ABŞ-da aparılan yeni bir tədqiqat yaşadığınız məhəllənin, xüsusilə də sosial və iqtisadi baxımdan geridə qalmış ərazilərin, “Alzheimer” xəstəliyinə yoluxma riskini artırdığını ortaya qoydu.Araşdırma göstərir ki, sosial gərginlik, maddi qeyri-sabitlik, yaşıl sahələrin azlığı və daimi stress şəraitində yaşamaq beyin sağlamlığına mənfi təsir göstərərək “Alzheimer” və digər nörodejenerativ xəstəliklərin yaranmasına zəmin yaradır.
Tədqiqat necə aparılıb?
Vanderbilt Universiteti Tibb Mərkəzindən Angela Ceffersonun rəhbərliyi ilə aparılan araşdırmada 334 yaşlı insan bir neçə il ərzində izlənib. Orta yaşları 73 olan iştirakçılar araşdırmanın əvvəlində heç bir demans əlaməti göstərməyib.
Tədqiqatda iştirakçıların qan və beyin biomarker səviyyələri yoxlanılıb:
Tau proteini (Alzheimer ilə əlaqəli beyin zədələnməsi göstəricisi)
YKL-40 (beyində iltihab göstəricisi)
CRP (qanda iltihabın ümumi göstəricisi)
Sosial mühit həlledici rol oynayır
Analiz nəticəsində sosial və iqtisadi cəhətdən geridə qalmış məhəllələrdə yaşayan insanların bu biomarker səviyyələrinin daha yüksək olduğu məlum olub. Bu, mühit stresslərinin orqanizmdə iltihabi prosesləri gücləndirdiyini, bunun da “Alzheimer” riskini artırdığını göstərir.
Angela Cefferson: “Bu nəticələr göstərir ki, sosial baxımdan əlverişsiz mühitlərdə yaşamaq “Alzheimer”in inkişafında ilkin və gizli rol oynaya bilər”.
Stress və beyin sağlamlığı
Mütəxəssislər xroniki stressin beynin qocalma prosesini sürətləndirdiyini və “Alzheimer”ə xas zülalların yığılmasını təşviq etdiyini bildirirlər. Qan-beyin baryerinin zəifləməsi nəticəsində beyin daha çox zərərli maddəyə məruz qalır və bu da degenerasiyanı sürətləndirir.
Nə etmək olar?
Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, sosial cəhətdən əlverişsiz ərazilərdə yaşayan insanlar üçün xüsusi dəstək proqramları həyata keçirilməlidir. Bunlara stressin idarə olunması, müntəzəm fiziki fəaliyyət və tibbi xidmətlərə daha asan çıxış kimi tədbirlər daxildir.
çap et