Ölkə iqtisadiyyatı üçün istehlakçı yaradılmasının 3 yolu var:
– Demoqrafiya
– Miqrasiya
– Turizm.
Bunlar da özlüyündə iki yerə bölünür:
– daimi istehlakçı
– müvəqqəti istehlakçı
1. Demoqrafik yanaşma (təbii artım yolu ilə)
Məzmunu: doğum səviyyəsinin artırılması, ailələrin daha çox uşaq sahibi olmasına şərait yaradılması.
Üstünlükləri:
– Daimi istehlakçıların formalaşması.
– Əhalinin milli kimliyi və mədəniyyətinin qorunması.
– Uzunmüddətli perspektivdə sabit və dayanıqlı demoqrafik artım.
– Cəmiyyətə daha asan inteqrasiya (hamı eyni sosial-mədəni mühitdə böyüyür).
Çatışmazlıqları:
– Effektini yalnız uzun müddətdən (15–20 il) sonra göstərməsi.
– Dövlət üçün böyük sosial xərclər tələb etməsi (pensiya, müavinət, təhsil, səhiyyə və s.).
– Müasir dövrdə insanlar az uşaq istədiyindən siyasətin uğuru zəif ola bilər.
2. Miqrasiya yanaşması
Məzmunu: xaricdən əmək qabiliyyətli, təhsilli və ixtisaslı insanların ölkəyə cəlb edilməsi.
Üstünlükləri:
– Daimi istehlakçıların formalaşması.
– Qısa müddətdə işçi qüvvəsi çatışmazlığının həll edilməsi.
– İqtisadiyyat üçün lazımi ixtisaslı kadrlara (mühəndis, həkim, İT mütəxəssisi və s.) tələbatın ödənməsi.
– İnnovasiya, yeni bilik və təcrübənin ölkəyə gətirilməsi.
Çatışmazlıqları:
– İnteqrasiya və adaptasiya çətinlikləri (dil, mədəniyyət, sosial uyğunsuzluq).
– Əgər miqrantlar keyfiyyətsiz seçilərsə, işsizlik və sosial yük arta bilər.
3. Turizm yanaşması
Məzmunu: ölkə iqtisadiyyatı üçün müvəqqəti istehlakçıların idxal edilməsi.
Üstünlükləri:
– Çox qısa müddətdə baş verə bilməsi.
– Dövlət üçün heç bir sosial yükün yaranmaması.
Çatışmazlıqları:
– Müvəqqəti istehlakçıların formalaşması.
Nəticə olaraq prioritetlik müəyyən edilməli olsa, birinci növbədə turizm, sonra miqrasiya, sonra isə demoqrafiya deyərdim.
çap et