Bir neçə gün öncə ölkədə “Gələcəyə baxış: rəqəmsal kənd təsərrüfatına keçid” adlı bir beynəlxalq konfrans təşkil olunmuşdu. Açıqlanan məlumatlardan belə anladım ki, əsasən nazirlərin toplantısı formatında bir tədbir olub.

Ölkədə mövzu ilə əlaqəli maraqlı tərəflər, biznes sektoru, İKT sektoru konfransda iştirak etməyib. Rəqəmsallaşmaya cavabdeh dövlət qurumunun da nümayəndəsi konfransda gözə dəymirdi.

Konfransla bağlı rəsmilərin açıqladığı məlumatlarda  BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatının  kənd təsərrüfatında rəqəmsal transformasiya sahəsində Azərbaycan təcrübəsinin ən yaxşı təcrübə kimi müəyyən edildiyi açıqlanıb.

Bir qədər araşdırma aparsam da, Azərbaycanın rəqəmsal kənd təsərrüfatı  sahəsində  hansı təcrübəsinin konfransda təqdim edilməsini və bu istiqamətdə hansı tədbirlərin planlaşdırıldığını tapa bilmədim.

Hələlik Kənd təsərrüfatı Nazirliyində bu istiqamətdə təqdim edilə biləcək yeganə iş Elektron Kənd Təsərrüfatı İnformasiya Sisteminin (EKTİS) formalaşdırılmasından ibarətdir. Hansı ki, onun da təkmilləşdirilməsinə ciddi ehtiyac var.

Bir də zaman-zaman Nazirlik regionlarda dronlar və kənd təsərrüfatı texnikalarını innovasiya adı ilə təqdim edirlər.

Bütövlükdə aqrar sektorun inkişafına yönəlik, müxtəlif sahələr üzrə ixtisaslaşan, fermerlər üçün aqrotexniki qərarların qəbuluna köməklik göstərən, proqnozlar qurmağa və məlumatlar əldə etməyə imkan yaradan rəqəmsal həllər hələlik ortada yoxdur.

EKTİS (eagro.az) quru, ifrat dərəcədə bəsit-statistik bir resursdur, digər faydalı sektorlar bura inteqrasiya olunmayıb.

Bank sisteminə, peyk məlumatlarına, ekoloji və su təminatı sistemlərinə  inteqrasiya hələlik baş tutmayıb.

Əsas məqam odur ki hələlik kənd təsərrüfatının ayrı-ayrı sektorları üzrə rəqəmsal həllər gözə dəymir .

Toplanmış məlumatlardan maraqlı tərəflərin istifadəsinə imkanlar yaradılmayıb. Görünən odur ki, heç Nazirliyin özü də hələlik bu məlumatlardan effektiv istifadə mexanizmləri qura bilməyib.

Əslində isə rəqəmsal transformasiya istiqamətində, ümumi yanaşmanın və  konkretliyin olmaması təkcə kənd təsərrüfatı ilə bağlı deyil.

Bütün sektorlarda eyni situasiyadır. Sanki hər bir dövlət qurumu özü üçün rəqəmsal transformasiya aparır, müxtəlif rəqəmsal platformalar yaradılır,  amma inteqrasiyada, koordinasiyada , köklü keyfiyyət dəyişikliyə nail olmaq, bütün maraqlı tərəflərin prosesə cəlb edilməsi sahəsində problemlər qalır.

Bütün bunların isə əsas səbəbi həm də odur ki,  ortada ümumiyyətlə  rəqəmsallaşma ilə əlaqəli konseptual sənədlər yoxdur. Əlaqələndirmədə, koordinasiyada problemlər müşahidə olunur.

Baxmayaraq ki , məhz bu problemin aradan qaldırılması ilə bağlı Prezidentin müvafiq fərmanları var.

Düz bir il öncə ölkədə bütün sektorlar üzrə rəqəmsal transformasiya - "Rəqəmsal Azərbaycan" konsepsiyasının layihəsinin 4 ay müddətində hazırlnaması ilə bağlı Prezidentin müvafiq tapşırığı olub. İndiyədək bu sənəddən xəbər yoxdur, tapşırıq icra edilməyib.

Daha bir əlaqəli sənəd isə “Ağıllı kənd” konsepsiyası ilə bağlıdır. Bir il öncə Prezident fərmanı ilə “Ağıllı şəhər”  və “Ağıllı kənd” konsepsiyasının 6 ay müddətində hazırlanması üçün tapşırıq verilib. Artıq Qarabağda bu istiqamətdə müəyyən işlər görüldüyü bildirilsə də hələlik ortada adı çəkilən sənəd yoxdur.

Maraqlı məqam həm də odur ki , xeyli müddət öncə Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyi bu sənədlərin hanzırlanması və  razılaşdırmalara təqdim edilməsi haqqında açıqlamalar verib. Amma hələlik sənədlər təsdiqlənməyib.

Düşünürəm ki, ölkədə rəqəmsal transformasiya ilə əlaqəli konseptual sənədlərin bu qədər gecikdirilməsi doğru bir hal deyil.

Cəmiyyətin, dövlətin inkişafı indiki zamanda məhz rəqəmsal transformasiyadan daha çox asılıdır.

Aidiyyəti qurumlar, icraya nəzarət edənlər rəqəmsal transformasiya prosesinə və onun sürətlənməsinə ciddi yanaşmalıdırlar.