vaxtlı-vaxtında oxuyun! Bazar, 1 dekabr 2024
1 ABŞ dolları 1 USD = 1.7 AZN
1 Avro 1 EUR = 1.6977 AZN
1 Rusiya rublu 1 RUB = 0.0272 AZN
1 İngiltərə funt sterlinqi 1 GBP = 1.9671 AZN
1 Türkiyə lirəsi 1 TRY = 0.0914 AZN
Seyid Cəfər Pişəvəri (1892 - 1947)

«Haqqı almaq asan bir işdir, onu saxlamaq şərtdir»

Seyid Cəfər Pişəvəri (1892 - 1947)
AİLƏ  
11:08 | 30 iyul 2024 | Çərşənbə axşamı Məqaləyə 417 dəfə baxılıb Şriftin ölçüsü Xəbərin şriftini kiçilt Xəbərin şriftini böyüt

Ata olan kişilərin beyni dəyişir

Boz maddədə büzülmə müşahidə edilir

MEHİN

MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ

“Cerebral Cortex” elmi jurnalında dərc edilən yeni araşdırma göstərir ki, valideynlik kişilərin beyinlərində körpələri ilə əlaqəni və ehtiyaclarına həssaslığı təşviq edən dəyişikliklərə gətirib çıxarır ki, bu da övladının sağ qalması üçün mühüm uyğunlaşma hesab olunur.

Cənubi Kaliforniya Universitetinin beyin strukturunda baş verən dəyişiklikləri araşdıran psixologiya professoru, aparıcı tədqiqatçı Darbi Saksbe və ispaniyalı həmkarları uşaq dünyaya gətirmək üzrə olan 40 atanın ilk övladının doğulmasından əvvəl və sonra beyin görüntüləmə tədqiqatları aparıblar. Tədqiqatlarında, kişilərin atalıqdan əvvəl və sonra boz maddəsində büzülmə müşahidə etdikdə, dəyişikliyin qadınlara nisbətən daha az şiddətli olduğunu müşahidə ediblər.

Dəyişikliklər daha çox beyin qabığında, yaddaş, təfəkkür, məntiq, öyrənmə, problemlərin həlli və emosional emal kimi icraedici proseslərdən məsul olan beyin hissəsində müşahidə olunub. Məlum olub ki, boz maddənin kiçilməsi orqanizmin kişi beyninin məlumat emal qabiliyyətini təkmilləşdirmək üsuludur.

İkinci araşdırmada Saksbe və komandası 38 yeni atanı müşahidə zamanı müəyyən edib ki, daha yüksək səviyyədə motivasiya və valideynlikdə iştirak bildirənlər beyin qabığında boz maddənin həcminin daha çox daralması ilə üzləşirlər.

“Serebral Cortex”dəki yazıda boz maddənin kiçilməsi ataların körpələrinin doğulmasından əvvəl və sonra məruz qaldıqları tək dəyişiklik deyil, kişilərin də hormonal dəyişikliklər yaşadığını göstərən müxtəlif araşdırmalar var.

Tədqiqatçılar, ataların yeni doğulmuş körpələrini ilk dəfə qucağına aldıqları zaman oksitosinin əhəmiyyətli dərəcədə artdığını aşkar ediblər və araşdırmalar da testosteron səviyyələrinin kişilərin valideyn olma ehtimalını göstərə biləcəyini göstərib.

İkinci məsələ ilə bağlı nəticələr 600 kişi üzərində aparılan bir araşdırmada əldə edilib. Tədqiqatçılar 4 il sonra iştirakçılarla yenidən müsahibə apardıqda, 20-ci illərin əvvəllərində yüksək testosteron səviyyəsinə malik kişilərin testosteronu səviyyələri daha aşağı olan kişilərə nisbətən ata olma ehtimalının daha yüksək olduğunu aşkar ediblər.

Kişilərdə testosteron səviyyələri vacibdir, çünki onlar cütləşmə və reproduktiv instinktləri dəstəkləyir. Dəyərlərin azalması bəzilərini narahat etsə də, Notr-Dam Universitetinin professoru Li Gettler öz araşdırmasında azalmanın mahiyyət etibarilə prioritetlərin yenidən qurulması şəklində baş verdiyini aşkar edib. Tədqiqatlarında onlar 30 yaşlarında olan yaşlı atalarda 20 yaşlarında olduğu kimi azalmanın dramatik olmadığını aşkar ediblər.