Su damcıları arasındakı kiçik elektrik boşalmaları həyatın tikinti blokları olan molekullar yarada bilər, tədqiqat deyir

Yeni bir araşdırmaya görə, Yer kürəsində həyat ilk dəfə şəlalələr və ya dalğalar su damcılarında kiçik “mikro ildırım” boşalmalarına səbəb olduqda meydana çıxa bilər.

Resenziyalı “Science Advances” jurnalında dərc edilən araşdırma göstərir ki, ilkin atmosferdə mövcud olan qazların qarışığına vurulan su RNT-dəki molekullardan urasil kimi üzvi kimyəvi birləşmələrin əmələ gəlməsinə səbəb ola bilərdi.

Tədqiqatlar göstərir ki, əks yüklü su damcıları arasındakı kiçik elektrik boşalmaları molekullar yarada bilər.

Stanford Universitetindən Riçard Zare həmmüəllifi olduğu araşdırma haqqında deyir: “Biz təklif edirik ki, bu, həyatın tikinti bloklarını təşkil edən molekulların prebiyotik sintezini təmin edən yeni kəşf edilmiş mexanizmdir”.

Yarandıqdan sonra təxminən iki milyard il ərzində Yer kimyəvi maddələr girdabından ibarət idi, lakin zülalları, fermentləri, nuklein turşularını və həyat üçün vacib olan digər birləşmələri yaratmaq üçün lazım olan üzvi molekullar meydana çıxmamışdı.

Bu bioloji komponentlərin tam olaraq necə meydana gəldiyi sirr olaraq qalır.

Amerikalı kimyaçılar Stenli Miller və Harold Urey tərəfindən 1952-ci ildə edilən məşhur təcrübə mümkün bir izahat təklif etdi: “Okeanları vuran ildırım həyatın yaranmasına səbəb olan üzvi molekulları yaratmaq üçün ilkin atmosferdə metan, ammonyak və hidrogen kimi qazlarla qarşılıqlı əlaqədə ola bilər”.

Nəzəriyyənin tənqidçiləri isə bu ssenari üçün ildırımların çox nadir olduğunu və okeanların çox böyük və dağınıq olduğunu vurğulayırlar.

Zare və komandası erkən üzvi molekulların yaranması üçün sporadik ildırım tələb etməyən alternativ bir fərziyyə təklif etdilər.

Onların işi göstərir ki, daha böyük su damcıları ümumiyyətlə müsbət yük daşıyır, kiçikləri isə mənfi yük daşıyır. Bu cür əks yüklü damcılar bir-birinə yaxınlaşdıqda, onların arasında qığılcımlar uçur. Onlar buna “mikro ildırım” deyirlər.

Tədqiqatçılar azot, metan, karbon dioksid və ammonyakdan ibarət erkən Yer qazı qarışığı vasitəsilə otaq temperaturu suyu çəkdilər və yüksək sürətli kameralarla kiçik işıq parıltılarını sənədləşdirdilər.

Bu, hidrogen siyanid, qlisin amin turşusu və RNT kimyəvi urasil kimi karbon-azot bağları olan üzvi molekulların əmələ gəlməsi ilə nəticələndi.

Tədqiqat bu nəticəyə əsaslanaraq ildırım vurmasının vacib olmadığını və dalğalardan və ya şəlalələrdən çıxan kiçik qığılcımların planetdə həyatı başlaya biləcəyini iddia edir.

“Erkən Yer kürəsinin hər yerində, ya yarğanlara, ya da qayalara dəyən su püskürmələri yığılıb bu kimyəvi reaksiyanı yarada bilərdi”, – Zare deyir.

“Düşünürəm ki, bu, Miller-Urey fərziyyəsi ilə bağlı bir çox problemləri həll edir”.