“Eventin” adlı neft tankeri, Rusiyanın sanksiyalardan yayınma səylərinin bir hissəsi olduğu güman edilən Baltik sahillərində ağır dənizlərdə sürüklənərkən, yanvar ayında alman yedək gəmisi tərəfindən daha təhlükəsiz sulara çəkilib.

Almaniya gömrük orqanları yanvar ayından Almaniyanın Baltik dənizi sahillərində lövbər salmış Panama bayraqlı “Eventin” tankerini ələ keçirib.

Gəminin Rusiyanın sanksiyalardan yayınmaq və neft gəlirlərini davam etdirmək üçün istifadə etdiyi köhnə tankerlərdən ibarət “kölgə donanmasının” bir hissəsi olduğu güman edilir. Qərb hökumətləri iddia edir ki, Moskva bu gəmiləri qeyri-müəyyən mülkiyyət və təhlükəsizlik standartları ilə idarə edir.

“Der Spiegel” jurnalının təhlükəsizlik mənbələrinə istinadən verdiyi məlumata görə, Almaniya Baş Gömrük İdarəsi tərəfindən gəmi barədə müsadirə qərarı çıxarılıb, Həm tanker, həm də içərisində olan 100 min ton xam neft (40 milyon avro dəyərində) artıq Almaniya dövlətinin mülkiyyətinədir.

Məlumata görə, Almaniya hökuməti gəmini fevral ayında Rusiyanın kölgə donanmasının bir hissəsi siyahısına salındıqdan sonra buraxmaq əvəzinə, müsadirə etmək qərarına gəlib. Hökumət və Xarici İşlər Nazirliyi bu addımın Rusiyaya Almaniyanın Baltik dənizindən keçən Rusiya neftinə göz yummayacağı mesajı vermək üçün atıldığını bildirir.

***

Kölgə donanması ikinci əldən alınmış köhnə tankerlərdən ibarətdir. Bu gəmilər tez-tez sanksiyalarda iştirak etməyən ölkələrdə qeyri-şəffaf şirkətlərə məxsus siyahıya salınır. Sahiblər gəmiləri Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri və ya Marşal Adaları kimi ölkələrdə qeydiyyata alır və onları Qabon və ya Kuk adaları kimi dövlətlərin bayraqları altında üzür.

Bu tankerlər ümumiyyətlə Rusiyanın dövlət gəmiçilik şirkəti “Sovcomflot” tərəfindən idarə olunur və Rusiya neft ixracatçılarına Ukraynanın müttəfiqləri tərəfindən qoyulan 60 dollar/barel qiymət həddini aşmağa imkan vermək məqsədi daşıyır.

Bu qiymət tavanı Rusiyanın neft gəlirlərini məhdudlaşdırmaq, eyni zamanda qlobal bazarlarda enerji böhranının qarşısını almaqla qiymətlərin çox yüksəlməsinin qarşısını almaq üçün təyin edilib.

“S&P Global” və Kiyev İqtisadiyyat İnstitutunun məlumatına görə, təxminlər müxtəlif olsa da, ən azı 400 tanker xam neft və ya dizel və benzin kimi neft törəmələrinin daşınması üçün istifadə olunur.

Sanksiyalardan yan keçmək Rusiyanı qlobal bazarlarda neftin qiymətini qaldırmağa vadar edib. Kiyev İqtisadiyyat İnstitutunun məlumatına görə, Rusiya neftinin orta qiyməti 64 dollar civarında olduğu halda, 2024-cü ilin ilk 11 ayında Rusiyanın neft ixracından əldə etdiyi gəlirlər ayda orta hesabla 16,4 milyard dollara çatacaq. Bu rəqəm 2023-cü ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 5 faiz çoxdur və sanksiyalardan yan keçməklə əldə edilən əlavə gəlir 9,4 milyard dollar təşkil edib.

Bu gəlir birbaşa Rusiyanın Ukraynadakı müharibəsini maliyyələşdirməyə kömək edir. Kreml bu vəsaiti hərbi xərclər, silah istehsalı və digər müdafiə təyinatlı maddələr üçün istifadə edə bilər.

Bundan əlavə, neft gəlirləri Rusiya iqtisadiyyatının sabitliyini qorumağa kömək edir. Büdcə kəsirini nəzarətdə saxlamaqla rus rublunun digər valyutalar qarşısında dəyər itirməsinin qarşısını alır. Neft ticarət profisiti yaradır ki, bu da Rusiyaya öz idxalını maliyyələşdirməyə imkan verir.

Bildirilir ki, bu vəziyyətə görə Rusiya nə büdcəsinə, nə də müharibə xərclərinə ciddi məhdudiyyətlər qoymur.

Kreml də öz növbəsində kölgə donanması ilə bağlı şərh verməkdən çəkinib.