vaxtlı-vaxtında oxuyun! Çərşənbə, 12 mart 2025
1 ABŞ dolları 1 USD = 1.7 AZN
1 Avro 1 EUR = 1.6977 AZN
1 Rusiya rublu 1 RUB = 0.0272 AZN
1 İngiltərə funt sterlinqi 1 GBP = 1.9671 AZN
1 Türkiyə lirəsi 1 TRY = 0.0914 AZN
Rauf Denktaş (1924 - 2012)

«Biz milli və mənəvi dəyərlərimizi qorursaq, o dəyərlər də bizi qoruyacaq»

Rauf Denktaş (1924 - 2012)
MÜBHƏM  
20:11 | 22 fevral 2025 | Şənbə Məqaləyə 203 dəfə baxılıb Şriftin ölçüsü Xəbərin şriftini kiçilt Xəbərin şriftini böyüt

“Bu barədə qəti şəkildə susun”

Stalin Leninin yəhudi əsilli olmasını niyə gizlədib?

Y.CƏFƏRLİ

MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ

1772-ci ilə kimi Rusiya imperiyasında yəhudilər, demək olar, yox idi. Amma Polşanın 1772, 1793 və 1795-ci illərdə üç bölünməsi nəticəsində bu ölkənin xeyli ərazisi ilə yanaşı çoxsaylı yəhudi əhalisi də Rusiyaya çatdı. Üstəlik, 1783-cü ildə Krımın birləşdirilməsi burada yaşayan türkdilli, amma iudaizmə mənsub krımçaqlar və kəraimlər də Rusiya təbəəsi oldular. Beləliklə, Rusiya ən çox yəhudi yaşayan dövlətə çevrildi. XIX əsrin ortalarında dünyadakı yəhudilərin 2/3-i burada yaşayırdı.

Yəhudilərin çoxalması ilə eyni zamanda antisemitizmdə peyda olur. Hələ 1791-ci ildə II Yekaterina yəhudilərin daimi yaşaması üçün “məskunlaşma sahəsi” (черта оседлости) müəyyənləşdirmişdi. Bu ərazidən kənarda daimi məskunlaşmağa nadir hallarda icazə verilirdi.

Bununla belə, qeyd etmək lazımdır ki, yəhudilərə qarşı önyarğı etnik deyil, dini mahiyyət daşıyırdı. Pravoslavlığı qəbul edən yəhudilərin əvvəl yəhudi olması tezliklə unudulurdu və onlar xristianların malik olduqları bütün hüquqlara malik olurdular (çarizmdə hansı hüquqlar vardısa), o cümlədən, zadəganlıq qazana bilərdilər.

Lenin babası da belələrindən idi. O, Jitomirdə doğulmuşdu və əsl adı İzrail Blank idi. 1818-ci ildə Sankt-Peterburq imperator tibbi cərrahiyyə akademiyasına daxil oldu (yəhudilər üçün ali təhsil almaq mümkün idi, amma pravoslavlardan daha çətin idi, bunun üçün çox yüksək qabiliyyətlərə malik olmaq gərəkirdi). 1820-ci ildə qardaşı Abel ilə birlikdə pravoslavlığı qəbul etdi. Adını Aleksandr etdi, amma soyadı fransızlarda, almanlarda da yayğın olduğundan dəyişmədi. Anna adlı alman-isveç kökənli qızla evləndi.  1840-cı illərdə zadəganlıq əldə etdi. 1870-ci ildə vəfat etdi. Elə həmin il böyük övladı Mariya Vladimir adlı oğlan dünyaya gətirdi ki, sonralar Lenin kimi tanındı.

Bolşeviklər və sovet hökuməti beynəlmiləlçiliyi təbliğ edirdilər. Amma bu onlara Leninin yəhudi kökünün olmasını gizlətməyə mane olmurdu (Leninin özünün bu haqda məlumatsız olduğu güman edilir).

Leninin bacısı Anna Ulyanova bu faktı aşkar edəndən sonra 1932-ci ildə Stalinə məktub yazaraq xəbər verir və əlavə edir: “Biz kommunistlərin bu fakt barədə susmaq üçün hansı motivləri ola bilər?” Amma Stalin cavabında “Bu barədə qəti şəkildə susun” yazır. SSRİ dağılana qədər də susdular.