vaxtlı-vaxtında oxuyun! Çərşənbə, 12 mart 2025
1 ABŞ dolları 1 USD = 1.7 AZN
1 Avro 1 EUR = 1.6977 AZN
1 Rusiya rublu 1 RUB = 0.0272 AZN
1 İngiltərə funt sterlinqi 1 GBP = 1.9671 AZN
1 Türkiyə lirəsi 1 TRY = 0.0914 AZN
Hüseyn Cavid (1882 - 1941)

«İdealsız nicat ümidi-məhal...
«İttihad!» İştə ən böyük ideal!
Səni qurtarsa, qurtarır birlik,
Çünki birlikdədir fəqət dirlik!»

Hüseyn Cavid (1882 - 1941)
BÖHRAN  
10:41 | 1 mart 2025 | Şənbə Məqaləyə 71 dəfə baxılıb Şriftin ölçüsü Xəbərin şriftini kiçilt Xəbərin şriftini böyüt

Planlı tamaşa

Heç kim Zelenskini dinləmək niyyətində deyildi

Elçin ALIOĞLU

MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ

Açıq fikir mübadiləsi formatı əvvəlcədən ABŞ administrasiyası tərəfindən təsadüfən seçilməmişdi.

Bu görüşün iki ssenarisi var idi: ya dünyanın lideri olan ABŞ prezidenti ukraynalı həmkarının dərin minnətdarlığını qəbul edərək, onun “yerli xalqın” problemlərinə nəhayət diqqət yetirdiyini və müharibəni dayandırmağa kömək etdiyini nümayiş etdirməli idi, ya da Ukrayna prezidentinə açıq şəkildə “tənbeh” verilərək, onu “nankor vəhşi” kimi göstərmək planlaşdırılmışdı.

Hadisələr ikinci ssenari üzrə inkişaf etdi.

Zelenskinin əsas məqsədi ABŞ-dan atəşkəsin təmin edilməsi üçün real zəmanətlər almaq idi. Lakin o, Putinə güvənməyin təhlükəli olduğunu izah etməyə çalışsa da, Tramp onu dinləməkdən imtina etdi. Trampın qəti fikri bu idi: Baydenə deyilənlər yalandır, amma Putinin şəxsən ona – Trampla danışanda dedikləri isə “daş kimidir”.

Ukrayna prezidenti üçün belə “arqumentasiya” olduqca qeyri-ciddi görünürdü.

Zelenski özünü ABŞ prezidenti ilə bərabər tərəfdaş kimi göstərməyə çalışanda isə münaqişəyə Trampın müavini Ceyms Di Vens qarışdı və açıq şəkildə ukraynalı liderə qarşı təzyiq göstərməyə başladı. O, Zelenskini “nankorluqda” ittiham etdi, hətta onun ABŞ-dakı seçki kampaniyası zamanı demokratların Pensilvaniya ştatına səfərini də xatırlatdı.

Bu andan etibarən, hadisələrin planlı bir tamaşa olduğu aydın oldu.

Heç kim Zelenskini dinləmək niyyətində deyildi. Tramp və Vens üçün məsələni müzakirə etmək yox, Ukrayna prezidentini alçaltmaq və onu əsəbiləşdirərək sülh məsələsində “anlaşılmaz” biri kimi göstərmək lazım idi.

Hətta Zelenskinin hərbi geyimdən imtina etməsi və müharibə bitənə qədər kostyum geyməmək qərarı belə mübahisə mövzusuna çevrildi.

Məqsəd sadə idi: Ağ Evdə münaqişənin həlli üçün real plan yox idi.

Hər hansı bir təhlükəsizlik zəmanəti Ukraynaya hərbi dəstək vermək deməkdir, lakin Tramp Putinlə, xüsusilə də açıq qarşıdurmaya girmək istəmir.

Seçkiqabağı çıxışlarında “müharibəni 24 saat ərzində bitirəcəyini” vəd edən Tramp indi bu məsuliyyətdən yayınmağa və günahı Baydenin və Zelenskinin üzərinə atmağa çalışırdı. O, sadəcə olaraq məsələni bağladı və geri çəkildi.

Bu qarşıdurma başqa cür nəticələnə bilməzdi.

Hətta bu dəfə hər şey rəsmi çərçivədə keçsəydi belə, gec-tez Tramp və Zelenski arasında dərin dəyərlər uçurumu özünü göstərəcəkdi.

Nəticədə, Zelenski tarixin yaddaşına öz xalqının qürurlu lideri kimi düşəcək – artıq ikinci dəfə ondan qat-qat güclü bir dövlət başçısının qarşısında alçalmaqdan imtina edən bir lider kimi.

Tramp isə bütün dünyaya Amerikanın liderliyini göstərə biləcəyi yerdə qəzəb və kin nümayiş etdirən siyasətçi kimi qalacaq.

Zelenski Ukraynanı yenidən böyük etdi.

Gələcək hadisələr barədə isə Amerikalı tarixçi Timoti Snayderin sözləri ilə belə nəticə çıxarmaq olar: “2025-ci ilin mənası Amerikanın nə dediyində yox, Avropanın nə edəcəyində olacaq”.