İntihar hallarının sayı durmadan artır. Hətta bəzən elə olur ki, bir gündə 3-4 intihar xəbəri gəlir. Artıq televiziyalar intiharlarla bağlı informasiyaları gizlədir. Yəqin ki, bu da televiziyalara verilən göstəriş əsasında həyata keçirilir. Ancaq belə xəbərləri gizlətmək təəssüf ki, intiharların qarşısını almağa kömək etmir.Psixoloq Aygün Ağabalayeva mediaya müsahibəsində intihar haqda informasiyaları intihara səbəb olan əsas amillərdən biri kimi göstərib: «Hər yaş kateqoriyasında olan insanlar bu məlumatları oxuyur. Ona görə də insanların psixoloji durumu nəzərə alınmalıdır. Bu cür məlumatların çoxluğu onlarda şüuraltı rahat bir çıxış yolu kimi formalaşır. Çünki hər insan bu mövzuya eyni yanaşmır».
Maraqlıdır, doğrudanmı psixoloqların dediyi kimi, intiharların artmasında medianın da günahı var?
İntihar xəbərlərinin daha çox yer aldığı saytlardan biri olan lent.az saytının baş direktoru, jurnalist Qabil Abbasoğlu burada medianın heç bir günahı olmadığını və belə bir fikri bir psixoloqun səsləndirməsinə təəssüfləndiyini dedi: «O fikrin qətiyyən əleyhinəyəm ki, mətbuat xəbəri verməsə, intihar halları azalacaq. Xüsusilə də təəssüf edirəm ki, bu fikri bir mütəxəssis, psixoloq deyir. Biz baş vermiş intiharlar haqqında məlumat yayırıq, intiharı təbliğ edən materiallar vermirik. Xəbər əhəmiyyəti daşıyan, müəyyən dərəcədə mənası və hekayəsi olan intihar hadisələrini veririk. Əslində vermədiyimiz intihar hadisələri də var. Mən medianın bu məsələdə günahlandırılmasını vəziyyətdən doğru çıxış yolu tapa bilməyən insanların fikirləri hesab edirəm. İntiharların qarşısının alınması ilə bağlı bir mütəxəssis kimi danışa bilmərəm. Amma qarşı tərəfin fikirlərinə cavab xarakterli bunu söyləyə bilərəm ki, bunun üçün mütəxəssislərimiz də, psixoloqlarımız da ayrı-ayrı dövlət qurumlarının iştirakı ilə konkret proqramlar hazırlamalı, təbliğat işləri aparılmalıdır. Xüsusilə məktəblərdə, ucqar rayonlarda bu məsələ ilə bağlı planlaşdırılmış və ciddi bir iş aparılmalıdır. Biz yalnız statistikanı mətbuata çıxarırıq və çox təəssüf edirəm ki, bu statistika da çox acı bir statistikadır. Amma bu işin həlli medianın bu cür xəbərləri dərc etməsindən asılı deyil».
Qeyd edək ki, bahar fəslində intihar hadisələri qışa nisbətən daha çox olur ki, burada da psixoloji amillər əsas rol oynayır. İsveçdəki Uppsala Universitetinin psixiatriya professoru Fotis Papadopoulos yaz aylarında intiharların sayının qışa nəzərən 20-60 faiz artıq olduğunu bildirib. Amerikalı alim Norman Roşendal isə mövsümi dəyişikliklərin insanlar üzərində təsirlərini araşdırarkən, belə bir nəticəyə gəlib ki, mövsümi dəyişikliklər insanlara iki müxtəlif formada təsir edir: birincisi, insanların böyük bir qismi yaz və yay aylarında daha enerjili, sosial, qışda isə depressiv, halsız və tənbəl olur. Digər tərəfdən isə bəzi insanlarda xüsusilə yaz aylarında enerji azlığı, yorğunluq, diqqət pozuntusu, bədbəxtlik hissi, sıxıntı, yuxusuzluq, iştah dəyişiklikləri müşahidə edilir.
Moderator.az xarici mediaya istinadən bildirir ki, 12 min intihar qurbanı ilə bağlı məlumatlar meteoroloji məlumatlarla birlikdə araşdırılıb. Bu göstəricilər serotonini hərəkətə gətirərək xəstənin daha fəal və aktiv olması və intihar düşüncəsini həyata keçirməyə cəhd etməsini ifadə edən nəzəriyyənin təsdiqi kimi şərh oluna bilər. Bu barədə müxtəlif nəzəriyyələr də var. Nəzəriyyəyə görə, yaz aylarında tozcuqlar immun sistemini hərəkətə gətirərək beyində dəyişikliklərə yol açır. Tozcuqlarla intihar arasında əlaqə qurulması bəzilərinə şişirdilmiş gəlir. Müşahidələrə görə, immunitet hüceyrələrinin aktivləşməsi və intihar düşüncəsi arasında da bir əlaqə olduğu məlum olub.
Ümumiyyətlə, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı dünyada hər 40 saniyədə 1 intiharın, hər 3 saniyədə 1 intihara təşəbbüsün baş verdiyini, son 45 ildə intiharların 60 faiz artdığını və intiharın bütün dünyada ilk 10 ölüm səbəbi arasında göstərildiyini bildirir. Bütün ölümlərin təqribən 1 faizini intiharlar təşkil edir.
çap et