Kod adı var, təfərrüat yox

ABŞ İsrail ordusu bazaları üçün yüz milyonlarla dollar xərcləyir

“Haaretz” qəzetinin yazdığına görə, ABŞ Ordusu Mühəndislər Korpusunun internetdə dərc etdiyi rəsmi sənədlər, ABŞ-ın İsrail Hərbi Hava Qüvvələrinin yeni yanacaqdoldurma təyyarələri və helikopterlərini, eləcə də İsrail ordusunun Şayetet 13 dəniz komando bölməsinin qərargahını qəbul edəcək infrastrukturu inşa etdiyini ortaya çıxarıb. Sənədlər göstərirdi ki, dəyəri milyardlarla şekel olan çoxlu layihələr var və bu layihələr ABŞ-ın İsrailə hərbi yardımı hesabına maliyyələşdirilir.

İyun ayında podratçılar üçün nəzrədə tutulan, lakin İranla 12 günlük müharibəyə cavab olaraq edilən çağırışa görə, ABŞ-ın İsrailə hərbi yardım tikintisi proqramına 250 milyon dollardan çox dəyəri olan və davam edən layihələr daxildir. Gələcək layihələrin dəyərinin 1 milyard dollardan çox olacağı gözlənilir.

Proqrama klinikaların, dəniz estakadalarının, müxtəlif bölmələr üçün qərargahların və sursat anbarlarının tikintisi daxildir. Proqrama həmçinin mövcud infrastrukturun yenilənməsi və təmiri və təyyarələrin təmiri obyektlərinin tikilməsi daxildir.

ABŞ Ordusu Mühəndislər Korpusunun sənədlərinə və təqdimatlarına görə, bura dəyəri 1,5 milyard dollar olan 20-yə yaxın ayrı-ayrı layihə daxildir. Yalnız kod adları ilə sadalanan bəzi layihələrin təfərrüatları ictimaiyyətə açıqlanmayıb.

İsrail keçmiş ABŞ prezidenti Barak Obamanın dövründə imzalanmış anlaşma memorandumu çərçivəsində ABŞ-dan illik 3,8 milyard dollar yardım alır. Müqavilə 2019-2028-ci illəri əhatə edir. İsrailin Qəzzaya hücumlarından sonra ABŞ-ın İsrailə verdiyi yardımda böyük artım müşahidə olunub. 2025-ci ilin yanvarında ABŞ Konqresinin Nümayəndələr Palatası 26 milyard dollar dəyərində “xüsusi hərbi yardım paketi”ni təsdiqlədi. Bu paketə İsrailin raketdən müdafiə sistemləri üçün müdaxilə edənlər üçün təxminən 4 milyard dollar yardım daxildir.

Digər tərəfdən, layihələr ABŞ-ın hərbi yardımı hesabına maliyyələşdirildiyi üçün tenderlərdə əsas podratçı kimi yalnız Amerika şirkətləri iştirak edə bilər. Bununla belə, ərazidə görülən işlərin çoxu son nəticədə İsrailli subpodratçılar tərəfindən həyata keçirilir.

Sənədlərə əsasən, layihələrə on milyonlarla dollar dəyərində planlaşdırma və mühəndislik tenderləri, habelə mövcud hərbi obyektlərin tikintisi, təmiri və yenilənməsi üzrə tenderlər daxildir.

Ən böyük layihələrdən bəziləri İsrail Hərbi Hava Qüvvələri ilə bağlıdır. Bazaların təmiri və yenilənməsi üçün iki müqavilə hazırda icra mərhələsindədir. Layihələrə həmçinin İsrail Hərbi Dəniz Qüvvələrinin Şayetet 13 komando birliyi üçün yeni qərargahın və İsrail ordusunun zirehli texnikası üçün texniki xidmət mərkəzlərinin tikintisi daxildir.

Digər tərəfdən, ABŞ sənədlərində layihələrin yerləri yalnız kod adları ilə qeyd olunur. Podratçılar ilkin səfərlərə dəvət edildikdə, bu yerlər məxfi saxlanılır və şifahi şəkildə çatdırılır. Tender sənədlərində tenderdə iştirak edəcək şirkətlərdən layihələrin yerləşdiyi yerlər barədə ətraflı məlumat verməmələri xahiş olunur.