Rusiyanın Ukrayna müharibəsində istifadə etdiyi yeni nəsil bombalardan biri olan “UMPB-5”, Moskvanın hava hücumlarında taktiki üstünlük qazanmaq niyyətini açıq şəkildə ortaya qoyur. Bu bomba, əvvəllər məhdud şəkildə istifadə olunan “UMPB D-30SN” modelinin daha güclü və genişlənmiş versiyasıdır və xüsusilə “Su-34” tipli döyüş təyyarələrindən atılaraq 100 kilometrlik məsafədən hədəfə yönəldilə bilir.
Texniki xüsusiyyətlər və üstünlüklər
“UMPB‑5” (Birləşdirilmiş Növlərarası Sürüşən Bomba) Ukraynanın Xarkov şəhərinə edilən hücumlarda istifadə edildiyi təsdiqlənib.
Uçuş məsafəsi: 80–100 km, bəzən 100 km-dən artıq buraxılma xəttindən təyyarəyə qədər məsafə aşılmışdır
Döyüş başlığı: təxminən 250 kq, əvvəlki modeldən çox daha güclü və qalın metal qapaqlı başlıqla təchiz edilmişdir
İdarəolunma sistemi: “GPS/GLONASS” peyk sistemi, daxili naviqasiya və aerodinamik qanadlarla dəqiqlik yüksək səviyyədədir.
Təxminən 250 kiloqramlıq döyüş başlığına malik olan “UMPB-5”, hava hücumları zamanı Ukraynanın mülki infrastrukturunu və strateji hədəflərini vurmaq üçün nəzərdə tutulub. Bombanın qanadlı və peyk əsaslı idarəolunma sistemi onu sərbəst atılan klassik bombalardan fərqləndirir və Rusiya üçün daha ucuz, lakin təsirli silah forması təqdim edir.
2025-ci ilin yay aylarında bu bombanın ilk dəfə Sumi və Xarkov bölgələrində istifadə edildiyi təsdiqlənib. Ukrayna tərəfi bildirib ki, bu hücumlar nəticəsində xəstəxanalar da daxil olmaqla bir neçə mülki obyekt zərər görüb. Bəzi hallarda “Su-34” tipli təyyarənin bombanı Rusiyanın sərhədyanı Belqorod bölgəsindən atdığı və onun 105 kilometrlik məsafə qət etdiyi qeyd olunub.
Müharibənin ilk aylarında hava hücumlarında ciddi çətinliklərlə üzləşən Moskva, Ukraynanın hava müdafiə sistemlərini keçmək üçün daha uzaq məsafədən atılan, lakin hədəfi dəqiq vura bilən bombalara ehtiyac duyurdu. “UMPB-5” bu ehtiyacın məhsuludur və rus hərbi sənayesinin müharibə gedişində texniki uyğunlaşma bacarığını nümayiş etdirir.
Ukrayna Prezidenti Vladimir Zelenskinin iyul ayında verdiyi məlumata əsasən, Rusiya artıq gündəlik olaraq təxminən 160 ədəd bu tip bombadan istifadə edir ki, bu da 2023-cü ilin yazı ilə müqayisədə səkkiz dəfə artım deməkdir. Belə bir artım “UMPB-5”in seriya istehsalına keçdiyini və geniş miqyasda döyüş əməliyyatlarına cəlb olunduğunu göstərir.
Rusiyanın bu bombanı hələ də test mərhələsində saxladığı və texniki xüsusiyyətlərinin tam məlum olmadığı bildirilir. Lakin yayılan görüntülər və dağıdıcı təsiri bu silahın əvvəlki modellərdən daha güclü olduğunu deməyə əsas verir. Bəzi analitiklərə görə, “UMPB-5”in tətbiqi Moskvanın hərbi doktrinasında hava qüvvələrinin rolunu yenidən gücləndirmək cəhdidir və bu, Qərb silahlarına cavab olaraq uydurulmuş asimmetrik yanaşma kimi də şərh olunur.
Digər tərəfdən, Ukraynanın bu silaha qarşı effektiv cavab vermək imkanları məhduddur. Mövcud “NASAMS”, “IRIS-T” və “Patriot” sistemləri həm bahalıdır, həm də azsaylıdır. “UMPB-5”in aşağı hündürlükdən və uzaq məsafədən atılması bu müdafiə sistemlərinin effektivliyini daha da azaldır. Ukrayna bəzi hallarda “Su-34” təyyarələrini hədəf almağa çalışsa da, bombanın atılma məsafəsi onların reaksiya müddətini ciddi şəkildə məhdudlaşdırır.
Rusiyanın bu texnologiyanı geniş miqyasda tətbiq etməsi hava hücumlarında üstünlüyü daha ucuz və davamlı şəkildə təmin etməyə yönəldiyini göstərir. Qərb ölkələrinin bu tendensiyaya hansı cavabı verəcəyi hələlik bəlli deyil. Bununla belə, analitiklər NATO ölkələrinin də oxşar ucuz, dəqiq və uzaqmənzilli idarəolunan silahlara yönəlməsi zərurətindən bəhs edirlər.
“UMPB-5”, zahirdə sadə görünə bilər, lakin müasir müharibədə dəqiqlik və kütləvi tətbiqin yaratdığı təhlükə baxımından strateji əhəmiyyətə malikdir. Bu silah, Rusiyanın daha az resursla daha böyük hərbi təzyiq yaratmaq potensialını nümayiş etdirən nümunədir və yaxın aylarda onun istifadəsinin daha da genişlənməsi gözlənilir.
çap et