vaxtlı-vaxtında oxuyun! Çərşənbə, 12 mart 2025
1 ABŞ dolları 1 USD = 1.7 AZN
1 Avro 1 EUR = 1.6977 AZN
1 Rusiya rublu 1 RUB = 0.0272 AZN
1 İngiltərə funt sterlinqi 1 GBP = 1.9671 AZN
1 Türkiyə lirəsi 1 TRY = 0.0914 AZN
Məhəmməd Əmin Rəsulzadə (1884 - 1955)

«İnsanlara hürriyət
Millətlərə istiqlal»

Məhəmməd Əmin Rəsulzadə (1884 - 1955)
AMERİKA  
14:11 | 27 fevral 2025 | Cümə axşamı Məqaləyə 1421 dəfə baxılıb Şriftin ölçüsü Xəbərin şriftini kiçilt Xəbərin şriftini böyüt

Dövlət idarəçiliyində yeni bir dövr

Tramp hökumətinin fəaliyyətini süni intellekt müəyyən edəcək?

Osman GÜNDÜZ

MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ

Proqramçılar və İT mütəxəssislər dövlət məmurlarının işdə qalıb qalmamasına qiymət verəcək. Ağlasığmaz olsa da bu, reallıqdır.

Prezident Trampın maraqlı addımlarından biri də dövlət sektorunda səmərəliliyi müəyyən etmək üçün yeni qurum yaratması və tətbiq edilən üsullar olub.

ABŞ-da bu məqsədlə yeni qurum – Dövlət İdarəetməsinin Səmərəliliyi Departamenti (DOGE) yaradılıb. İlon Mask da Tramp tərəfindən bu qurumun rəhbəri təyin edilib.

Mask DOGE-nin əsas komandasını “X”də elan verməklə və özünün rəhbərlik etdiyi İT şirkətlərdə çalışan gənc proqramçılardan, məlumat bazası analitiklərdən və İT mütəxəssislərdən formalaşdırıb. Maskın özünün də hətta gecələr DOGE-nin yerləşdiyi binada yatdığı bildirilir.

Maraqlıdır ki, dövlət sektorunda səmərəlilik və effektivliyi müəyyən etmək üçün də indiyədək dövlət sektorundakı ənənəvi üsullardan deyil, fərqli bir yanaşmalar tətbiq edilib.

İlon Mask indiyədək “Tesla”, “SpaceX” və “X”da optilamlaşdırma və qənaətlə, səmərəliliklə bağlı tətbiq etdiyi bütün üsulları dövlət sektoruna tətbiq edir.

Yəni qısa desək, Mask hazırda dövlət sektorunda səmərəliliyi ölçmək üçün biznes sektorundakı yanaşmalardan, monitorinq və hesabatlılıq sistemlərindən istifadə edir.

Maskın komandası 2 milyon federal işçiyə email göndərib. Məmurlar son bir həftədə gördükləri işlərlə bağlı məlumat verməlidirlər.

Düşünmək olar ki Maskın DOGE-dəki İT komandası süni intellekt, “Big Data” analizləri və digər rəqəmsal alətlərdən istifadə etməklə bu e-mailləri emal edib işçilərin taleyi ilə bağlı qərar verəcəklər. Cavab verməyənlər avtomatik işdən çıxarıla bilər. Məqsəd “ölü canları” sistemdən çıxarmaq, optimallaşma və büdcəyə qənaət etməkdir.

Düşünürəm ki, dövlət büdcəsindən effektiv istifadə və real işləməyənlərin aşkarlanması, süni intellekt və avtomatik nəzarət ilə idarəçiliyin optimallaşdırılması, hesabatlılıq və şəffaflıq baxımından tətbiq olunan yanaşma effektiv ola bilər.

Amma süni intellektin verdiyi səhv cavablarla işdən çıxarılanlar, kütləvi hüquq pozuntuları, hüquqi və sosial problemlər, yaradıcılıqla bağlı məqamların nəzərə alınmaması, korrupsiya riskləri üçün münbit şəraitin yaranması və s . bu kimi risklər də qaçılmazdır.

Beləliklə, görünən odur ki ABŞ-da dövlət idarəetməsində yeni bir dövr, biznes idarəetməsinin üstünlük təşkil etdiyi dövr başlayır.

Görəsən biznesin idarəçilik prinsiplərinin dövlət sisteminə gətirilməsi özünü doğruldacaqmı?

P.S. Bəs bizim məmurlara bir həftəlik fəaliyyət üzrə hesabatın tələb edilməsilə bağlı e-poçt göndərilsə cavablar necə olardı?