Neftin bahalaşması milli valyutaları gücləndirəcək
Manat 9, rubl 7, tenge 4 faiz möhkəmlənib
Vahab RZAYEV, APA Analitik Mərkəzi
MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ
-
312 trilyon dollar borc
Qlobal borclar ilin birinci yarısında 2,1 trilyon dollar artıb
-
Qızılın qiyməti rekord qırıb
Sonra yenə ucuzlaşıb
-
... Ərzaq ucuzlaşacaq
Dünya bazarında enerji qiymətlərindəki ucuzlaşmanın müxtəlif təsirləri ilə ...
-
3 ilin ən aşağı qiyməti
Qiymətlərin enməsinə ABŞ və Çin başçılıq edir
-
“Qlobal ticarət yoxsulluğa kömək etmir”
DTT-nin hesabatı: “10 faiz zənginin gəliri, 50 faiz kasıbdan qazancından 79 dəfə çoxdur”
-
Dünyanın pul siyasəti
Sentyabr ayında bazarlarda sıx gündəm təqib ediləcək
-
Çin – qiymətlərə ən çox təsir edən faktor
Tələbin azalması səbəbindən neft qısa müddətdə 80 dolların altında qalacaq
-
Növbəti 5 ildə necə olacaq?
Neft gəlirlərimiz haqda düşüncələr ...
-
Neft erası başa çatırmı?
2024 yeni dövrün başlanğıcı ola bilər
-
Qərbin lüks mallarının bazarları daralır
Daha çevik və əsaslandırılmış iddialı planlar önə çıxır
-
15 ildə ən böyük artım
FED faiz dərəcəsini qaldırdı
-
“Brent” 7 dollar ucuzlaşıb
60 maksimum qiymət bazara mənfi təsir edir
-
Ağ Ev narahatdır
OPEC qiymətləri qaldırır
-
“Üzərində işləyirik”
Rusiya neft ticarətində maksimum qiymətdən istifadəni qadağan etməyə hazırlaşır
-
OPEC anlaşmanı pozmadı
Ötən ilin oktyabrında qəbul edilən qərar qüvvədə qaldı
-
Tavana dirənən Rusiya nefti
OPEC-in 2023-cü il kvotaları gələn həftə qiymətlərə təsir edən ikinci amil olacaq
«Citibank» mütəxəssislərinin proqnozlarına görə, neftin qiyməti bu ilin sonuna kimi 1 barelə 70 dollara çata bilər. Bu qiymət artımı bazarda təkliflə tələb arasında tarazlığın yaranması səbəb olacaq. Eyni zamanda birinci rüb üçün qiymət təxminən 55 dollar səviyyəsində proqnozlaşdırılır. «Citibank»ın bu müsbət və ümidverici proqnozu OPEC tərəfindən neft hasilatın azaldılması amilinə əsaslanır.
Xatırladaq ki, Beynəlxalq Enerji Agentliyinin icmalına görə, yanvar ayında OPEC üzvləri məcmu olaraq neft hasilatlarını sutkada 1 milyon barel azaldıb və hazırda hasilat 32,06 milyon barelə bərabərdir. Liviya və Nigeriyada artımı tarazlaşdırmaq üçün bəzi ölkələr, ilk növbədə Səudiyyə Ərəbistanı hasilatı öhdəlikdən daha çox azaldıblar. Bu detallardır, əsas odur ki, 2017-ci ilin əvvəlindən gözlənilən hasilat artıq azaldılır. Bu, neft bazarı üçün çox yaxşı xəbərdir, o səbəbdən dərhal bazara təsir edib.
Hazırda «Brent» markalı neftin qiyməti 56 dollara bərabərdir ki, bu da ilin əvvəli ilə müqayisədə təxminən 1 dollar aşağıdır. Ümumilikdə, ilin əvvəlindən neftin qiyməti 53,7-56,8 dollar çərçivəsində dəyişib, yəni neftin qiyməti sabitdir. Amma bu, ilin əvvəlinə nisbətən, əgər neftin qiymətinin illik dinamikasını götürsək, onda mənzərə tam olaraq fərqlidir – bazarda iri həcmdə artım müşahidə olunur.
Göründüyü kimi, ötən ilin sonunda neftin qiyməti 55 dolların ətrafında sabitləşib və bu günə kimi bu tendensiya davam edir. Bu baxımdan «Citibank»ın rüb üzrə proqnozunun reallaşacağını demək olar. Çünki hələlik bazarda elə bir gözlənti yoxdur ki, neftin qiyməti kəskin dəyişsin. Sonrakı dövrlərə gəlincə isə mütəxəssislərin fikrincə, OPEC-in addımlarının nəticələri hələ də bazara tam olaraq təsir etməyib, onun müsbət təsirləri ilin ikinci rübündə görünəcək və qiymətlərə təsir edəcək. Həmçinin unutmaq lazım deyil ki, OPEC-in sazişi yalnız yarım illikdir və ilik ortalarında onun uzadıb-uzadılmaması barədə qərar qəbul ediləcək. Citibank analitiklərinin gözləntilərinə görə, OPEC bazara lazım olan qərar qəbul edəcək və neft hasilatı üzrə limiti azaltmasa da, hasilatı dondurmaq barədə sazişin müddəti uzadılacaq.
Aydındır ki, neftin bahalaşması dərhal neft ixracatçılarına müsbət təsir edib. İlk növbədə bu valyutada əks olunub ki, neft ixracat edən ölkələrin valyutaları möhkəmlənib. Məsələn, Rusiyada dolların məzənnəsi 57 rubla düşüb, fevralın əvvəlindən rubl təxminən 6,5-7 faiz möhkəmlənib. Oxşar mənzərə Qazaxıstanda da müşahidə olunur: hazıra dolların məzənnəsi 312 tenqeyə bərabərdir ki, bu da fevralın əvvəli ilə müqayisədə 13 tenge və ya 4 faiz aşağıdır. Maraqlıdır ki, Azərbaycanda da analoji tendensiya müşahidə olunur, baxmayaraq ki, Mərkəzi Bank və Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası manatın məzənnəsinin neftin qiyməti ilə hər hansı əlaqəsi olduğunu «bir səslə» inkar edirlər. Halbuki fakt ortadadır, fevralın əvvəlindən dolların məzənnəsi 1,92 manatdan 1,75 manatadək, yəni 9 faizə yaxın aşağı düşüb. Əlbəttə ki, neftin qiyməti ilə manatın məzənnəsi ilə bir birbaşa əlaqə olmazsa belə, neftin satışından daha çox vəsaitin əldə edilməsi faktı nəticəsində ölkədə dollar kütləsi artır. Və bu Dövlət Neft Fondunun bazara dolların təklifi imkanları artırır. Sadə desək, Dövlət Neft Fondunun büdcə qarşısında öhdəlikləri və bəzi layihələrdə iştirakı neftin qiymətindən də asılıdır. Yəni neftin qiyməti yüksək olsa Neft Fondu da bazara daha çox dollar çıxardacaq ki, bu da manatın möhkəmlənməsinə dərhal təsir edəcək.
Hər halda, əgər «Citibank»ın proqnozu reallaşsa, neft ixrac edən ölkələrdə milli valyutaların daha da möhkəmlənməsini gözləmək olar. Bundan əlavə olaraq, bu, neft ölkələrinin iqtisadiyyatlarına müsbət təsir edəcək. Proqnozun real olub-olmaması barədə isə bunu demək olar: 70 dollar həddinə indiki səviyyədən nə az, nə çox, düz 25 faizlik artım qalıb və bu, nisbətən iri rəqəmdir. OPEC tərəfindən bazarda təklifin azaldılmasına istiqamətlənən addımlar davam edilsə, bəlkə də, qalan 10 ay ərzində 25 faizlik artım baş verə bilər. Həmçinin bu məsələyə tələbat faktoru da təsir edə bilər, çünki bəzi proqnozlara əsasən, bu ilin ortalarında dünyada neftə tələbatın artacağı gözlənilir. Məsələn, OPEC-in proqnozuna əsasən, bu il dünyada neftə tələbat sutkada 1,19 milyon barel təşkil edəcək ki, bu da əvvəlki proqnozla müqayisədə (1,155 milyon barel) 3 faiz çoxdur. Proqnozun yaxşılaşdırılmasına soyuq havalar, ABŞ, Avropa, Çin və Hindistanda avtomobil nəqliyyat vasitələrinin satışının artması və dünyada neft-kimya sahəsində vəziyyətin yaxşılaşdırması amilləri də təsir göstərir. Ümumilikdə, «Citibank»ın proqnozunun real olduğu barədə hələ danışmaq tezdir, amma neftin qiymətinin artıq iki ay ərzində 56 dollar səviyyəsində sabitləşməsi faktdır və müəyyən amillər neftin bahalaşmasının lehinə «danışır».