Ərəb dilində “Hcr” sözü “Bir yerdən ayrılmaq, köç etmək” kökündən gəlir.
Hicri: Məhəmməd Peyğəmbərin Məkkədən Mədinəyə köçünün başlandığı tarixdir;
Hicrət: Bir yerdən digər yerə köçmək
Hicran: Ayrılıq acısı
Mühacir: Köçəri
Tehcir: Zorla köçürtmə
Yəni, “Hcr” həm “ayrılmaq/köçmək”, həm də “qadağan olunmaq, uzaqlaşdırmaq” mənaları ilə zəngin bir semantik sahə yaradır.
“Hicr” kökü Füzuli və Hafiz poeziyasında çox işlənən motivlərdəndir.
Xüsusilə də hicran (ayrılıq) və mühacirət – köç anlayışı Füzuli və Hafiz üçün həm eşq, həm də ilahi yolçuluq simvoludur.
Füzuli divanında “hicran” kəlməsi demək olar ki, əsas mövzulardan biridir. Onun şeirlərində hicran həm sevgilidən ayrı düşməyin ağrısı, həm də ilahi həsrətin yanğısıdır:
Füzuli:
“Hicran günü bir an keçməz, ey dost, dərdsiz,
Hər ləhzə bir əsr olar, hicran odu sönməz…”
Hafizdə isə hicran yalnız məhəbbət ayrılığı yox, həm də sufi anlamda Allahdan ayrı düşməyin iztirabıdır:
Hafiz:
“Hicran gecəsi sonsuz uzanır, vəsl günü isə qısadır,
Sənin məhəbbətindən ağrı səhrasında bir çıraq yandı…”
Qısa müqayisə etsək:
Füzuli: hicran – eşq ağrısı, dərdsiz yaşamağın mümkünsüzlüyü, sevgi xəstəliyi.
Hafiz: hicran – həm eşq ayrılığı, həm də ilahi eşqdən doğan metafizik iztirab.
çap et