«Sürprizlər hazırlayırıq»

Mehriban Əliyeva: «Cəmi iki il yarım vaxtımız var idi»

Aparıcı: Azərbaycan birinci Avropa Oyunlarını qəbul etməyə hazırlaşır. Bu idman bayramının Moskvada təqdimat mərasimi keçirilib. Oyunların Təşkilat Komitəsinin sədri, Azərbaycanın birinci xanımı Mehriban Əliyeva həmkarım Evelina Zakamskayaya müsahibəsində bu əlamətdar hadisə ərəfəsində öz ölkəsinin həyəcanları və gözləntiləri barədə danışıb.

- Salam, Mehriban xanım!

- Salam.

- Sizi Moskvada salamlamağa şadam. Bu günlərdə birinci Avropa Oyunlarının Moskvada təqdimatının keçirilməsi xüsusilə xoşdur. Rusiyalılar, təkcə onlar yox, hamı, bu böyük idman bayramını sevinc dolu intizarla gözləyir. Avropa Oyunlarına son hazırlıq işlərinin necə getməsi və bakılıların qonaqları qarşılamağa necə hazırlaşması barədə danışmağınızı xahiş edirəm.

- Sağ olun. Mən ilk növbədə demək istəyirəm ki, Moskvada olmağıma çox şadam. Mən bu şəhərdə oxumuşam, tələbəlik illərim burada keçib. Bu şəhəri çox sevirəm, onunla bağlı çox xoş xatirələrim var. Dünən biz birinci Avropa Oyunlarının Moskvada təqdimatını keçirdik. Təşkilat Komitəsi Avropanın Roma, Paris, London, Berlin və başqa iri paytaxt şəhərlərində bu cür təqdimatlar keçirib, nəhayət, indi biz Moskvadayıq. Mən çox sevinirəm, çünki Moskva bizə dost ölkənin paytaxtıdır. Bizim çox möhkəm, mehriban qonşuluq münasibətlərimiz var. Rusiya ilə Azərbaycan arasında münasibətlər çox möhkəm tarixi təməl üzərində qurulub. Xalqlarımız onilliklər boyu mədəni və bəşərimünasibətlərlə bir-birinə bağlıdır. Təbii ki, bu əlaqələr genişlənərək ikitərəfli siyasi və iqtisadi əməkdaşlığa çevrilib.

Əlbəttə, birinci Avropa Oyunları Avropa idmanı tarixində yeni səhifə açacaq və bu cür Oyunları təşkil etmək, keçirmək, qəbul etmək Azərbaycan üçün böyük şərəf və böyük məsuliyyət deməkdir. Eyni zamanda, bu, Avropa idman ictimaiyyətinin bizim ölkəmizə etimadının göstəricisidir. İş elə gətirdi ki, hazırlıq üçün vaxtımız xeyli az oldu – cəmi iki il yarım. Adətən, bu səviyyəli, bu miqyaslı idman tədbirinə hazırlaşmaq üçün, əlbəttə, xeyli çox vaxt tələb olunur. Lakin biz, demək olar ki, bu işləri vaxtında görə bildik və qarşımızda duran bütün vəzifələri yerinə yetirdik. İndi Oyunların başlanmasına cəmi iki ay qalır, son hazırlıq işləri görülür, bütün komanda öz diqqətini detallar üzərində cəmləşdirib. Lakin artıq bu gün demək olar ki, Bakı Avropanı qəbul etməyə hazırdır. Ümidvaram ki, birinci Avropa Oyunları dostluq, həmrəylik, birlik, sağlam rəqabət şəraitində keçəcək və bu, ümumi bayram olacaq.

- Soçi Olimpiadasına hazırlıq işləri son günə qədər davam etmişdi. Buna görə də əgər Siz bir neçə ay əvvəldən artıq hər şeyin hazır olduğunu deyirsinizsə, bu, əlbəttə, sizin mütəşəkkilliyinizə və intizamınıza başucalığı gətirir.

- Düşünürəm ki, bu cür böyük tədbirlər həmişə son dəqiqəyə qədər diqqət və hər bir detalın yoxlanmasını tələb edir. Buna görə də fikirləşirəm ki, bizi də eyni vəziyyət gözləyir.

- Azərbaycana bir milyondan çox tamaşaçı gəlməlidir. Bilirsiniz ki, mən Bakıda böyümüşəm və sadəcə təsəvvür edə bilmirəm: orada iynə atsan yerə düşməyəcək. Bu qədər insan çoxdur, lap çox. Bu, «Eurovision»mahnı müsabiqəsinə oxşayacaqmı? Musiqi bayramının keçirilməsi təcrübəsi Sizin işinizə yarayıbmı?

- Şübhəsiz, 2012-ci ildə «Eurovision» mahnı müsabiqəsinə hazırlıq və onun keçirilməsi təcrübəsi bizim üçün çox faydalı oldu. Ona görə ki, bu da böyük bayram idi, musiqi bayramı, çoxsaylı strukturlar – həm dövlət qurumları, həm də ictimai qurumlar cəlb edilmişdi. Zənnimcə, həmin müsabiqə uğurlu oldu. Azərbaycanda müsabiqə yetərincə yüksək səviyyədə keçdi. Paytaxtımızın bütün qonaqları qeyd edirdilər ki, şəhərin ab-havası və bu bayram ruhu onları heyran edib.

Avropa Oyunlarının keçirilməsi, əlbəttə, daha genişmiqyaslı və daha çoxplanlı tədbirdir, lakin «Eurovision» müsabiqəsinə hazırlıq dövründə qazandığımız təcrübə, əlbəttə, bizim işimizə yarayacaq.

Biz çox güclü Təşkilat Komitəsi yaratmışıq, beynəlxalq idman təşkilatları, o cümlədən Avropa Olimpiya Komitəsi ilə, beynəlxalq federasiyalarla əməkdaşlıq edirik. Könüllülər tərəfindən çox böyük dəstəyimiz var. Komanda uğurludur və işlərin bugünkü gedişinə əsasən deyə bilərik ki, biz qarşımızda qoyulan vəzifələrin öhdəsindən gəlirik. Əlbəttə, siz doğru dediniz ki, bu cür genişmiqyaslı tədbirlər həmişə müəyyən dərəcədə gözlənilməz olur və hər şeyə hazır olmaq lazımdır. Buna görə biz hər şeyi nəzərə almağa çalışırıq.

Hesab edirəm ki, Oyunlar, ilk növbədə, idmançılar üçün bayram olmalıdır. Ona görə ki, bu, hər şeydən əvvəl idmançıların bayramıdır. Məsələn, bu Oyunların iştirakçıları üçün maksimum rahatlığı təmin etmək məqsədilə yaradılmış Atletlər kəndi çox yüksək beynəlxalq standartlara müvafiqdir. Ümid edirəm ki, həm rusiyalı idmançılar, həm də digər Avropa ölkələrindən olan idmançılar bunu hiss edəcəklər. Orada biz həm məşqlər, həm hazırlıq, həm də istirahət üçün şərait yaratmışıq, əlbəttə, qonaqları da unutmamışıq. Siz doğru dediniz, biz çoxlu sayda qonaq gözləyirik. Biz geniş mədəni proqram hazırlayırıq. Çünki Oyunları keçirən və qəbul edən ölkə olaraq Azərbaycanı göstərmək istəyirik. Azərbaycan zəngin tarixə və mədəniyyətə malik olan qədim ölkədir. Hərçənd, müstəqil dövlət kimi biz çox gəncik. Şübhəsiz, bizim qonaqlarımıza nümayiş etdirmək istədiyimiz dəyərlər – irs, ənənələr çoxdur vəOyunların yüzdən çox ölkədə nümayiş etdiriləcəyini nəzərə alsaq, biz bu dəyərləri müəyyən dərəcədə Avropaya və dünyaya göstərmək istəyirik. Biz geniş və rəngarəng mədəni proqram hazırlayırıq. Ümidvaram ki, qonaqlarımız razı qalacaqlar.

- Azərbaycan qonaq qəbul etməyi bacarır. Bu, şəksiz məsələdir.

- Sağ olun. Bu sözləri eşitmək mənə çox xoşdur.

- İdman yarışları ideyası siyasi baxışları müxtəlif olan, müxtəlif millətlərə və dini konfessiyalara mənsub olan insanları birləşdirməlidir. Birinci Avropa Oyunlarının konsepsiyasında tolerantlıq, tolerantlıq ideyası necə nəzərə alınıb? Axı, gələcəkdə Avropa Oyunlarına ev sahibliyi edənlər üçün bu ideyanı məhz Siz həyata keçirməli və onlar üçün müəyyən səviyyə təyin etməli olacaqsınz.

- Bütövlükdə Olimpiya hərəkatının ideyası birlik, bərabərlik, ədalət deməkdir. Təəssüf ki, müasir dünyada məhz bu anlayışların qıtlığı çox münaqişələrin, çox gərginlik ocaqlarının əsasını təşkil edir. Ona görə də bu cür tədbir - istər idman tədbiri, istər mədəni tədbir həmişə müxtəlif ölkələrdən olan, müxtəlif konfessiyalara mənsub insanların və xalqların birləşməsi baxımından daha böyük əhəmiyyət kəsb edir. Bu baxımdan düşünürəm ki, Bakının birinci Avropa Oyunlarının vətəni olması təsadüfi olmayacaq.

Ona görə ki, Azərbaycan geosiyasi baxımdan minilliklər boyu Böyük İpək Yolu üzərində Şərq ilə Qərbin qovuşuğunda yerləşir. Ölkəmizin ərazisində müxtəlif mədəniyyətlər, müxtəlif sivilizasiyalar qaynayıb-qarışıb, müxtəlif dinlərin nümayəndələri yaşayıb. Bütün bunların təsirini, müxtəlif mədəniyyətlərin təsirini hətta bizim şəhərlərin memarlığında da görə bilərsiniz. Lakin ən başlıcası odur ki, Azərbaycan xalqının qəlbində bu həqiqi tolerantlıq, dözümlülük, dostsevərlik, başqa mədəniyyətin qəbul edilməsi ruhu uzun illər boyu, demək olar ki, əsrlər boyu formalaşıb. Biz öz köklərimizə, öz mədəniyyətimizə, ənənələrimizə çox həssaslıqla, hörmətlə, qayğıkeşliklə yanaşırıq. Lakin biz dünyanın mədəni müxtəlifliyini də eynilə bu cür qəbul edirik və bu, uğurun rəhnidir. Ona görə ki, özünə məxsus olanları hətta qiymətləndirmək, onu qiymətləndirməyi və sevməyi bacarmaq üçün özgəninkini qəbul etmək lazımdır. İndiki halda heç də təsadüfi deyildir ki, bu gün Bakı özünəməxsus bir multikulturalizm mərkəzidir. Keçən ilPrezidentin Fərmanı ilə ölkəmizin paytaxtında Multikulturalizm Mərkəzi yaradılıb. Hər il keçirilən BeynəlxalqHumanitar forumlar, mədəniyyətlərarası, sivilizasiyalararası dialoqa dair görüşlər buna sübutdur. Bir misal göstərim:bu il Azərbaycan birinci Avropa Oyunlarını qəbul edir, 2017-ci ildə isə biz İslam Həmrəyliyi Oyunlarını qəbul edəcəyik.

- Rusiyalıların yaddaşında, bəlkə də bütün sovet adamlarının yaddaşında Bakı sovet məkanının ən beynəlmiləl şəhəri kimi qalacaq. Mənə belə gəlir ki, başqa mədəniyyətlərə dözümlülüyün, onlar üçün açıqlığın, başqa mədəniyyətləri qəbul etməyin əsası, hər halda, təhsildir. Azərbaycanda bu məsələyə böyük diqqət yetirilib və indi də yetirilir. İnsanın təhsil, mədəni səviyyəsi nə qədər yüksək olsa, o, bir o qədər açıq, dözümlü və tolerant olur. Şəxsən Sizin böyük diqqət yetirdiyiniz Rusiya-Azərbaycan əməkdaşlığının bu cəhəti barədə nə deyəbilərsiniz?

- Sizinlə tamamilə razıyam və aşkardır ki, güclü təhsil bazası, elmi və texniki tərəqqi olan ölkələr öz gələcəyini təmin edir. Yəni, təhsilə qoyulan sərmayələr ən uzunmüddətli və ən düzgün sərmayələrdir. Azərbaycana gəldikdə,müstəqillik illərində təhsil sahəsində çoxlu islahatlar aparılıb. Bir misal gətirmək istəyirəm. Ölkəmizdə beş minə yaxın məktəb var. Onlardan 3500-ü yenidən qurulub və ya praktiki olaraq yenidən tikilib. Təbii ki, təhsilin keyfiyyəti sahəsində böyük islahatlar aparılır. Xüsusi dövlət proqramlarına əsasən bizim gənclər Avropanın, Rusiyanın, Asiyanın ən görkəmli ali məktəblərində təhsil almaq imkanına malikdirlər. Bu da gənclərimizə böyük imkanlar verir.

Rusiya ilə Azərbaycanın mədəni, humanitar əlaqələrinə gəldikdə, zənnimcə, bu, xüsusi, çox uğurlu sahədir. Azərbaycan dövlət müstəqilliyini bərpa edəndən sonra keçən illər ərzində ölkədə rusdilli təhsil tam həcmdə qorunub saxlanılıb. Bu gün bizim ölkəmizdə üç yüzdən çox məktəbdə təhsil rus dilində aparılır. Moskva Dövlət Universitetinin filialı fəaliyyət göstərir, bu universitetdə fakültələrin sayı artır və bu, çox müsbət amildir. Bakı Slavyan Universiteti, Rus Dram Teatrı, Rus Mədəniyyət Mərkəzi fəaliyyət göstərir. Bütün bu amillər Azərbaycanın mədəni irsi üçün də çox vacibdir. Ona görə ki, ölkəmizdə rus dilinə çox böyük hörmət və ehtiram bəslənilir. Biz böyük rus ədəbiyyatını orijinaldan oxuyuruq. Gələcək nəslin də bütün bu imkanları qoruyub saxlaması vacibdir.

Heydər Əliyev Fondunun xətti ilə Rusiyada müəyyən müştərək humanitar layihələr çərçivəsində çox işlər görülür. Bizim Fond 2004-cü ildə təşkil edilib və Fondun xaricdəki ilk nümayəndəliyi 2007-ci ildə məhz Rusiyada açılıb. Çoxlu layihələr, sosial, mədəni və xeyriyyə aksiyaları həyata keçirilib. Çoxlu məktəblər bərpa olunur. Bir faktı xüsusi qeyd etmək istəyirəm. Mənim fikrimcə, çox əlamətdardır ki, bizim əməkdaşlığımız təkcə Rusiya Federasiyasının paytaxtı ilə məhdudlaşmır. Biz regionlarda, başqa şəhərlərdə, o cümlədən Həştərxan, Volqoqrad, Yekaterinburq, Ulyanovsk şəhərlərində işləyirik. Çox yaxşı əlaqələrimiz var. Bu əlaqələr artıq genişlənərək möhkəm dostluq əlaqələrinə çevrilib. Bilirsinizmi, bu, çox vacibdir. Çünki prinsip etibarilə hər hansı uğurların və birgə qarşıya qoyulmuş hədəflərin əsasını adi insani əlaqələr, dostluq əlaqələri təşkil edir. Bu baxımdan hesab edirəm ki, bu gün ölkələrimiz arasındakı münasibətlər qarşılıqlı hörmətə və qarşılıqlı marağa əsaslanan dostluq, qardaşlıq, mehriban qonşuluq münasibətlərinə yaxşı misal ola bilər.

- Yəqin ki, Heydər Əliyev Fondunun daha bir vəzifəsi Azərbaycan mədəniyyətini və Azərbaycan dəyərlərini Rusiyada populyarlaşdırmaqdır. Ona görə ki, Rusiya özü də dünyanın ən tolerant ölkələrindən biri kimi, öz qonşuları haqqında mümkün qədər çox öyrənməyə hazırdır və bunda maraqlıdır.

- Əlbəttə, biz çoxsaylı mədəni layihələr həyata keçiririk. Konsertlər, sərgilər, müxtəlif forumlar, seminarlar təşkil edirik. Rusiyanın kitabxanaları ilə əməkdaşlıq, yəni, təcrübə mübadiləsi haqqında sazişimiz var. Bu baxımdan fəaliyyət sahəsi çox genişdir və ən başlıcası, siz tamamilə haqlı olaraq dediniz ki, biz maraq hiss edirik. Biz Azərbaycan mədəniyyətinə hörmət, maraq, onu qavramaq həvəsi hiss edirik, təbii ki, yenə bizim ortaq tarixi keçmişimizə qayıtmaqla. Bu hörmət və qayğıkeş münasibət hiss olunur.

- Onda bizim tarixi gələcəyimiz də ümumi olacaq.

- Mən əminəm ki, belə də olacaq.

- Hər halda gəlin, birinci Avropa Oyunları mövzusuna qayıdaq. Bu Oyunlar artıq bizim gələcəyimizin bir hissəsidir. Xahiş edirəm deyin, hələlik geniş ictimaiyyətə bəlkə də məlum olmayan bir sirri, bir incə məqamı açıqlaya bilərsinizmi? Bizi nə ilə heyrətləndirəcəksiniz? Bəlkə açılış mərasimi ilə bağlı, bəlkə özünüz nə isədemək istəyirsiniz?

- Artıq dediyim kimi, açılış mərasiminə iki ay qalır. Bu müddət məhz məşqlərlə, hazırlıq prosesləri ilə zəngin olacaq. Əlbəttə, biz sürprizlər hazırlayırıq, heyrətləndirmək istəyirik. Yəqin ki, bu, əsasən açılış mərasiminə aiddir. Bu da öz ənənələrimizi, tariximizi, mədəniyyətimizi göstərmək üçün bir şansdır. Hansısa sirləri açıqlamağı, əlbəttə, istəməzdim, ona görə ki, açılış mərasimi adətən gözlənilən olur. Hamı bu mərasimi gözləyir və mən çox ümid edirəm ki, bizim hazırladığımız proqram da yetərincə maraqlı, heyrətləndirici olacaq, yaxşı emosiyalar doğuracaq.

Oyunların xüsusiyyətlərinə gəldikdə isə yəqin ki, Oyunlar dövründə müəyyən gözlənilməzliklər, müəyyən maraqlı məqamlar olacaq. Bu cür tədbirlərdə həmişə belə olur. Mən istərdim ki, Azərbaycanda keçiriləcək bu Oyunların xüsusiyyətləri, daha doğrusu, xüsusiyyəti ondan ibarət olsun ki, bizim bütün qonaqlarımız – idmançılar da, rəsmi nümayəndə heyətlərinin üzvləri də, adi turistlər də şəhərimizin ab-havasını duysunlar. Mən istəyirəm ki, hər bir qonaq Azərbaycan xalqının qonaqpərvərliyini hiss etsin. Ona görə ki, bu xüsusiyyət Azərbaycan xalqının gözəlcəhətlərindən biridir. Bizim üçün qonaq elə qonaqdır. İstər bir nəfər olsun, istər min nəfər. Bu, çox vacib məsələdir. Bilirəm ki, artıq bu gün Azərbaycan xalqı qonaqları, idmançıları və bu bayramı gözləyir. Mən istərdim ki, ölkəmizin paytaxtına gələn hər kəs bunu hiss etsin və bu ruh, Bakı şəhərinin məxsusi ruhu onun qəlbində qalsın. Bakıya ilk dəfə gələn qonaqların sonradan yenidən buraya qayıtmaq istəməsi, hər yerdə bu barədə danışması mənə çox xoşdur. Onlar bu barədə söhbət düşəndə deyirlər: Biz heç yerdə görmədiyimiz qonaqpərvərlik gördük. Bu, xüsusi ab-havadır. Əgər bu məqam birinci Avropa Oyunlarının xüsusiyyəti olsa, mən çox şad olaram.

- Arzu edirəm ki, Sizin bütün ümidləriniz doğrulsun. Sizə idmanda qələbələr arzulayıram. Məlum olduğu kimi, doğma evin divarları da adama kömək edir. Biz bunu öz təcrübəmizə, Soçi Olimpiadasının təcrübəsinə əsasən bilirik. Bizim doğma divarlar bizə kömək etdi. Kaş sizə də kömək etsin.

- Sağ olun. Çox sağ olun. Fürsətdən istifadə edib sizi 2014-cü ildə Soçi Qış Olimpiya Oyunlarının yüksəksəviyyədə təşkil edilməsi və keçirilməsi münasibətilə bir daha təbrik etmək istəyirəm. Təbii ki, həm də rusiyalı idmançıların görkəmli nailiyyətləri münasibətilə. Komanda hesabında siz birinci yeri tutmağa nail oldunuz. Bu, möhtəşəm bayram idi. Biz orada idik, bunları görürdük. Bir daha mənim təbriklərimi qəbul edin.

- Verdiyiniz yüksək qiymətə görə sağ olun. İndi növbə sizindir.

- Sağ olun. Bu görüş üçün sağ olun. Sizinlə tanış olmaq mənə çox xoş oldu.

- Sağ olun.