Vaxt.Az - «Şəms və toyuğun altına qoyulmuş qaz yumurtası»

vaxtlı-vaxtında oxuyun! Bazar, 16 noyabr 2025

1 USD = 1.7 AZN

1 EUR = 1.6977 AZN

1 RUB = 0.0272 AZN

1 GBP = 1.9671 AZN

1 TRY = 0.0914 AZN

«Bir kərə yüksələn bayraq bir daha enməz!»

Məhəmməd Əmin Rəsulzadə (1884 - 1955)

«Şəms və toyuğun altına qoyulmuş qaz yumurtası»

21:01 | 6 iyun 2013 | Cümə axşamı Məqaləyə 3962 dəfə baxılıb Şriftin ölçüsü Xəbərin şriftini kiçilt

«Şəms və toyuğun altına qoyulmuş qaz yumurtası»

«Qətrə sular ümman olmuş, ay olmuş...»

Qurban YAQUBOĞLU

MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ

Aşıq Abbas Tufarqanlının bu misrasını yazacağım köşənin mövzusuna, mətninə bağlamağın qayğısına qatlaşmayacam. Hadisəni hadisəyə, mətləbi mətləbə, mənanı mənaya, kəlməni kəlməyə, hərfi hərfə calamağın mahir ustaları incə sezgiləri, görünməz ipləri onsuz da tapıb aşkarlayacaqlar.

Şəmsdən danışacam. Şəms Təbrizinin kitabından. Ah, dostum, bir söz deyim: eşq adamıyla fəqihin, hal əhliylə alimin, Şəmslə Ruminin rastlaşması haqqında sirli rəvayətdən xəbərdar elə bir mömin tapılmaz ki, qarşısına çıxası bir sufinin intizarını çəkməsin.

Hər təsadüfdə dərin bir hikmət arayan ərənlərə rəhmət oxuyub “Facebook” səhifəsinə dönüm. Axıb-gedən cürbəcür hirsli statusların, sürətli paylaşmaların, tərs şərhlərin, açıq-saçıq fotoların arasında dəyərli tədqiqatçı-jurnalist dostumuz Rəsul Mirhəşimlinin tərcüməsində Şəms Təbrizinin “Məqalat” əsərinin ayrıca kitab kimi çap olunması xəbərini elə onun özünün statusunda tamam təsadüfən oxudum.

Çün səhifəm çox zaman açıq olsa da, bütün statusları, paylaşmaları izləmək imkanından uzaq qalıram.

Sivişib aradan və yaddan çıxmamış bir başqa təsadüf də - onsuz heç unudulan da deyil - qeyd edim: Əlif Şəfəqin məşhur “Eşq” romanını da elə həmin günlərdə oxuyurdum. Bir Şəms süjetinin içərisindəydim ki, hadisə vaqe oldu.

Kitabı haradan tapmaq olar? Kitaba necə yetişmək mümkündü, Rəsul? “Konstitusiya” Araşdırmaları Fondunun rəhbəri Əliməmməd Nuriyevdən. 45 yaşı həmin gün tamam olan Rəsul Mirhəşimli belə soraq verdi. Nə qədər maraqlıdı!

Rəsul statusunda bu əsərin tərcüməsini özünün 45 illik ömrü üçün mühüm olay sayırdı və “Facebook” statusu da məhz bu mətləbə həsr olunmuşdu. Əliməmməd bəy kitabı götürmək üçün gələcəyim ünvanı mənə başa salandan sonra söz arası anlatdı ki, Şəms Təbrizinin “Məqalat” əsərinin bütün müəllif hüquqları özünün rəhbərlik elədiyi “Konstitusiya” Araşdırmaları Fonduna aiddi.

Doğrudan da kitabın ən mühüm yerində, ilk səhifəsinin alnında belə yazılıb: “Kitab Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə dəstəyi ilə “Azərbaycanın və Şərqin böyük mütəfəkkirlərindən olan Şəmsəddin Təbrizinin “Məqalət” əsərinin Azərbaycan dilinə tərcüməsi və nəşri” adlı layihə çərçivəsində hazırlanıb”.

Allah xeyir versin!

Dəyərli kitaba sahib olmaq kitabı oxumağa tam bərabər sayılmasa da, onu məqsədin yarısından çoxu hesab eləməkdə eyib yoxdu. Gözəl kitabı əldə tutub tamaşasına durmağın bir özgə feyzi, ləzzəti var. Kitab adama hopur.

“Məqalat”ın ön sözündən (AMEA-nın müxbir üzvü Rəfael Hüseynov yazıb) Şəmsin bir xatirəsini bura köçürməkdən özümü saxlaya bilmədim: “Uşaqlıq çağlarımda məndə qəribə bir hal yaranmışdı. Kimsə bu halımdan baş çıxara bilmirdi. Atam da bunun nə olduğunu başa düşə bilmirdi. Mənə deyirdi ki, sən dəli olmağına dəli deyilsən, amma bu halətin nə halətdir, anlaya bilmirəm.

Mən atama dedim ki, səninlə mən bir durumdayıq ki, həmin hal kürt yatan toyuğun altına qaz yumurtasının qoyulmasına bənzəyir. Yumurtadan qaz çıxmış, bir az pərvazlanınca suya cummuşdur. Ana toyuq özünü ora-bura çırpır, amma suya girə bilmir.

Əziz ata! Mən üzə biləcəyim bir dəniz görürəm, mənim məskənim o dənizdir, halım da o dəniz quşlarının halı kimidir. Sən də məndənsənsə gəl. Bu dərya içində mən səndən deyiləmsə, get torpaq üstə gəzən quşlara qarış...”

Qətrə sular ümman olmuş, ay olmuş...

Elə bir mömin müsəlman yox ki, Şəms kimisiylə qarşılaşacağı günün həsrətini çəkməsin!