Yeni ağac növü kəşf edildi
Nə sərt, nə də yumşaq taxtaya bənzəyir
Alimlər nə bərk, nə də yumşaq olmayan ağac növü tapıblar. İki lalə ağacında görülən bu ağac karbon qazını daha yaxşı saxlayır. Tikinti sənayesində ümumiyyətlə şam kimi yumşaq ağac yararlı ikən, palıd və ağcaqayından əldə edilən sərt taxtalar mebel istehsalı kimi sahələrdə də istifadə edilir.
Alimlər bu iki ağac növü arasında yerləşən yeni ağac növünü müəyyən ediblər.
Kembric Universitetində Nəbatat Bağında 33 fərqli ağac növünü araşdıran tədqiqatçılar bitkilərin hüceyrə divarlarını analiz ediblər.
Elektron mikroskoplardan istifadə edərək ətraflı təhlil aparan qrup Liriodendron cinsinə aid olan ağacların hüceyrə quruluşunun sərt və yumşaq ağac ağaclarından fərqli olduğunu müşahidə edib.
Liriodendron yalnız iki canlı növünə malikdir: Şimali Amerikada “Liriodendron tulipifera” və Çin və Vyetnamda “Liriodendron chinense”. Digər növlər müxtəlif ağac sinfindən gəlir.
Dünən “New Phytologist” jurnalında dərc edilən araşdırmada bu iki ağacın ağacındakı makrofibrillərin sərt ağaclardan daha uzun olduğu müəyyən edilib.
Selülozdan düzəldilmiş uzun sap kimi dəstələr olan makrofibrillər ağac bitkilərinin ikinci dərəcəli hüceyrə divarlarında yerləşir. İlkin hüceyrə divarlarından sonra gələn ikinci hüceyrə divarları bitkinin strukturunu gücləndirməkdən məsuldur.
Elm adamları Liriodendron ağaclarının karbonu son dərəcə yaxşı saxladığını və bunun uzun makrofibrillər sayəsində əldə edildiyini düşünürlər.
Polşanın Yagiellon Universitetindən Jan Lizakovski aparıcı müəllifi olduğu tədqiqat haqqında bunları deyir: “Liriodendronların yumşaq və sərt ağacların strukturundan əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənən aralıq makrofibril quruluşa malikdir”.
İki Liriodendron ağacı 30-50 milyon il əvvələ aiddir. Eyni dövrdə atmosferdə karbon qazının miqdarında ciddi azalma olduğu halda, alimlər bu azalmanı Liriodendron ağac növünün yaranması ilə əlaqələndirirlər.
“Hər iki Liriodendron növünün karbonun tutulmasında son dərəcə təsirli olduğu bilinir”, – deyə Lizakovski bildirib.
Bu, Lizakovski karbon saxlamaqda niyə bu qədər təsirli olduğunu izah edə bilər.
Alimlər onların kəşfinin iqlim böhranı ilə mübarizədə daha effektiv karbon saxlama üsullarına yol açacağını gözləyirlər. “Şərqi Asiyanın bəzi ölkələri artıq karbonu səmərəli şəkildə toplamaq üçün Liriodendron plantasiyalarından istifadə edirlər və biz indi bunun unikal ağac quruluşu ilə əlaqəsi ola biləcəyini düşünürük”.