Düz bir il davam edən qalmaqallı proses bitdi! bu mövzu barədə ötən ilin dekabr ayından başlayaraq dəfələrlə yazmışam. İşin qısa mahiyyəti belədir.

Azərbaycan Beynəlxalq Bankı bir il əvvəl müddətli dollar əmanətləri üzrə faiz dərəcəsini birtərəfli qaydada 2 faizə endirmişdi. Bunu şəraitin əhəmiyyətli dərəcədə dəyişməsi, o cümlədən devalvasiya və maliyyə vəziyyətinin pisləşməsi ilə əsaslandırmağa çalışılırdı. Bank gözdən pərdə asmaq üçün hətta Prezidentin “Azərbaycan Beynəlxalq Bankı” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin dövlətə məxsus səhmlərinin özəlləşdirilməyə hazırlanması ilə bağlı sağlamlaşdırılma tədbirləri haqqında” 15 iyul 2015-ci il tarixli Fərmanına da istinad edirdi. Guya Prezidentin göstərişini yerinə yetirir. Halbuki, əslində sadəcə dövlət başçısının adından sui-istifadə edirdi və adıçəkilən fərmanda belə bir şey yoxdur.

Mən elə o zaman Bankın bu hərəkətini qanunsuz (cığallıq) hesab etdim və əmanətçilərə məhkəməyə müraciət etməyi tövsiyə etdim. Çünki Bankın heç bir halda məhkəmədənkənar qaydada müqavilə şərtini dəyişməyə hüququ yoxdur. O da ola fiziki şəxslə bağlanmış əmanət müqaviləsi üzrə faiz dərəcəsini: Mülki Məcəllənin 948.3-cü maddəsi bunu birbaşa qadağan edir. Maliyyə vəziyyətinin pisləşməsi haqda arqument də tam cəfəngiyatdır: dövlətin yardımı nəticəsində Bank ötən ili 806 milyon manat məbləğində xalis mənfəətlə başa vurub.

Minlərlə əmanətçidən (xarici vətəndaşlar daxil olmaqla) yalnız 3 (?) nəfər məsləhətimlə məhkəməyə iddia ilə müraciət etdi. Bunun özü də bir göstəricidir: bank və məhkəmə sistemlərinə etimad etməyən əmanətçilər mübarizənin əbəs olduğunu zənn etdi və sadəcə pullarını geri çəkdi (nəticədə bank sistemi itirdi!). Bu ilin mart ayında Nəsimi rayon məhkəməsi bu şübhələri təsdiq etdi: iddialarımız rədd edildi. Həmin məhkəmədə proseslərin özü belə, etirazımıza baxmayaraq, qapalı keçirildi (guya hansısa sirr açılmalı idi, amma açılmadı!). İclasın qapalı olmasından sui-istifadə edən Bankın nümayəndəsi işin mahiyyətindən deyil, daha çox mənim fəaliyyətimdən danışırdı: məni az qala bank sisteminin düşməni kimi göstərməyə çalışırdı. Mən isə cavabımda o cümlədən deyirdim ki, əksinə, məhz Bankın əməli bank sisteminə etimadı sarsıdır, mən isə onu bərpa etməyə çalışıram.

Hər üç qətnamədən apelyasiya şikayəti verdik. Yayda Bakı Apellyasiya Məhkəməsi apelyasiya şikayətimizi təmin edərək Beynəlxalq Bankın əməlini qanunsuz hesab etdi.

Bank qətnamədən kasasiya şikayəti verdi. Dünən hakim Elşanə Vəliyevanın sədrliyi ilə Ali Məhkəmə Bankın ilk iş üzrə şikayətini təmin etmədi. Bununla da ədalət bərpa olundu: bank fiziki şəxslə bağladığı əmanət müqaviləsi üzrə faiz dərəcəsini birtərəfli qaydada endirə bilməz!

Bank sisteminə etimadın bərpası üçün əhəmiyyətli olan bu qərar həmçinin onu göstərdi ki, hər kəs həmişə haqqını tələb etməlidir. Haqqını tapdalayanın kimliyindən asılı olmayaraq. Ay nə bilim, bankları məhkəmədə udmaq olmur, Beynəlxalq Bank dövlət bankıdır, ona baş qoşmağa dəyməz və s. və i.a. Biz bir daha sübut etdik ki, bu, belə deyil! Qanun, uğrunda mübarizə aparan varsa, Hüquqdur!