Avropa Mərkəzi Bankı (AMB) analitiklərin gözlədiyi kimi, cümə axşamı mart ayı toplantısında faiz dərəcələrini endirdi. AMB inflyasiya 2 faizə yaxınlaşdıqdan və artım zəif qaldıqdan sonra faiz dərəcəsini dörddə bir bənd azaldaraq 2,5 faizə endirib.

12 mart 2025-ci il tarixindən etibarən əmanət, əsas yenidən maliyyələşdirmə əməliyyatları və marjinal kreditləşmə üzrə faiz dərəcələri müvafiq olaraq 2,50 faiz, 2,65 faiz və 2,90 faizə endiriləcək.

Əsas yenidən maliyyələşdirmə əməliyyatları üçün faiz dərəcəsi bankların ECB-dən bir həftə müddətinə borc götürdükləri zaman ödədikləri dərəcədir, depozit krediti üçün faiz dərəcəsi isə bankların “Eurosystem”də gecəlik depozitləri etmək üçün istifadə edə biləcəyi dərəcədir.

Marjinal kredit faiz dərəcəsi bankları “Eurosystem”dən gecəlik kreditləri ilə təmin edir.

ECB-nin bəyanatında deyilir: “Faiz dərəcələrinin aşağı salınması firmalar və təsərrüfatlar üçün yeni borclanmaları ucuzlaşdırdığı və kredit artımını artırdığı üçün pul siyasəti daha az məhdudlaşdırıcı olur”.

“Eyni zamanda, maliyyələşdirmə şərtlərinin yumşaldılmasına maneələrdən biri də odur ki, keçmiş faiz artımları hələ də kredit fondunda öz əksini tapır və kredit ümumilikdə aşağı səviyyədə qalır. İqtisadiyyat davam edən problemlərlə üzləşir və işçi heyəti 2025-ci il üçün artım proqnozlarını 0,9 faiz, 2026-cı il üçün 1,2 faiz və 1,3 faiz endirib”.

***

Qərar, avrozonada inflyasiyanın fevralda 2,3 faizlik proqnozu üstələyərək 2,4 faizə enməsindən sonra verilib.

Qiymət təzyiqləri ECB-nin 2 faizlik hədəfinə yaxınlaşdıqca, cəmi illik 3,7 faizə çatan xidmətlər inflyasiyası artımın əsas səbəbi olub.

Aylıq əsasda istehlak qiymətləri də yanvar ayı ilə müqayisədə 0,5 faiz artaraq 2024-cü ilin aprelindən bəri ən yüksək artıma çatıb.

Gələcəyə baxsaq, ABŞ ilə ticarət müharibəsi ehtimalı bu cəmlərin artma ehtimalını artırır.

ABŞ prezidenti Donald Tramp AB-nin idxalına 25 faiz rüsum tətbiq etməklə hədələyib, AB isə öz tarifləri ilə cavab addımı atacağı barədə xəbərdarlıq edib.

Avrozonanın iqtisadi gələcəyini çətinləşdirən digər amil Rusiyanın Ukraynadakı müharibəsidir.

ABŞ-ın yeni administrasiyasının AB-yə verdiyi hərbi dəstəyi geri çəkməsi ilə üzv dövlətlər hərbi büdcələrini artırmağa, xərcləri və borc səviyyələrini artırmağa məcbur olurlar.

***

Siyasətçilər bu riskləri idarə edərkən, avro zonasında artımın qeyri-adekvat olduğunu da bilirlər.

AB statistika bürosunun “Eurostat” məlumatına görə, 2024-cü ilin son rübündə mövsümi təsirlərdən təmizlənmiş ÜDM əvvəlki rüblə müqayisədə avro zonasında 0,1 faiz, AB-də isə 0,2 faiz artıb.

“Capital Economics”in avrozona üzrə baş iqtisadçısı Cak Allen-Reynolds, “Avrozonanın iqtisadiyyatı dördüncü rübdə əvvəllər düşünüldüyündən bir qədər yaxşı performans göstərdi. Lakin artım hələ də son dərəcə zəif idi və ilk əlamətlər 2025-ci ilin yavaş bir başlanğıcına işarə edir”, – deyib.

“Əsas məqam odur ki, 0.1 faiz genişlənmə həyəcanlanacaq bir şey deyil”, – deyib.

Atlantik okeanı boyunca ABŞ Federal Ehtiyat Sistemi növbəti pul siyasəti qərarını martın 19-da verəcək.

ABŞ-da faiz dərəcələrinin 2025-ci ildə iki və ya üç dəfə azaldılması gözlənilir, lakin bu hərəkətlər ilin sonunda baş verə bilər.