
Güney Azərbaycan – türkün savaş meydanı
Milli iradəsini ortaya qoyan millət boyunduruq altında yaşamaz
Milli iradəsini ortaya qoyan millət boyunduruq altında yaşamaz
... və İran-Azərbaycan münasibəti haqqında
Qeyri-farsları şəxsiyyətsizləşdirməklə rejimə nökərçilik edənlər
“Azərbaycan, Türkiyə və Güneydəki türklər bir yerdə olsa, bir ovuc fars nə edə bilər?”
Azərbaycan türkcəsi – üç prezidentin ortaq nöqtəsi
Azərbaycan Balkanlardan Türkistana qədər olan dövlətlərinin mərkəzə qaçma təcilidir
Pezeşkianın Qarabağ ziyarəti fars-molla rejiminə əzab verib
Təhdidlər, kinli bəyanatlar, köhnə qorxular bizi bundan döndərə bilməyəcək
Rejim Güney Azərbaycanda yüksələn oyanışdan qorxur
... Milli kimliyimizin, azadlıq arzularımızın və siyasi gələcəyimizin simvoludur
İranın Azərbaycan Respublikasına qarşı ittihamların səbəbləri və məqsədləri
“Savaşın yaratdığı faciəvi vəziyyət rejimin regionu uçuruma sürüklədiyini göstərir”
Öz millətini işğalçıların siyasətinə satan türklər
... və candərdi iştirakçılar
“Türk milləti hər zaman öz torpaqlarını qorumağa hazırdır”
Araz Elsəs: “Yaranan fürsəti qaçırmamalıyıq”
Güney Azərbaycanda Xoy şəhərinin güneyindən keçən Qotur çayının düz qıyısında, çayın güney sahilində, Nəvayi kəndinin yanında sonralar “Haşiyə rud” adlandırılmış kəndin əsli adı “Aşarı” dır. Niyə Aşarı? Çayın aşdığı yerdə, aşarında yerləşən ərazinin adı bu coğrafi özəlliyinə görə “Aşarı” olub. Kəndə getmək üçün Qotur çayını keçməlisən.
Güney Azərbaycanın Xoy şəhərinin güneyindən keçən Qotur çayının düz qıyısında, çayın güney əlində, Nəvayi kəndinin yanında sonralar “Haşiyə rud” adlandırılmış kəndin əsli adı “Aşarı” dır. Niyə Aşarı? Çayın aşdığı yerdə, aşarında yerləşən avadanlığın adı bu coğrafi özəlliyinə görə “Aşarı” olub. Kəndə getmək üçün Qotur çayını keçib aşmalısan.
Sonra kəndlilər getdikcə “Aşarı” yerinə “Həşəri” deyiblər. “Həşəri” bizdə ehtiraslı, şəhvətli anlamında dır. Ki bu da qabaqkı açıqlamaya görə kənd adı olaraq düz ola bilməz. Uydurmanın ustası olan farslar kəndlilərin “Həşarı” dediyi sözcüyü “Haşiyə rud” eliyiblər.
Yerli xalqın tələffüzü bütün dilçilik biliyində dünyanın hər yerində təməl qaynaq sayılır. Uyqarlıq (mədəniyyət, kültür) alan araşdırmalarında qadınlar yox, 60 yaşdan yuxarı kişilərin danışdığı dil, tələffüz, işlətdikləri toponimlər, deyimlər, söz birləşmələri, dil quruluşu (qrammatika) dilçilik biligində təməl qaynaqdır. Corc Yulz, Viktoriya Framkin, Susur, Çamski ... kimi dil bilginlərinin arasdırması bu yolda olub.
Amma savadsız xalqın bilgisi çox vaxt yanlışlara meydan açır. Hətta çox sadə sözləri belə açıqlaya bilmirlər. Örnək üçün “ön” sözcüyü bizim dilimizdə uşaq oyunlarında var. İndi uşaqlar küçədə, mədrəsədə oynayanda əl ələ verib oyunu bu sözlərlə başlayır:
“Əno, məno, mən çıxdım!” deyərək birinci, ikinci, üçüncü, ... oyunçunu səçirlər. Soruşsaz: “Əno, məno,” nədir bilməyəcəklər.
Amma oxusaydılar, kitablarda düzünü oxuyub örgənərdilər. Düzü belədir:
“Ən ön mən çıxdım!”
Başqa sözlə “Hamıdan qabaq, öncə mən çıxdım!” demək istədiklərini bilərdilər.
Başqa belə örnəklər çox var. Yeni yazılarda sunulacaq.
P.S. Müəllifin istəyini nəzərə alaraq, məqalənin Güney Azərbaycanda ləhcəsində təqdimatına qərar verdik.
Müəllif yazır:
Örnək üçün, “öyrənmək” sözcüyünün düzü “örgənmək”dir. Diqqət eləsəz Cənab Prezident hərdən danışıqlarında işlədir. “Göstərmək” yox, “görsətmək”. Niyə?
Göz – gör – görmək – görsətmək
“Yoxdur” – yox + dur, bu da yanlışdır. Doğrusu “Yoxdır”.
“Deyil” – demək – deyilmək
Yemək – yeyilmək
Əymək – əyilmək
Ona görə “dəyil” düzdür. Urmuda, Şəkidə “döyül”, Zənqan, Həmədan bölgəsində “dəgil” işlədərlər.