Rusiyada fiziki şəxslərə və şirkətlərə qarşı sanksiyaların müddətinin bitməsinə 72 saatdan az vaxt qalıb Macarıstanın müqaviməti gərginləşib.

Avropa Birliyinin (AB) üzv dövlətlər Macarıstanı Ukraynaya genişmiqyaslı işğala cavab olaraq AB-nin 2400-dən çox şəxs və təşkilata, xüsusən də Rusiyaya qarşı tətbiq etdiyi sanksiyaları təzələməyə inandırmaq üçün zamanla yarışırlar.

Sanksiyalar hər altı aydan bir yekdilliklə yenilənməlidir.

Veto həftə ərzində səfirlər arasında keçirilən görüşlərdə gündəmə gəlib. Bazar ertəsi və çərşənbə günü uğursuz cəhdlərdən sonra, elçilər irəliləyiş əldə etmək ümidi ilə cümə axşamı yenidən görüşdülər. Lakin bu, istənilən cür alınmadı.

Macarıstan “bəzi adların qara siyahıdan çıxarılmasını xahiş edib”, – deyən bir neçə diplomat bildirib. Bu adlar ictimaiyyətə açıqlanmayıb.

“Azad Avropa Radiosu” daha əvvəl Macarıstanın tələbi ilə Mixail Fridman və Dmitri Mazepin də daxil olmaqla 7 oliqarxın və Rusiyanın idman nazirinin kimliyini açıqlamışdı.

Çıxmaz bloku fövqəladə gərginliklə qarşı-qarşıya qoyur: sanksiyalar şənbə gününün sonunda (Brüssel vaxtı ilə) başa çatacaq və onları əvəz edəcək dərhal “B planı” yoxdur.

Səfirlərin bu gün səhər görüşməsi gözlənilir, lakin tempi nəzərə alsaq, ondan əvvəl başqa bir cəhddən söhbət gedə bilməz.

“Biz “A Planı” üzərində tam sürətlə işləyirik”, “A Planı”nın reallaşması üçün hələ vaxt var. Mən spekulyasiya etmək istəmirəm”, – prosesdən xəbərdar bir diplomat deyib.

Hadisələr son üç ayda ikinci dəfədir ki, Macarıstanın baş naziri Viktor Orban hökuməti blokun 2022-ci ilin fevralından bəri diqqətlə qurduğu sanksiyalara veto qoymaqla hədələməklə Brüsseli oyundan kənar vəziyyətdə qoyub.

Yanvar ayında onlar neft, kömür, texnologiya, maliyyə, dəbdəbəli mallar, nəqliyyat və yayıma geniş qadağalar və Rusiya Mərkəzi Bankının 210 milyard avroluq (təxminən 8,35 trilyon lirə) aktivlərinin dondurulmasını əhatə edən başlıqlara etiraz etdilər və nəticədə geri çəkildilər.

Bu dəfə AB liderləri gözlərini “qara siyahı”ya dikiblər. Siyahıda Rusiya prezidenti Vladimir Putin, xarici işlər naziri Sergey Lavrov və maliyyə, nəqliyyat, energetika, aviasiya, informasiya texnologiyaları, telekommunikasiya və media sektorundakı şirkətlər də var.

Budapeşt tərəfi iddia edir ki, ABŞ prezidenti Donald Trampın vəzifəyə gəldiyi vaxtdan bəri sülh razılaşması əldə etmək üçün göstərdiyi səylər, AB-nin Ukraynaya dəstəyi və Rusiyaya qarşı sanksiyalar nəzərdən keçirilməlidir.

Bu mövqe, Moskvaya təzyiqlərin müharibə müddətində davam etməli olduğuna inanan digər üzv dövlətlər tərəfindən paylaşılmır. Onlar həmçinin danışıqlarda Ukraynanın mövqeyini gücləndirmək və effektiv təhlükəsizlik təminatı kimi ölkənin silahlı qüvvələrini yaratmaq üçün “güc vasitəsilə sülh” strategiyasının həyata keçirilməsinin tərəfdarıdırlar.

Orban isə “güc yolu ilə sülh” strategiyasına qarşıdır. Martın 6-da Brüsseldə Ukraynanın gələcəyi və Avropanın təhlükəsizliyi ilə bağlı keçirilən sammitdə o, digər 26 liderdən fərqli davranaraq, Ukrayna ilə bağlı yazılara “veto” qoymaq qərarına gəlib.

Nəticədə Şurada qəbul edilən qərarlar digər 26 üzv dövlətin nümayəndələri tərəfindən mütləq şəkildə qəbul edildi.

Avropa Şurasının prezidenti Antonio Kosta “Macarıstanın Ukraynaya fərqli strateji yanaşması var. Bu, o deməkdir ki, Macarıstan 27 ölkə arasında təkdir. Biz onların mövqeyinə hörmətlə yanaşırıq, lakin onlar 27 ölkədən yalnız “biri”dir. 26 ölkə isə “birdən” çoxdur”, – deyib.

Bu həftə səfirlərin danışıqlarında kəskin fikir ayrılıqları ortaya çıxdı. Macarıstan ən azı üç ayrı səsvermədə sanksiyalara veto qoymağı bacardı.

Budapeştin veto qərarı ABŞ və Ukrayna rəsmilərinin danışıqlarda əhəmiyyətli irəliləyiş əldə edildiyini və iki tərəf arasında gərginliyin azaldığını deməsindən iki gün sonra baş verib.

Ukrayna Rusiyanın qarşılıq verməsi şərti ilə 30 günlük müvəqqəti atəşkəs rejimini tətbiq etməyə hazır olduğunu, ABŞ-ın isə Kiyevlə hərbi yardım və kəşfiyyat məlumatlarının paylaşılması qərarını dərhal ləğv etməyə razı olduğunu bildirib. Bu Brüsseldə heyrətlə qarşılanıb.

ABŞ dövlət katibi Marko Rubio, “Top Rusiyanın meydançasındadır”, – deyib. Bunun müqabilində Putin ABŞ-ın Ukrayna ilə münaqişəni dayandırmaq təkliflərini qəbul etdiklərini açıqlayıb.

Lakin Rusiya lideri bildirib ki, istənilən uzunmüddətli atəşkəs münaqişənin kökündə dayanmalıdır.

Avropa Komissiyası dünən təsdiqləyib ki, Rusiyaya qarşı 17-ci sanksiyalar paketi üzərində işləyir.