Bunu İqtisadi və Sosial İnkişaf Mərkəzinin rəhbəri Vüqar Bayramov deyib. O, Gömrük İttifaqı ilə bağlı bu fikirlərini sosial şəbəkədə paylaşıb.

İqtisadçı deyib ki, Rusiyanın regionda təsirləri güclənməkdədir: «Bizim qiymətləndirmələr göstərir ki, MDB üzvü olan bütün ölkələr bu ittifaqa qoşulsa, o zaman Gömrük İttifaqı dünya üzrə ümumi daxili məhsulun 4 faizini təşkil edəcək. Avropa İttifaqında bu göstərici 26 faizdir. Eyni zamanda Avropa Birliyi vahid bazar prinsipi əsasında fəaliyyət göstərdiyi halda Gömrük İttifaqında bunu tətbiq etmək mümkün deyil. İttifaqa üzv ölkələrin heç də hamısı Ümumdünya Ticarət Təşkilatının üzvü deyil, onların ticari qaydaları uyğunlaşdırılmayıb».

V.Bayramov «Gömrük İttifaqına üzv olmaq Azərbaycana iqtisadi baxımdan nə verəcək» sualını belə cavablandırıb: «Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına görə, ittifaqa üzv olan Rusiya, Belarus və Qazaxıstan Azərbaycan idxalının 18,5 faizini, ixracın isə 4,3 faizini təşkil edir. İxracda sözügedən ölkələrin payının az olması Azərbaycan iqtisadiyyatında neft sektorunun çəkisinin yüksək olması ilə bağlıdır.

Gömrük İttifaqı üzvləri ittifaqa üzv olmayan dövlətlərə qarşı ümumi gömrük siyasəti həyata keçirir. Belə olan halda  Azərbaycan Gömrük İttifaqına üzv olarsa, ölkənin Avropa Birliyi və cümlədən Türkiyə ilə ticarətinə tətbiq olunan gömrük rüsumları ittifaqın cari üzvləri ilə razılaşdırılmalıdır. İttifaq üzvlərinin bütün enerji siyasəti ümumiləşdirilməlidir. Bu isə o deməkdir ki, üzv olacağı halda gələcəkdə Azərbaycan Avropa ilə birgə həyata keçirilməsi nəzərdə tutulan enerji layihələrində digər ittifaq üzvlərinin maraqlarını da nəzərə almalı və strategiyanı razılaşdırmalıdır. İttifaq daxili enerji qiymətləri, xüsusilə qazın qiymətləri də eyniləşdirməyi məqsəd olaraq qarşıya qoyur. Qazaxıstan artıq 2015-ci ilə qədər öz daxili bazarında qazın qiymətini Rusiya bazarına uyğunlaşdırmalıdır.

Eyni zamanda üzvlər öz makroiqtisadi parametrlərini də təşkilatın hüquqi sənədlərində müəyyən olunmuş qaydada hazırlamalıdır. Bu isə ittifaqın makroiqtisadi siyasətə də təsir edəcəyindən xəbər verir.

Bütün bunlar deməyə əsas verir ki, qısamüddətli dövrdə gəlir vəd edilsə də Azərbaycan bu ittifaqa üzv olmamalıdır. Bu üzvlük eyni zamanda strateji dövrdə Azərbaycanın nəinki iqtisadi, hətta siyasi müstəqilliyini də risk altına alır.

Avropa İttifaqından fərqli olaraq MDB məkanındakı münaqişələr üzv ölkələrin Gömrük İttifaqı daxilində inteqrasiyası mümkün deyil. Bu ittifaq ən yaxşı halda regional qurum kimi iqtisadi deyil, daha çox siyasi vasitə olaraq Rusiyanın təzyiqləri üçün istifadə edilə bilər».

İqtisadçı söyləyib ki, ittifaqa yeni üzv olan Ermənistanın Avropa Birliyi və Rusiyaya münasibətdə siyasətini təhlil etdikdə Azərbaycanın bu sahədəki xarici siyasətini uğurlu hesab etmək olar: «Ermənistanın Avropa Birliyi ilə uzun müddətli müzakirələr apararaq Azad Ticarət Anlaşmasını (DCFTA) imzalamağa bir neçə ay qalmış Rusiyanın Gömrük İttifaqına qoşulması Brüsseldə İrəvana olan inamın ciddi şəkildə itməsinə gətirib çıxardı. Ermənistan oyun oynadı. Artıq qəbul edilir ki, Rusiya ilə əməkdaşlıq stareji baxımdan «sıfır cəmli oyun»dur. Azərbaycanın sözügedən məsələlərdə balanslaşdırılmış siyasəti Bakıya imkan verir ki, hər iki tərəflə mövcud münasibətləri davam etdirə bilsin. Bu baxımdan Azərbaycan mövcud siyasətini davam etdirərək Rusiya faktorunu nəzərə almaqla avro inteqrasiya siyasətini yürütməlidir.

Həmçinin Azərbaycan Ümumdünya Ticarət Təşkilatına üzvlüyü ilə bağlı danışıqları sürətləndirilməlidir ki, Moskvanın planlaşdırılmayan ciddi təzyiqi müşahidə edilərsə, o zaman çevik və sürətli avrointeqrasiya siyasəti həyata keçirə bilsin. Bundan əlavə, regionda Rusiyanın təzyiqləri artarsa, Moskva əmək miqrantları kartını sonra da  Qarabağ kartı ilə əvəzləyərsə, Azərbaycanın praktik olaraq seçim imkanları olmasa, Bakının «Böyük Britaniya modeli» ilə daxil olması məqsədəuyğundur. Bu, Azərbaycana imkan verəcək ki, ittifaqa istisnalarla üzv olsun və enerji siyasəti də daxil olmaqla özünün əsas makroiqtisadi siyasətində müstəqilliyini qoruyub saxlasın. Bu zaman Azərbaycan ittifaqa üzv olur, amma əsas strateji siyasətində müstəqilliyini qoruyub saxlaya bilir. Bununla bərabər Rusiyada yaşayan və bu ölkə vətəndaşlığı olmayan etnik azərbaycanlı əməkçi miqrantların Azərbaycana mərhələli qaytarılması və onların işlə təmin edilməsi üçün xüsusi dövlət siyasətinin hazırlanıb icra edilməsinə ehtiyac var. Bu, Rusiyanın öz layihələri ilə bağlı Bakıya təzyiq imkanlarının minimuma endirilməsinə səbəb ola bilər. Əmək miqrantlarının ölkəmizə il ərzində cəmi 1 milyard dollar göndərildiyini nəzərə alsaq, Azərbaycanın mövcud maliyyə imkanları bu təsirləri azaltmağa imkan verir. Eyni zamanda Qarabağ danışıqlarının ən azı coğrafi baxımdan daha çox Rusiyadan kənarda keçirilməsinə çalışmaq lazımdır. Bu baxımdan prezidentlərin iki gün öncə Avropada bir araya gəlməsi ənənəsinin qorunub saxlanması məqsədəuyğundur.

Nəhayət, qeyri-neft ixracatında strateji müttəfiqlərin, o cümlədən Türkiyənin payının artırılması siyasəti həyata keçirilməlidir. Bu zaman inzibati mexanizmlərdən də çox təşviqedici alətlərdən istifadə edilməlidir. Bu, ittifaqın ölkənin ümumi ticarət dövriyyəsindəki çəkisinin mərhələli azalmasına səbəb ola bilər.

Bütün hallarda Azərbaycan üçün bir siyasət prioritet olmalıdır - ölkəmiz  Gömrük İttifaqına üzv olmamağa çalışmalıdır».