«İYİ Partiyası»nın simvolu
«And olsun Günəşə və onun işığına …»
Zaur ƏLİYEV, siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ
-
Aİ-dən “Dəmir Pərdə” xəbərdarlığı...
Çarlz Mişelin Türkiyə ilə bağlı açıqlaması dünyanın gündəminə damğa vurdu
-
“Türkiyənin Rusiyadan başqa prioritetləri var”
ABŞ mediası: “NATO mümkün müharibəyə hazırlaşarkən daxili problemlərlə mübarizə aparır”
-
Türkiyənin namizədi bəlli oldu
NATO Stoltenberqin varisini müəyyən etməyə tələsir
-
“S-400”ə qarşı “Brahmos”
Yunanlar tüfəngin qarşısını sapandla almaq istəyir
-
... Avropanın ilk beşliyində
Milyarderlər məskəni, sevimli-əziz şəhər ...
-
Üç Türk lider bölgənin iqtisadi xəritəsini dəyişir
ABŞ-ın narazı qaldığı məqam
-
Dövlət Departamentindən “F-16” izahı
“Heç bir müttəfiqimiz Türkiyə qədər öz torpaqlarında terrora məruz qalmır”
-
“F-16”lar üçün yaşıl işıq
Yunan və erməni lobbisinin əziyyətləri özlərinə qaldı
-
Ən azı 20 tanker gözləyir
Gəmilər Türkiyənin ərazi sularında tıxac yaradıb
-
Qardaş yumruğu və mollaların bədbəxtliyi...
Ayətullahlar sovetin qoca Politbüro üzvləri kimi eyni durum, eyni “ssenari” ilə üzləşib
-
Tehran “F-16”ları gördü
Qırıcılarının təlimlərə cəlb edilməsi Əliyevin toxunduğu məqamı aktuallaşdırdı
-
“Dostlara güc, düşmənə qorxu”
Hərbi təlimlər Güney azərbaycanlıları öz haqları uğrunda mübarizəyə həvəsləndirir
-
“Bir gecə, qəfildən ...”
Xarici işlər naziri Çavuşoğludan Yunanıstana sərt reaksiya: “Geri addım atmasa, lazım olanı edəcəyik”
-
524 gəmi, 13 milyon ton taxıl
Almaniyanın məşhur qəzeti Ərdoğanı göylərə qaldırdı ...
-
“Hara getsək arxamızca qaçır”
“Çavuşoğlu Dendiası ələ saldı” başlığını manşet edən yunan mətbuatı Akarın Bakı səfərindən də yazıb
-
“Özünü qorumaq haqqı var”
İsveç baş nazirinin keçmiş millət vəkilinə Türkiyə cavabı
Türkiyədə yeni yaradılan İYİ partiyasının simvolları barədə qısa qeyd etmək istəyirəm. Günəş toteminin türklərdə böyük əhəmiyyət daşıyıb. Ən qədim Türk andı belə idi: «And olsun Günəşə və onun işığına gün görənlərə sadiq olacam, türk törəsinə xidmət edəcəm və millətimin ən uca olması üçün canımı fəda edəcəm».
Günəş kultu Azərbaycanın ən qədim kultlarındandır. Bu kult tunc dövründə çox böyük tərəqqi tapmışdı. Naxçıvanda tunc dövrünə aid Gəmiqaya abidəsi eramızdan əvvəl I-III minilliklərə aid edilir ki, üzərindəki rəsmlər, yazı, işarələr insanların bir-biri ilə ünsiyyət və əlaqə, öyrətmə-öyrənmə prosesini əks etdirir. Gəmiqayalılar müxtəlif təbiət hadisələrinə, çaya, ağaca, heyvana inanmış, onların təsvirlərini çəkmiş, Günəşə sitayiş ediblər. Gəmiqayada Günəşə sitayişi ifadə edən dairə ortasına nöqtə qoyulmuş rəsmlər vardır ki, bu da Günəşi ifadə edir. Qədim əcdadlarımızın şümerlərlə olan mədəni yaxınlığından, qan qohumluğundan xəbər verən bir çox maddi mədəniyyət, incəsənət abidələri içərisində Qobustanın Günəş gəmiləri xüsusi yer tutur.
1. Etimoloji baxımdan: «Tenqri» anlayışının kökündə «tan» (dan yeri, Göy, sübh Günəşinin nuru) və «ər» sözləri dayanır və «dan/tan əri», «Səma ilahisi» anlamını verir. Türk mifalogiyasına görə «Günəşi təmsil edən qurd və aslan həmişə Günəş şüası ilə, işıqla bağlı insanların gözünə görünərmiş... Günəşin kişi və eləcə də qadın başlanğıcı olması ana, ata xaqanlığı ilə bağlıdır. Ana xaqanlığı çağında qadın, ata xaqanlığı çağında isə kişi olmuşdur. Günəş kainatın Ulu Yaradının gözüdür. Hər şeyi görür. Qədimdə türklər böyük qələbələri və sağlam övladları onlara bəxş etdiyi üçün Tanrının gözü Günəşə öz atlarını qurban kəsirdilər. Türk mifik görüşlərində dünyanın yaradıcısı Oğuzdur. O, ilk olaraq kosmik cisimləri – Günəşi, ayı və ulduzları, sonra isə göyü, yeri – dağları, dənizləri meydana gətirir. Dünyanı idarə etməyi Günəşin övladlarına tapşırır.
2. İYİ- Rəsmə diqqətlə baxaq: Oğuzların Bozox qolundan boya məxsus Damğadır. Qayı kəlməsi; «möhkəm, qüvvət və qüdrət sahibi» deməkdir. Qayı boyunun simvolu, iki ox və bir yaydan ibarətdir. Oğuz boyundan Qayı boyunun damğası kimi tanıdığımız «İYİ» damğası Erkən Tunc dövründən başlayaraq Avrasiya qitəsində qayalarda, saxsı və metal məmulatların üzərində həkk edilməkdədir. «Göy Tanrı» işarəsidir. Günümüzdə bu adət Qaşqay məzar daşları üzərində tayfa mənsubiyyətini bildirən damğa kimi yaşamını sürdürməkdədir. Bir faktı da qeyd edək ki, bu gün muzeylərdə saxlanılan Ağqoyunlu dönəminə aid olunan döyüş dəbilqələrinin üzərində həkk edilmiş qayı boyu damğası “İYİ». Oğuz Xan oğlu Gök Xan oğlu Qayının, bu boyun cəddi olduğu söylənilir. İyirmi il hökmdarlıq edən Qayının nəsli uzun illər bu məqamda qalmışdır. Bu səbəblə Qayı boyu Oğuz boyları arasında ilk sırada göstərilməkdədir. Dədə Qorqud gələcəkdə xanlığın yenidən Qayıya dönəcəyini bildirərək Osmanlılara xəbər vermişdi. Osmanlı bəyliyinin rəsmi rəmzi kimi tanınan bu işarə qədim oğuzlarda hakimiyyət və vassallıq bildirən damğaların birliyidir. Azərbaycan memarlıq abidələrində və məzar daşları üzərində həmin damğanın variantına rast gəlinir.