Rəisi kim idi?
İndi nə olacaq?
CAVİD
MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ
-
Seçimin içindən seçilən
İranda xalq prezidenti dini liderin təsdiq etdiyi şəxslərin arasından seçir
-
Rəisinin və sistemin taleyi
Rejimin yeni Rəfsəncani-Xomenei modelinə ehtiyacı var, amma ...
-
İranda monarxiya qurulur?
Müctəba Xamenei heç bir rəsmi vəzifəsi olmadan ölkənin ən nüfuzlu simalarından biridir
-
Rejimin Rəisi ilə birgə düşən maskası
İran prezidentinin ölümü həm ölkəsində, həm də regionda dönüş nöqtəsi oldu
-
Qəzamı, yoxsa qəsdmi?...
Aviasiya qəzalarında həlak olan dünya liderləri
-
Dini liderlik uğrunda savaş
Rəisinin ölümü iki qardaş arasında olan gizli mübarizəni alovlandırdı
-
Əgər qəza deyilsə, ...?
“İranın sui-qəsdlərə meylli siyasi mədəniyyətində çox az adam Rəisinin ölümünün təsadüf olduğuna inanacaq”
-
... İranın faciələri
2020-ci ildən bu günə qədər ...
-
“Hüccətül-İslam” necə Ayətullah oldu?
Dini lider Əli Xamenei oğlunu hakimiyyətə hazırlayır
-
Rəsini kim əvəzləyəcək?
İran prezidentinin olmadığı müddətdə proses necə gedəcək?
-
Qəzadan sağ çıxan olmayıb
İran dövlət televiziyası Prezident Rəisi və xarici işlər naziri Abdullahiyan həlak olduğunu təsdiqləyib
-
Milyarderin edam hökmü ləğv edilib
Babək Zəncaninin əfv fərmanını Xamenei təsdiqləyib
-
Təcavüz etdikdən sonra öldürüblər
Meyiti 9 gün sonra morqda tapılan qızın dəhşətli sonu
-
Tehran Əsədi məcbur edir
Qonşu ölkələr tərəfindən rədd edilən rejim “qardaş”ının tələbinə boyun əyir
-
İranda timsah həyəcanı
Sel nəticəsində 8 nəfərin ölümü təsdiqlənib
-
“Haşdi Şabi”ni kim vurub?
Partlayış səsləri bu dəfə İraqdan gəldi
63 yaşlı İran prezidenti İbrahim Rəisi vertolyot qəzaya uğraması nəticəsində dünyasını dəyişib.
Bəs 2021-ci ildən vəzifədə olan Rəis kimdir?
İran İslam Respublikasının son prezidenti İbrahim Rəisi 2021-ci ildən vəzifəsinin icrasına başlayıb. Rejimə ciddi şəkildə sadiq olan prezident həm də İranın dini lideri Ayətullah Xameneinin varisi kimi görünürdü.
Rəisi 1960-cı ildə ölkənin dini əhəmiyyətli şəhərlərindən olan Məşhəddə ruhani ailəsində anadan olub. 15 yaşında şiə ilahiyyat məktəbində oxumaq üçün Qum şəhərinə gedib.
O, İranın bir çox sosial və iqtisadi dəyişikliklərdən keçdiyi illərdə böyüyüb, İslam İnqilabında fəal rol alıb. İslam İnqilabının təlatümlü ilk illərində Rəisi təhsilini Tehrandakı Şəhid Mötəhəri Universitetində davam etdirib və burada İslam hüququ üzrə doktorluq dərəcəsi alıb.
1979-cu ildə inqilabdan sonra müxtəlif bölgələrdə prokuror işlədikdən sonra 1985-ci ildə prokuror köməkçisi kimi paytaxt Tehrana göndərilib.
Bir çox iranlı insan haqları fəalının fikrincə, Rəisinin 1988-ci ildən sonra siyasi məhbusların öldürülməsində böyük rol oynayıb. Amma o özü bu iddialara heç vaxt cavab verməyib.
1989-cu ildə Xamenei İranın dini lideri olduqdan sonra Rəisinin məhkəmə sistemində yüksəlişi sürətlənib.
Belə ki, Rəisi 1990-1995-ci illərdə Tehranın Baş Prokuroru vəzifəsinə təyin edilib.
2009-cu ildə mübahisəli prezident seçkiləri aylarla ictimai etirazlara səbəb olanda Rəisi kütləvi həbslər həyata keçirib, bununla bağlı keçirilən məhkəmələrdə etirzaçıların ən sərt cəza almasında və edam olunmasında əsas rol oynayıb.
2016-cı ildə o, ölkənin ən böyük xeyriyyə təşkilatının rəhbəri təyin edilib və milyardlarla dolların idarə olunmasına cavabdeh olub. 2019-cu ildə ədliyyə naziri olan Rəisi həmin il 2009-cu il hadisələrinə görə ABŞ tərəfindən sanksiyalara məruz qalıb.
2017-ci ildə seçkilərdə Həsən Ruhaniyə uduzan Rəisi 2021-ci ildə keçirilən prezident seçkilərində qalib gəlib.
2022-ci ilin sonlarında qadınların İslami geyim qaydalarını pozduğuna görə həbsdə olunan Məhsa Əmininin öldürülməsindən sonra ölkədə etiraz dalğası başlayıb.
2023-cü ilin martında uzun müddətdir regional gərginlik yaşanan İran və Səudiyyə Ərəbistanı diplomatik münasibətləri bərpa edən saziş imzalayıb.
Səudiyyə Ərəbistanı ilə münasibətlərin yumşalması Rəisi dövründə İranın xarici siyasəti üçün gözlənilməz bir hadisə olub.
İndi nə olacaq?
İran Konstitusiyasına görə, prezident vəzifədə olarkən vəfat edərsə, onun səlahiyyətlərini birinci vitse-prezident icra edir. Yeni prezident ən geci 50 gün ərzində seçilməlidir.
Rəisinin səlahiyyət müddəti 2025-ci ilə qədər davam etdirəcəkdi. Lakin onun ölümü ilə birinci vitse-prezident Məhəmməd Muxbar vəzifəsinin icrasına başlayacaq. Konstitusiyaya görə, yeni prezident iyulun əvvəlində seçilməlidir.