«Trampın ilk səfəri Qahirəyə olacaq»

Yaxın Şərq siyasətinin pərdəarxası

D.Trump və Ə.Sisi arasında ilk birbaşa görüş hələ ötən il sentyabrın 20-də keçirilib. BMT-nin Baş Assambleyasında iştirak etmək üçün Nyu-Yorka səfəri zamanı Misirin dövlət başçısı prezidentliyə namizəd olan Trampla görüşüb. Bundan əlavə, ötən müddətdə onlar arasında telefon danışığına qədər Ə.Sisi Trampa iki məktub göndərib.

2016-cı il noyabrın 9-da göndərilmiş məktubda Ə.Sisi prezident seçkilərində qazandığı qələbə münasibətilə D.Trampı təbrik edib. Məktubda deyilirdi ki, «Sizin prezident seçilməniz Qahirə və Vaşinqton arasında münasibətlərdə yeni ruh verəcək". Bundan əlavə, hələ inauqurasiyadan bir qədər əvvəl, habelə misirli həmkarı ilə telefon danışığı zamanı da ikitərəfli əlaqələrin möhkəmləndirilməsi yolları müzakirə olunub. Üstəlik D.Tramp rəsmi olaraq prezident vəzifəsinin icrasına başladıqda da Qahirə hökuməti ona təbrik mesajı göndərib.

Vaşinqtonla Qahirə arasında münasibətləri yaxşılaşdırmaq üçün D.Trampın səyləri nəyə hesablanıb?

İlk növbədə, hər iki tərəfin Suriya böhranına mövqeləri bir-birinə yaxındır. Misir hökuməti ilə əlaqələrin gücləndirilməsi Ağ Ev sahibinə Suriyada öz siyasətini gerçəkləşdirməyə imkan verəcək. Əlbəttə, D.Trampın Suriyaya dair öncədən elan etdiyi yeni siyasətə sadiq qalıb-qalmayacağını da gözləyib-görməliyik.

Sisi və Tramp arasında münasibətlərin yaxşılaşdırılması üçün əsas şərt «Müsəlman Qardaşlar» hərəkatı ilə bağlı vahid mövqeyin yaranmasıdır. Prezidenti Ə.Sisi Misirdə hakimiyyətə gələndən bəri «Qardaşlar» terrorçu və bir nömrəli düşmən hesab olunur. Digər tərəfdən, Tramp öz məsləhətçisi Vəlid Faresin (livan mənşəli xristian, Yaxın Şərq üzrə tanınmış ABŞ eksperti – red.) rəyi əsasında «Müsəlman Qardaşlar»ın ekstremist qrup olduğunu bilir. Bundan əlavə, son xəbərlərə görə, artıq Donald Tramp yaxın adamlarına «Qardaşlar»a qarşı sanksiyaların tətbiq edilməsi üçün məsələni araşdırmaq tapşırığı verib.

ABŞ prezidentinin Misir-Amerika əlaqələri ilə bağlı xüsusi mülahizələrində daha bir mühüm məqam «sionizmin təhlükəsizliyinin təminatı»dır. Trampa məlumdur ki, Misir işğal olunmuş ərazilərə yaxın coğrafi mövqeyə malikdir və İsrailin varlığının saxlanılmasında vacib rol oynayır. Rəsmi Qahirə ilə əlaqələrin möhkəmliyi İsrailin təhlükəsizliyini təmin edir, Tel-Əvivə qarşı mümkün hərəkətlərin qarşısını alır.

Barak Obamanın səkkiz illik prezidentliyi dövründə Vaşinqton və Qahirə arasında münasibətlərin gərginliyinə şahidi olurduq. Buna səbəb «Müsəlman Qardaşlar» idi. Bundan başqa, 2013-ci ildə Obama administrasiyası Misirə hərbi yardım qismən dayandırmışdı. Doğrudur, bu yardım 2015-ci ilin martında bərpa edilib, lakin iki tərəf arasında münasibətlər «qızıl dövrü»nə qayıtmadı. Bölgədəki siyasətdə bəzi mübahisələr və gərginliklər qalırdı.

Valid Fares bununla əlaqədar olaraq Misirin «əl-Yəvm əs-Sab» nəşrinə müsahibəsində təkidlə deyib: «Amerikanın yeni rəhbərliyi Misiri unutmamalıdır və ölkənin bütün sahələrində ona kömək etməlidir». Sonra o, əlavə edib: «Vaşinqton Misirin yaxın dostudur və Tramp Misirə böyük əhəmiyyət verir. Buna görə də Yaxın Şərq və Şimali Afrika bölgəsində Trampın ilk səfəri Qahirəyə olacaq». (strateq.az)