ABŞ-ın İsrailin “Dəmir qübbə” sistemindən ilhamlanaraq hazırladığı, lakin daha böyük bir hava müdafiə sistemi olan “Qızıl qübbə”, biri peyk əsaslı və üçü quruda olmaq üzrə dörd qatlı olacaq.
“Reuters” tərəfindən ilk dəfə bildirildiyi kimi, layihə ilə bağlı ABŞ hökumətinin slayd təqdimatına görə, Tramp administrasiyasının aparıcı layihəsi olan “Qızıl qübbə” raket müdafiə sistemi, biri peyk əsaslı və üçü quruda olmaqla dörd qatlıdan ibarət olacaq.
Vaxt.az xəbər verir ki, ABŞ qitəsi, Alyaska və Havay adalarında 11 qısa mənzilli batareya yerləşdiriləcək.
“Reuters”ın xəbərinə görə, “Sürətli Ol, Böyük Düşün!” başlıqlı slaydlar keçən həftə Alabama ştatının “Huntsville” şəhərində 3 min müdafiə podratçısına təqdim olunub və ABŞ Prezidenti Donald Tramp tərəfindən müəyyən edilmiş 2028-ci il tarixinə qədər tamamlanmalı olan sistemin bənzəri görünməyən mürəkkəbliyini ortaya qoyub.
Hələ qeyri-müəyyənliklər var
Sistemin qiyməti 175 milyard dollar olaraq təxmin edilir, lakin slaydlar göstərir ki, sistem üçün lazım olan buraxıcılar, qarşısını alan qurğular, yer stansiyaları və raket bazalarının sayı hələ müəyyən edilməyib, buna görə layihənin əsas memarlığında hələ qeyri-müəyyənliklər mövcuddur.
“Çox pulu var, amma hələ nə qədər xərclənəcəyi barədə hədəfləri yoxdur”, – Bir ABŞ rəsmi bildirib. Bu vaxta qədər Konqres, iyul ayında qəbul edilən Trampın vergi və xərcləmə layihəsində “Qızıl qübbə” üçün 25 milyard dollar ayırıb. 2026-cı ilin prezident büdcə tələbində isə əlavə 45,3 milyard dollar ayrılıb.
İsrailin “Dəmir qübbə”sindən daha böyük
ABŞ üçün çoxqatlı raket müdafiə qalxanı olaraq nəzərdə tutulan “Qızıl qübbə”, İsrailin “Dəmir qübbə” sistemindən ilhamlansa da, qoruyacağı coğrafiya və qarşılaşacağı müxtəlif təhdidlərin mürəkkəbliyi səbəbindən daha böyük sistemdir.
Slaydlara görə, sistem memarlığı dörd inteqrasiya olunmuş qatdan ibarətdir: raket xəbərdarlığı və izləmə, “raket müdafiəsi” üçün kosmos əsaslı aşkarlama və hədəf təyini qatı və raket qarşısını alan qurğular, radarlar və potensial olaraq lazerlərdən ibarət üç quruda yerləşən qat.
Təəccüblü olan isə təqdimatda yer alan xəritəyə görə Orta Qərbdə yerləşən, “Lockheed Martin” (“LMT.N”) tərəfindən istehsal olunan Yeni Nəsil Qarşısını Alanlar (“NGI”) üçün yeni böyük raket sahəsi idi. Bu sahə, “Lockheed Martin” tərəfindən istehsal olunan “Terminal High Altitude Area Defense” (“THAAD”) və “Aegis” sistemləri ilə birlikdə “yuxarı qat”ın bir hissəsi olacaq.
Peyk əsaslı qarşısını alanlar istifadə olunacaq
“Qızıl qübbə”nin əsas məqsədlərindən biri, raketlərin Yer atmosferində yavaş və proqnozlaşdırıla bilən şəkildə yüksəldiyi “itmə mərhələsi” zamanı hədəfləri vurmaqdır. Bunun əvəzinə, gələn raketləri daha sürətli qarşısını ala bilən peyk əsaslı qarşısını alanlar istifadə olunacaq.
Təqdimatda, ABŞ-ın “həm qarşısını alanlar, həm də yenidən giriş vasitələri inkişaf etdirdiyi” vurğulanıb, lakin düşmən raketini hədəf alarkən yenidən giriş istiliyinə davam gətirə bilən vasitə hələ hazırlanmayıb.
“Alt qat” və “Məhdud Sahə Müdafiəsi” adlanan son müdafiə xətləri, yeni radarlar və “Patriot” raket müdafiə sistemi kimi mövcud sistemlərlə bütün təhdid növlərinə qarşı mövcud və gələcək qarşısını alanları buraxacaq yeni “ortaq” buraxıcıya sahib olacaq.
Bu modul və daşına bilən sistemlər, hazırlanmış sahələrə olan asılılığı minimuma endirəcək və bir neçə sahədə sürətlə yerləşdirilə biləcək.
İlk sistem dizaynı gözlənilir
Keçən ay “Qızıl qübbə” layihəsinin başına gətirilən “Kosmik Qüvvələr” generalı Maykl Qutleyn, 17 iyul tarixli təsdiqindən sonra 30 gün ərzində bir komanda qurmalı, 60 gün ərzində ilk sistem dizaynını təqdim etməli və 120 gün ərzində peyk və yer stansiyası detallarını da əhatə edən tam tətbiq planını təqdim etməlidir.
çap et