.
Trampın yoxluğunda qalan altı lider Ukrayna ilə bağlı geniş iclas keçirib. Yekdillik əldə olunmasa da, liderlər Kiyevi dəstəkləməyə davam edəcəklərinə və ölkəsinin Rusiya ilə qarşıdurma üçün təchiz olunmasına əmin olmaq üçün Zelenski ilə ayrıca görüşüblər.
Sammit, əsasən, İranın nüvə proqramı ilə bağlı İsrail və İran arasında potensial olaraq gərginləşən mübahisənin kölgəsində qaldı. İsrail İranı hədəf alan havadan bombardman kampaniyasına başlayıb, İran buna cavab olaraq raket və pilotsuz təyyarələrlə zərbələr endirib.
Fransa prezidenti Emmanuel Makron İranda rejim dəyişikliyinə təkan verən ABŞ və digər güclərə qarşı xəbərdarlıq edərək, bunun Yaxın Şərqdə sabitliyi poza biləcəyini iddia edib. Netanyahu daha əvvəl iranlıları İsrailin hücumlarından hökuməti devirmək üçün bir vasitə kimi istifadə etməyə çağırmışdı.
Makron, “İnanıram ki, bu gün ən böyük səhv İranda rejim dəyişikliyini hərbi yolla həyata keçirmək olacaq, çünki bu, xaosa səbəb olacaq”. Ayrılmadan əvvəl Tramp digər liderlərlə bir bəyanat yayaraq, İranın “heç vaxt nüvə silahına sahib olmayacağını” söyləyərək, “Qəzzada atəşkəs də daxil olmaqla, Yaxın Şərqdə hərbi əməliyyatları azaltmağa” çağırıb.
çap et