Dilim-dilim, Ana dilim
İranda on milyonlarla soydaşımızın ana dilində təhsil hüququ yoxdur
22:32 | 3 aprel 2025 | Cümə axşamı
Məqaləyə 40 dəfə baxılıb
Şriftin ölçüsü
Yad nəfəsli terminlər
Dəyər yaradıcılığı ancaq doğma dilində düşünəndə alınır
Eltən TÖRƏÇİ
MÖVZU İLƏ ƏLAQƏLİ
-
-
Təbriz universitetində «ana dilində tədris» tələbi
«Güney azərbaycanlılar ana dilinin qrammatikasını da öyrənmək istəyirlər»
-
«... Onlara meydan oxuyan yoxdur»
Məhbub Tişə: «Bizim tərəfdə də vəziyyət belədir ki, gedib qapılarını çalan, ...»
-
Şərqi Azərbaycanda türk dilində 150 kitab nəşr edilib
Bu son ildə vilayətdə işıq üzü görən buraxılışın 9 faizidir
-
«Tələbələr kəskin etiraz bildirdi»
Milad Balisini: «Məsullar baxdı ki, bu kursu dayandıra bilməzlər»
-
«Dövlət bunu istəyərək verməyib»
Milad Balisini: «Sosial medianın güclənməsi ilə olayların səsi daha tez çıxır»
-
Əhərdə 40 türk fəal haqda hökm çıxarılıb
Həbs cəzası alan fəallara qarşı ittihamlar irəli sürülüb
-
«Millət dirənsə, gec-tez istəyinə çatacaq»
Məhəmməd Rəhmanifər: «Fəallarımız toplumun ana dilində təhsil tələbini məsulların qulağına çatdırmaq istəyir»
-
«Bunlar dövlət səviyyəsində çoxdurlar»
Məhəmməd Rəhmanifər: «Qulaməli Həddad Adil kimiləri var ki, qətiyyən türk dilinin tədrisinə meydan vermək istəmirlər»
-
«Xomeneinin sozü İran qanunlarının üstündə durur»
Babək Çələbiyanlı: «Fars-molla rejiminin ağlı olsa ...»
-
«Zatən evdə türkcə danışmaq qadağası yoxdur»
Yunus Şamili: «Xomeneyinin sözünün canı o idi ki, türk dilini məktəbdə yox, evdə öyrədin»
-
«Özümüzdən başlamalıyıq»
Əfsanə Sevigin: «Prosesin sürətləndirilməsi və beynəlxalq toplumlara çəkilməsi lazimdir»
-
«Mənfi hiss oyandırmamalıdır»
Əfsanə Sevigin: «Ana dilində yazıb-oxumaq və təhsil almaq təbii və təməl bir haqdır»
-
Xameneinin türk dili tövsiyələrinin arxasındakı məqsəd
Mühafizəkar düşərgə həssas mövzu ilə Azərbaycan camiəsinə təsir etmək istəyir
-
«Bir az da kütləviləşib»
Hadi Qaraçay: «Türk dili aydınlar habelə dil, tarix, ədəbiyyat və kimliklə əlaqələnən insanların arasında yayılır»
-
«... Amma sistemləşməyib»
Hadi Qaraçay: «Güneydə türkcə yazıb-oxumaq kütləviləşib, ...»
Elmin adı bizə yad olduğu kimi, içindəki anlayışların çoxu da yaddır: fizika, kimya, biologiya, riyaziyyat, həndəsə, coğrafiya, rəsm xətt, cəbr, fəlsəfə və sairə. Uşaqlar dərsləri oxuyur, amma sonacan qavramır, mənimsəyə bilmirlər. Müəllim izah edir, amma çətinlik çəkir. Səbəb? Elmi öz dilimizdə deyil, yad dillərin terminləri ilə öyrədirik.
Dünya bu problemi çoxdan həll edib. Yaponiya, Koreya, Estoniya, Finlandiya... Bu ölkələrdə elm ana dilində danışır. Terminləri ya tərcümə ediblər, ya da sıfırdan yaradıblar. Nəticə? Uşaqlar elmi anlayır, dərk edir, yaradır.
Biz isə hələ də yad nəfəsli, tərcümə olunmamış terminlərlə öyrədirik. Nəticə? Anlamayan, əzbərləyən, yarımçıq düşünən bir nəsil.
Unutmayaq: Bir xalqın sərvəti yeraltı və yerüstü qaynaqları deyil, insan kapitalıdır. İnsan kapitalı isə ancaq dərin bilikləri qavrama, gərəkli bacarıqları və sağlam alışqanlıqları öyrənməklə dəyərə çevrilir. Dünyanı qavramaq, dəyər yaradıcılığı isə ancaq doğma dilində düşünəndə alınır.
Bilik dünyasındakı anlayışları (terminləri) öz dilimizdə adlandıra bilmədikcə, öyrətmədikcə, öz elmi tapıntılarımızı, yeniliklərimizi və qabaqcıl işlərimizi görə bilməyəcək, biliklərimizi, təəssüf ki, dəyərə çevirə bilməyəcəyik.
Dilini itirən, düşüncəsini də, gələcəyini də itirər.
