Kimdənsə şikayət etməyin dostlar arasında daha çox qəbul edilməsinə səbəb olduğu aşkar edilmişdir. Əvvəllər belə hesab olunurdu ki, şikayət və ya giley-güzar istirahət etmək üçün edilir. Ziqmund Freydin katarsis konsepsiyasına əsaslanan bu fikrə görə, metaforik partlayışdan qaçmaq üçün qəzəbi boğmadan ifadə etmək lazımdır.

Şikayət etməyin fayda vermədiyi uzun müddətdir bilinsə də, altında yatan səbəbi aradan qaldırmaq mümkün olmayıb.

Kaliforniya Universitetinin Los-Anceles kampusundan (UCLA) Ceymi Krems, “biz 1950-ci illərdən bəri Freydin katarsis izahının səhv olduğunu bilirik. Gileylənməklə insan özünü yaxşı hiss edə bilər, lakin bu, qəzəbi mütləq azaltmır, əksinə bəzən hətta artıra bilər."

Psixologiya Bölümündən Krems və həmkarları bu hərəkatın kökünə varmaq üçün 1723 nəfərlə bir neçə təcrübə aparıblar.

Tədqiqatların nəticələrini ekspertlər tərəfindən nəzərdən keçirilən “Evolution and Human Behavior” jurnalında dərc edən tədqiqatçılar qeyd ediblər ki, gileylənmək sosial mühitlərdə üstünlük təmin edə bilər.

Təcrübələrdə onlayn iştirakçılar müxtəlif vəziyyətlərdə bir nəfərin başqa bir dostunu şikayət etməsinə, dedi-qodu etməsinə və ya təhqir etməsinə qulaq asıblar.

Daha sonra bunları dinləyən iştirakçılardan şikayətçi və onun adını çəkdiyi dostla bağlı hissləri soruşulub.

Araşdırmada qeyd olunub ki, dinləyicilər şikayətlərin hədəfi olan şəxsdən daha çox hisslərini dilə gətirən insanları bəyənib və dəstəkləyiblər. Başqası hədəfi aşağılasa da, tamaşaçıların gileylənən şəxslə bağlı hissləri dəyişməyib.

Bununla belə, iştirakçılar böhtan və ya qeybət zamanı hədəfə alınan şəxsin tərəfini tutublar. Şikayətçinin qeyd etdiyi dostu ilə rəqabətə girdiyi ssenarilərdə də belə olub.

Bir təcrübədə dinləyicilərə lotereya biletlərini şikayət edən və ya hədəfə alınan insanlara vermələri söylənilib. İştirakçılar əsəbiləşən insanlara daha çox bilet veriblər.

Tapıntılar göstərir ki, aqressiv və ya pis niyyətli olmadan kimsə haqqında şikayət etmək daha asan sosial qəbula səbəb ola bilər.

Krems araşdırmanın nəticələrini belə qiymətləndirir: “Biz ittifaqın qurulması ilə bağlı yeni gileylənmə görünüşünü sınaqdan keçirdik. Müəyyən parametrlərə əsasən, şikayəti eşidən insanları haqqında danışdığımız insanlardan daha çox bizə dəstək verə bilər”.

Təbii ki, bu hərəkət qarşı tərəfi heyran qoymaq üçün heç də həmişə şüurlu şəkildə edilmir.

Günahsız görünərkən bu şəkildə ittifaqlar qurmağın təkamül tarixi ola bilər. Başqaları ilə əməkdaşlıq yaşamaq şansını artırsa da, dostluqların psixi sağlamlıq üçün də yaxşı olduğu bilinir.

“İnsanlar hazırda çox tənhadırlar və bu, biz tədqiqatçılara dostluğun necə işlədiyinə dair dürüst olmaq üçün daha böyük təzyiq yaradır”, – deyə Krems bildirib.

Biz təkbuynuzlu və göy qurşağı mühitini nə qədər istəsək də, bəzən o, daha çox koala kimi olur: sevimli, lakin qəddar.

Tədqiqat maraqlı olsa da, onun real həyat vəziyyətlərinə əsaslanmaması ciddi məhdudiyyət kimi qiymətləndirilir. Buraya əsasən ABŞ iştirakçıları da daxil idi və nəticələr digər mədəniyyətlərə aid olmaya bilər.