Sentyabrın 1-də Berlin Siyasət, İqtisadiyyat və Cəmiyyət Araşdırmaları Fondunun (SETA) Araşdırma Direktoru M. Erkut Ayvazın yazdığı “2024-cü ilin sentyabrında Almaniyada Dövlət Şurası Seçkiləri və Federal Siyasətə Təsirləri” başlıqlı məqalədə Almaniyanın Türingiya və Saksoniya, 22 Sentyabrda Brandenburq əyalətlərində keçiriləcək əyalət şurası seçki proseslərinin federal siyasətə mümkün təsirləri və kampaniya prosesi zamanı diqqət çəkən məsələlər müzakirə edilib.

Məqalədə ştatlarda seçki prosesində iqtisadi durğunluq, qiymət artımları, rifahın itirilməsi və miqrasiya problemlərinin təsiri vurğulanarkən, Almaniyanın Şimali Reyn-Vestfaliya əyalətinin Solingen şəhərində 3 nəfərin ölümü ilə nəticələnən bıçaqlı hücum siyasi gündəmdə də mühüm yer tutur.

Hücumdan sonra federal hökumətə qarşı artan tənqid və təzyiqlərlə yanaşı, xüsusilə Almaniya üçün Alternativ (AfD) və Xristian İttifaqı (CDU/CSU) partiyaları arasında sığınacaq və immiqrasiyanın məhdudlaşdırılması çağırışları ifrat sağçı AfD-nin daha da güclənməsinə töhfə verəcək dərəcədə artıb.

Bundan əlavə, ayrı-seçkilik və populist diskurslarda ciddi artım olsa da, seçkilərdən sonra immiqrasiya və sığınacaq məsələlərinin siyasi gündəmdə mühüm yer tutacağı ehtimalı yüksəkdir.

***

Keçmiş seçki proseslərindən fərqli olaraq, bu seçkilərdə, xüsusən də Ukrayna məsələsi və bu ölkəyə gələcək silah yardımı da seçki prosesi zamanı gündəmə gəlir və partiyaların əyalətlərlə əlaqəli siyasətlərdən daha çox federal səviyyədə ənənəvi olaraq öz fikirlərini və mövqelərini ortaya qoyan məsələlərə münasibət bildirdikləri müşahidə olunur.

Seçki prosesi boyunca həddindən artıq sağçı təhlükə ilə bağlı xəbərdarlıqlara da qismən toxunulsa da, qərarsız seçicilərin AfD-yə müraciət etməsinə kömək etməyəcəyi fikri ilə bu istiqamətdəki diskursların keçmişə nisbətən daha az intensiv istifadə edilməsi mümkündür.

Bu yanaşmanın nəinki AfD-ni daha da normallaşdıracağı, həm də potensial qərarsız seçiciləri inandıracağı aşağı hesab olunur.

***

Üç ildir vəzifədə olan federal hökumət partiyalarının davamlı müzakirələr aparması, Almaniya kansleri Olaf Şolzun cəmiyyətin gözündə kifayət qədər məmnuniyyəti təmin etməməsi və beləliklə, üç partiyanın həm federal, həm də əyalət əraziləri seçkilərində geriləməsi, seçicilərin səsverməsinə təsir göstərməsi gözlənilir.

Azalma tendensiyası nəticəsində seçkilərdən sonra koalisiya daxilində yeni müzakirələrin artması ehtimalı var, seçkilərdə bəzi kəskin və fərqli diskussiyalarla gündəmə gələn yeni uğursuzluqlar federal səviyyədə koalisiya partiyalarının konsensusdan daha da uzaqlaşması ilə nəticələnə bilər.

Şolzun ​​Sosial Demokrat Partiyasının (SPD) Türingiya və Saksoniyada seçki barajını belə keçə bilməməsi partiyanın gələcəyi və 2025-ci il Bundestaq seçkiləri üçün ağrılı prosesin xəbərçisi ola bilər.

***

Xüsusilə iqtisadi durğunluq, Ukrayna məsələsi, immiqrasiya problemi və anti-immiqrasiya əhval-ruhiyyəsi səbəbindən 28 sentyabr 2025-ci il tarixində keçiriləcək Bundestaq seçkiləri dövründə Almaniya siyasətində ifrat və ekstremal mövqelərin artacağı proqnozlaşdırılır.

Beləliklə, Almaniyada əvvəlki illərdə az qala tabu sayılan bir çox müzakirələrin, siyasət seçimlərinin və mümkün koalisiyaların ifrat sağçı qrupların yüksəlişi ilə daha da normallaşması təhlükəsi davam edir.