Rəsmi Bakı Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh danışıqlarına səylərini artırarkən İrəvan gah sərhəddə növbəti təxribatlar törədir, gah da destruktiv bəyanatlarla vəziyyəti gərgin saxlamaq planından əl çəkmək fikrində görünmür.

Amma Ermənistan törətdiyi təxribatlara Azərbaycandan aldığı cavablardan sonra başa düşməlidir ki, indi geosiyasi konfiqurasiyalar arasında manevr etməyin vaxtı deyil. İndi verilən sözlərə, edilən vədlərə, atılan imzalara əməl etməyin zamanıdır. Lakin təəssüflər olsun ki, Ermənistan hərbi-siyasi rəhbərliyi öz məqsədinə çatmaq üçün ordusunu qurban verməyə belə hazır olduğunu göstərir. 

Biz bir az keçmişə, hətta onun siyasi fəaliyyətə başlamazdan öncəki mövqeyinə nəzər salsaq aydın görə bilərik ki, Nikol Paşinyan hər zaman Qərbi Ermənistana gətirərək, Rusiyanın orbitindən çıxmaqla bağlı məsələdə dəyişməz mövqe nümayiş etdirib. Əlbəttə ki, Rusiyadan xilas olmağın, qurtulmağın müxtəlif yolları var. Amma belə görünür ki, Paşinyan bunu regionu yeni bir müharibə meydanına çevirməklə reallaşdırmaq niyyətindədir. 

Nəzərə alsaq ki, Rusiyanın Ukrayna ilə savaş meydanındakı durumu Moskva üçün ürəkaçan deyil, belə bir məqamdan istifadə edib Qərbin beynəlxalq ordu birliklərini bölgəyə gətirməklə məqsədinə nail olmaq istəyən Paşinyan başa düşməlidir ki, bu onunla yanaşı erməni xalqı üçün çox böyük faciə ilə nəticələnə bilər. 

Görürük ki, sülh danışıqlarının yenidən bərpası istiqamətində Vaşinqtonun fəaliyyətinin artdığı bir vaxtda sərhəddə növbəti silahlanmalar, növbəti hərbi təxribatlar bir-birini əvəz etməkdədir. Aydın görünür ki, rəsmi İrəvan bu danışıqlarda iştirak etmək niyyətində deyil. Paşinyan bilir ki, bu danışıqlarda iştirak etməmək Ermənistanın imicinə, özünün isə tutduğu posta böyük zərbə ola bilər. Bu səbəbdən də Ermənistan rəhbərliyi 30 illik işğal dövründə olduğu kimi bu gün də danışıqların imitasiyası ilə məşğuldur. 

Təbii ki, son təxribatlara Azərbaycanın tutarlı cavabının ardından ritorikalarında bir əsnək hiss edilən düşmənin rəhbərinin Paris səfəri və eləcə də Mensi Pelosinin İrəvan səfərinin ardınca daha da sürətli xarakter alan İrəvan-Vaşinqton, İrəvan-Paris təmaslarından sonra Ermənistan hərbi-siyasi rəhbərliyinin sanki birdən-birə özgüvən qazanması istisna edilmir ki, indi ona havadarlıq eşqini daha açıq elan edən ABŞ və Fransa hökümətindən aldığı vədlərə bağlı məsələdir.

Paşinyan son parlament çıxışlarına nəzər salsaq bir məsələ diqqətdən yayına bilməz. Deməli, Ermənistan baş naziri son çıxışlarında Azərbaycandan çox Rusiyanın əleyhinə bəyanatlar səsləndirməklə məşğuldur. Sözsüz ki, bu da ilk növbədə Qərbdən ona verilən tapşırığın birinci hissəsidir. Ermənistan rəhbərliyi ona edilən sifarişi yerinə yetirərək Rusiyanı Qərbə dəyişmək üçün zəmin hazırlamağa can atır. 

Paşinyan bu tapşırığı icra etdikdən sonra isə belə görünür ki, Qərb Ermənistana Azərbaycanla bağlı məsələdə dəstəyini ifadə edəcəyi ilə vədlər verib. Bunun üçün yenə də Qərbə, ABŞ-a Paşinyanın köməyi lazım olacaq. Biz indidən aydın görürük ki, Paşinyan hər vəchlə bölgənin Ukraynaya çevrilməsinə çalışır. Özünü təklənmiş, yazıq, təcavüzə məruz qalan tərəf kimi təqdim edərək beynəlxalq güclərin dəstəyi arxasına almağa nail olmaq istəyir. 

Paşinyanın dünənki müsahibəsində hər hansı bir yeni bəyanatın şahidi olmadıq. 

Paşinyan açıqlaması zamanı bildirib ki, nə Brüssel, nə Moskva, nə də Vaşinqton “Dağlıq Qarabağı” Ermənistanın bir hissəsi kimi tanımağa hazır deyil. Əslində onun bu açıqlamasına diqqət yetirsək görərik ki, rəsmi İrəvan prosesdən boyun qaçıraraq, “Artsax” iddiaları ilə bağlı məsuliyyətin altına girmədən danışıqlar prosesində iştirak edə biləcəyi anonsunu verir. Amma onun bu bəyanatı rəsmi Bakı üçün yaxşı heç nə vəd etmir. 

Belə bir açıqlama etməklə Paşinyan onu deməyə çalışdı ki, biz “Dağlıq Qarabağ”a görə məsuliyyət daşımırıq, Azərbaycan söhbətini qondarma rejim nümayəndələri ilə davam etdirsin, bu məsələdə biz yoxuq. Beləcə Paşinyan çalışır ki, heç bir subyektivliyi olmayan bir qondarma rejim qalıqlarını da Azərbaycanla danışıqlara cəlb edərək, rəsmi Bakının başını özünə qatsın. 

Paşinyanın “Ermənistan sülh müqaviləsində Qarabağla bağlı müzakirə aparmayacaq, Qarabağla bağlı iddialarla çıxış etməyəcək” sözlərindən bu da anlaşılır ki, sözügedən məsələ ilə bağlı artıq Paris və Vaşinqton İrəvanla müəyyən plan tərtib ediblər və bu plan əsasında paralel olaraq regiondakı proseslərə müdaxilə etmək imkanlarını artırmaq məqsədilə irəliləməyi düşünürlər.

Belə nəticə çıxır ki, nəyinki rəsmi İrəvan, hətta Paris və Vaşinqton da Qarabağın dağlıq hissəsində Rusiya sülhməramlı qüvvələrinin müvəqqəti nəzarət zonasında ermənilərin yaşadığı həmin əraziləri Azərbaycanın suveren ərazisi kimi tanımaq niyyətində deyillər. Bunu hazırda Paşinyanın dünənki açıqlamasına əsasən belə deyə bilərik.

Bu isə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə, onun suverenliyinə qarşı hesablanmış təhdid xarakterli, müharibəyə dəvət bəyanatından başqa bir şey deyil. Çünki bu açıqlamanın açması o deməkdir ki, biz Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanımayacağıq!

Paşinyanın bu tip açıqlamaları eyni zamanda yeni müharibəni labüd, qaçılmaz edir. Belə nəticə çıxır ki, Ermənistan tərəfi nə Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı, nə də sülhə aparan yolda əsas amil olan ərazi bütövlüyünün tanınması, delimitasiya-demarkasiya məsələlərində cığallıq etməkdə davam edəcək. 

Belə bir məqamda qondarma qurumun “xarici işlər naziri” David Babayanın ABŞ-a rəsmi səfərə dəvət edilməsi, onun orada dövlət rəsmiləri ilə görüşlərinin (Amerika Konqresində, Los-Anceles Şəhər Şurasının iclasında çıxış edib) davam etməsi bu iddiaların həqiqəti əks etdirdiyini deyə bilərik. 

Son proseslər, qarşı tərəfdən sələndirilən fikirlər deməyə əsas yaradır ki, Nikol Paşinyanın və komandasının 44 günlük müharibədən sonra Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh istiqmətində gələcəyə ümid verən addımları, açıqlamaları sadəcə blef olub. Hadisələrin bu cür cərəyan etməsi isə Ermənistanın elan etdiyi yeni hərbi müharibənin (Ermənistan Azərbaycan ordusunu sərhəddə əvvəlki mövqelərə qaytarmaq üçün hücuma hazırlaşır. Bunu baş qərargah rəisinin müavini, general-mayor Arakel Martikian jurnalistlərin “hansı cavab addımları atılacaq” sualını cavablandırarkən, rəsmi şəkildə açıqlayıb. “Əraziləri bərpa etmək üçün əmr almışıq, əmri yerinə yetirmək borcumuzdur” deyib) qapıda olduğunu təsdiq edir.